Στα Βαρώσια, την πόλη που έσφυζε από ζωή, χρώματα, πολιτισμό και κόσμο η «επιστροφή» 46 χρόνια μετά είναι βουβή, άχρωμη και γεμάτη φορτισμένες αναμνήσεις.
Όλοι έφυγαν μόνο με τα ρούχα που φορούσαν, έχοντας την πεποίθηση ότι θα γυρίσουν για να βρουν τη ζωή τους και το βιός τους. Σήμερα, τίποτα δεν είναι το ίδιο και ό,τι απέμεινε, είναι μόνο ερείπια μιας ανεκπλήρωτης ζωής.
Τότε στα Βαρώσια, θα περπατούσαν χαρούμενοι στην παραλία, θα πήγαιναν για ψώνια στην λεωφόρο Δημοκρατίας, θα πήγαιναν θέατρο και σινεμά, θα φλέρταραν στα σοκάκια, θα παρακολουθούσαν πλείστες πολιτιστικές εκδηλώσεις και θα απολάμβαναν το μπάνιο τους στα πεντακάθαρα νερά της.
Σήμερα η πόλη που έσφυζε από ζωή είναι άδεια και εγκαταλελειμμένη με αναμνήσεις ξεθωριασμένες μέσα στα χρόνια. Η θάλασσα έχει διαβρώσει τα κτίρια καθώς σε πολλά σημεία το κύμα τα ακουμπά. Στα Βαρώσια, σταμάτησε ο χρόνος μαζί και η ζωή 46 χρόνια πριν.
Οργή και αντιδράσεις για το άνοιγμα των Βαρωσίων
Η κίνηση της Τουρκίας να ανοίξει στις αρχές του μήνα, το παραλιακό μέτωπο της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου, προκάλεσε αντιδράσεις διεθνώς. Από την πλευρά του, το ελληνικό υπουργείο εξωτερικών, μέσω ανακοίνωσης που εξέδωσε, καταδίκασε πλήρως την κίνηση της Τουρκίας, ενώ υπογράμμισε πως πρόκειται για κατάφωρη παραβίαση των Αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ.
Λίγη ώρα πριν από την ανακοίνωση, της Τουρκίας για την προκλητική της κίνηση να ανοίξει τα Βαρώσια, ο «πρωθυπουργός» των κατεχομένων, Ερσίν Τατάρ ανήρτησε στο Twitter φωτογραφία, στην οποία φαίνεται η παραλία, και έγραψε: «Οι καλές μέρες δεν θα έρθουν σε εσάς, αλλά εσείς θα περπατήσετε σε αυτές».
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, Μουσταφά Ακιντζί, επιτέθηκε κατά της Αγκυρας, τονίζοντας πως «είναι μεγάλο λάθος όσα γίνονται με την Αμμόχωστο» και χαρακτηρίζοντας «ντροπή για τη Δημοκρατία» τις παρεμβάσεις της Τουρκίας στην Κύπρο.
Η ιστορία της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου
Η περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου, έχει έκταση περίπου 6,2 τετραγωνικά χιλιόμετρα και αποτελεί περίπου το 17% της έκτασης του δήμου Αμμοχώστου. Εκεί ζούσαν οι περισσότεροι Ελληνοκύπριοι από τις περίπου 43 χιλιάδες , που ήταν το 1974 ο πληθυσμός του Δήμου.
Μετά την κατάληψη της Αμμοχώστου, στις 16 Αυγούστου 1974, από τα τουρκικά στρατεύματα, η περιοχή, αφού λεηλατήθηκε, «σφραγίστηκε» και αποκόπηκε από τα δημοτικά όρια με συρματόπλεγμα και άλλα εμπόδια. Η περίκλειστη περιοχή είναι υπό την ευθύνη του τουρκικού στρατού, ο οποίος απαγορεύει την πρόσβαση σε αυτή για όλους. Εξαίρεση έγινε για ορισμένους στρατιωτικούς, στους οποίους ο τουρκικός στρατός επέτρεψε να εγκατασταθούν σε κάποια σημεία στις παρυφές της περιοχής.
Η περίκλειστη περιοχή αποκαλείται «πόλη φάντασμα», όπως τη χαρακτήρισε ο Σουηδός δημοσιογράφος Γιαν Όλοφ Μπένγκστον (Jan-Olof Bengston), ο οποίος το 1977 επισκέφθηκε το λιμάνι της Αμμοχώστου με το απόσπασμα της χώρας του στην UNFICYP (Ειρηνευτική Δύναμη του ΟΗΕ στην Κύπρο). Από το λιμάνι είδε την περίκλειστη περιοχή και έγραφε στην εφημερίδα Kvallsposten: « Ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος γέμισε ρωγμές και στα πεζοδρόμια βλάστησαν θάμνοι. Σήμερα - Σεπτέμβριος 1977 - τα τραπεζάκια που σερβίρεται το πρόγευμα είναι εκεί, η μπουγάδα απλωμένη στα σχοινιά, και οι ηλεκτρικοί λαμπτήρες αναμμένοι. Τα Βαρώσια είναι μια πόλη φάντασμα».
Το συρματόπλεγμα της περίκλειστης περιοχής αρχίζει από το οδόφραγμα της Δερύνειας, ακολουθεί ολόκληρη τη λεωφόρο Δερύνειας μέχρι την εκκλησία της Αγίας Ζώνης και διερχόμενο από τις οδούς Αγαμέμνονος, Προμηθέως και Λοχαγού Καποτά καταλήγει στην εκκλησία των Μαρωνιτών. Από εκεί κατευθύνεται προς το ξενοδοχείο Savoy -Πλατεία Νίκης- διέρχεται δια της οδού Αγίας Ελένης και καταλήγει στους Αλευρόμυλους στο τέρμα της οδού. Κατευθύνεται στη συνέχεια προς το pαγοποιείο, κοντά στο συγκρότημα NAAFI, διέρχεται και εφάπτεται του δυτικού και νότιου περιτοιχίσματος του σταδίου του Γυμναστικού Συλλόγου Ευαγόρας και στη συνέχεια ακολουθώντας την παραλιακή γραμμή ανατολικά των ξενοδοχείων Salaminia, Florida και Aspelia, καταλήγει στο μικρό ακρωτήριο γνωστό ως «Γλώσσα».
Η Ειρηνευτική Δύναμη των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο διαθέτει πέντε παρατηρητήρια, τα οποία καθημερινά διεξάγουν περιπολίες σε προκαθορισμένες διαδρομές. Οι κατοχικές δυνάμεις διαθέτουν εντός της περιφραγμένης πόλης 12 επανδρωμένα παρατηρητήρια, ενώ από πολλά σπίτια παρακολουθούν στρατιώτες με πολιτική περιβολή. Μέχρι το 1974 στην Αμμόχωστο κατοικούσαν Ελληνοκύπριοι, εκτός από το τμήμα της μεσαιωνικής πόλης, όπου είχε δημιουργηθεί θύλακας Τουρκοκυπρίων.