Το μεγαλύτερο μέρος της χρονιάς που φεύγει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν βασίστηκε σε μια τυχοδιωκτική εξωτερική πολιτική για να εκτρέψει την προσοχή της κοινής γνώμης από την οικονομική κρίση της Τουρκίας και τα προβλήματα του κόμματός του, του ΑΚP.
Οι επιθετικές κινήσεις του Ερντογάν από την Ανατολική Μεσόγειο μέχρι τη Λιβύη και το Ναγκόρνο Καραμπάχ συνέβαλαν να επισκιαστούν τα πολιτικά πισωγυρίσματα που βίωσε το AKP μετά τις ήττες του σε μεγάλα αστικά κέντρα και ειδικά στην Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα και την αποχώρηση πολλών μελών του. Αλλά η στρατηγική αυτή πιθανώς να έχει φθάσει στα όριά της, σημειώνει το Bloomberg, αφού ούτε οι επενδυτές ότι η κοινή γνώμη φαίνονται να δίνουν βάση στις υποσχέσεις του Τούρκου προέδρου για μια νέα οικονομική άνθηση, ενώ ο Ερντογάν και το κόμμα του δείχνουν να χάνουν την εμπιστοσύνη μεγάλων εκλογικών περιφερειών, περιλαμβανομένων ψηφοφόρων των αστικών κέντρων και νέων συντηρητικών.
Και καθώς η πανδημία του κορωνοϊού παρατείνεται κι η ελπίδες για οικονομική ανάκαμψη το νέο έτος καταρρέουν, τα κόμματα της αντιπολίτευσης στην Τουρκία ευελπιστούν να ανακτήσουν την πρωτοβουλία των κινήσεων ασκώντας πίεση σε κάθε του βήμα, έστω κι αν ο Ερντογάν αγνοεί τις εκκλήσεις τους για πρόωρες εκλογές, που κανονικά είναι προγραμματισμένες για το καλοκαίρι του 2023. Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ηγέτης της αξιωματικής αντιπολίτευσης, του κεμαλικού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος CHP και τα πιο λαμπρά αστέρια του, οι δήμαρχοι της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας, Εκρέμ Ιμάμογλου, που ορθώνει ανάστημα στα φαραωνικά σχέδια του Ερντογάν για τη Διώρυγα, και Μανσούρ Γιαβάς παίρνουν θέσεις μάχης, αλλά τις καλύτερες ελπίδες της αντιπολίτευσης για απομάκρυνση του Ερντογάν από την εξουσία ίσως ενσαρκώνουν, σύμφωνα με τον δημοσιογράφο Μπόμπι Γκος του Bloomberg, δύο γυναίκες από τις αντίθετες πλευρές του πολιτικού φάσματος: η επικεφαλής του «Καλού Κόμματος» (Iyi Parti) Μεράλ Ακσενέρ και η επικεφαλής του CHP στην Κωνσταντινούπολη, Τζανάν Καφταντζίογλου.
Οι δύο αυτές πολιτικοί είναι άκρως αντίθετες: Η 64χρονη εθνικίστρια Ακσενέρ είναι μέλος της πολιτικής ελίτ της Τουρκίας κι έχει διατελέσει υπουργός Εσωτερικών στο παρελθόν. Γνωστή στους οπαδούς της ως «Ασένα» - από το όνομα μιας μυθικής τουρκικής λύκαινας – δεν κρύβει την επιθυμία της να αντικαταστήσει στην προεδρία της χώρας τον Ερντογάν, τον οποίο αντιμετώπισε και στις προεδρικές εκλογές προ διετίας.
Από την άλλη πλευρά η 48χρονη Καφταντζίογλου – η «μοτοσικλετίστρια αριστερή φεμινίστρια», όπως την αποκαλούν, χαίρει ιδιαίτερης αναγνώρισης έχοντας ενορχηστρώσει την ταπεινωτική ήττα του AKP στις δημοτικές εκλογές στην Κωνσταντινούπολη, παρά το γεγονός ότι οι απόψεις της είναι πιο ριζοσπαστικές σε σχέσει με εκείνες του μεγαλύτερου μέρους του κόμματός της.
Μάχη για το πολιτικό Κέντρο στην Τουρκία
Τα κόμματά τους θέλουν να εκμεταλλευθούν το κενό που ανοίγει στο πολιτικό Κέντρο της Τουρκίας καθώς ο Ερντογάν μετακινεί το κόμμα του προς τα δεξιά, ερχόμενος σε τροχιά σύγκρουσης με τον εταίρο του στο συνασπισμό, το ακροδεξιό MHP του Ντεβλέτ Μπαχτσελί. Έτσι το «Καλό Κόμμα» της Ακσενέρ αντιπροσωπεύει μια πρόκληση για την κυβερνητική συμμαχία στο κεντροδεξιό κέρας του πολιτικού φάσματος και το CHP στο κεντροαριστερό.
Η Ακσενέρ κινήθηκε στην αντίθετη κατεύθυνση από εκείνη του Ερντογάν, εγκαταλείποντας το MHP μετακινούμενη περισσότερο προς το κέντρο. Αλλά έστω κι έτσι, διατηρεί ισχυρά εθνικιστικά διαπιστευτήρια που την καθιστούν δύσκολο στόχο για το AKP και το MHP, που θα την προτιμούσαν περισσότερο ως σύμμαχο. Η Ακσενέρ έχει απορρίψει τις εκκλήσεις να επιστρέψει στο ΜHP και να ενταχθεί στην κυβερνητική συμμαχία με δηλώσεις του τύπου «δεν θα το έκανα ακόμη κι αν μου κολλούσαν ένα περίστροφο στον κρόταφο».
Η Καφταντζίογλου, πάλι, είναι ένας εύκολος και συχνός στόχος για τον Ερντογάν και τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ , αφού έχει ασκήσει έφεση για την καταδίκη της σε δεκαετή κάθειρξη, για κατηγορίες που σχετίζονται κυρίως με παλαιότερες αναρτήσεις της στο Twitter για τα αδικήματα της προσβολής του Προέδρου της χώρας, της υποκίνησης μίσους και της προώθησης της τρομοκρατίας. Επιθέσεις δέχεται επίσης επειδή φέρεται να συγκάλυψε κατηγορίες εις βάρος κομματικών συναδέλφων της για σεξουαλικές επιθέσεις. Για τους οπαδούς της η σφοδρότητα των επιθέσεων αποκαλύπτει πόσο φοβούνται οι Ερντογάν κι οι σύμμαχοί του την Καφταντζίογλου και την ικανότητά της να προσελκύσει στο CHP ψηφοφόρους, καθώς σχεδόν το ένα πέμπτο του πληθυσμού της Τουρκίας ζει στην Κωνσταντινούπολη, γεγονός που της προσδίδει κεντρικό ρόλο στα σχέδια της αντιπολίτευσης να βάλει ένα τέλος στην κυριαρχία μετά από δύο δεκαετίες του AKP στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας.
Το δύσκολο στοίχημα της ανατροπής του Ερντογάν
Η απομάκρυνση του Ερντογάν από την εξουσία δεν θα είναι εύκολη υπόθεση, σημειώνει το Bloomberg, αφού άλωσε προ διετίας την προεδρία μ’ ένα ποσοστό σχεδόν 53%, την ώρα που ο αντίπαλός του του MHP, ο Μουχαρέμ Ιντζέ απέσπασε λιγότερο από το 31% κι η Ακσενέρ λίγο πάνω από το 7%. Η κυβερνητική συμμαχία του AKP με το MHP κατέκτησε σαφή πλειοψηφία στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση, μακρά μπροστά του συνασπισμού της αντιπολίτευσης που περιλάμβανε το CHP και το «Καλό Κόμμα» της Ακσενέρ.
Από την άλλη πλευρά, όμως, η οικονομική και πολιτική κατάσταση έχει αλλάξει έκτοτε με τον Ερντογάν και το ΑΚΡ να είναι πιο αποδυναμωμένοι σήμερα. Ωστόσο, η ανατροπή του θα απαιτήσει μια συνένωση των δυνάμεων της αντιπολίτευσης και ουσιαστική βοήθεια από τους Κούρδους, που όμως είναι επιφυλακτικοί απέναντι στην Ακσενέρ λόγω των εθνικιστικών της απόψεων και δυσαρεστημένοι με την αποτυχία του CHP να ορθώσει το ανάστημά του για να υπερασπιστεί Κούρδους πολιτικούς που δέχονται επίθεση από την κυβέρνηση Ερντογάν. Τη χρονιά που μπαίνει, πάντως, ο τούρκος πρόεδρος αναμένεται να αντιμετωπίσει την ισχυρότερη αντιπολίτευση στη διάρκεια της μακρόχρονης πολιτικής του καριέρας και ο συνδυασμός των Ακσενέρ και Καφταντζίογλου αντιπροσωπεύει για τον Ερντογάν και το κόμμα του μια διπλή απειλή χωρίς προηγούμενο.