Μετά την ταπεινωτική ήττα στη βρετανική Βουλή και την εκκωφαντική απόρριψη της στρατηγικής του για το Brexit, που προκάλεσε τεράστια αναταραχή και ρήγμα στους Τόρηδες, ο Μπόρις Τζόνσον ετοιμάζεται να οδηγήσει τώρα τη Βρετανία σε πρόωρες εκλογές –κορύφωση του πολιτικού δράματος που ταλανίζει εδώ και τρία χρόνια τη χώρα.
Μόλις έξι εβδομάδες από την ανάληψη των πρωθυπουργικών του καθηκόντων ο Τζόνσον βρίσκεται αντιμέτωπος με μια απίστευτα δύσκολη κατάσταση, με τον διχασμό για το άτακτο Brexit να κλονίζει την κυβέρνησή του και το κόμμα των Συντηρητικών. Η ήττα του ήταν βαριά στη χθεσινοβραδινή ψηφοφορία στη Βουλή των Κοινοτήτων επί του σχεδίου νόμου για την αποτροπή της αποχώρησης χωρίς συμφωνία του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση -και όχι μόνον βαριά, αλλά και ιστορική, αφού είναι ο πρώτος Βρετανός πρωθυπουργός που χάνει στην πρώτη του ψηφοφορία στο Κοινοβούλιο.
Το κείμενο εγκρίθηκε με 328 ψήφους (301 κατά) από μέλη των κομμάτων της αντιπολίτευσης και 21 στελέχη των Συντηρητικών του Τζόνσον, παρότι είχαν προειδοποιηθεί ότι εάν αψηφούσαν την κομματική γραμμή, θα αποπέμπονταν από την Κοινοβουλευτική Ομάδα των Τόρις και θα στερούνταν τη δυνατότητα να θέσουν εκ νέου υποψηφιότητα να εκλεγούν. Η Ντάουνινγκ Στριτ επιβεβαίωσε ότι θα τεθούν εκτός Συντηρητικού κόμματος.
Ο πρωθυπουργός, όπως ανακοίνωσε μετά το τέλος της ψηφοφορίας, θα πάει σε εκλογές, με πιθανότερη ημερομηνία την 14η Οκτωβρίου, δύο εβδομάδες περίπου, δηλαδή, πριν από την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Έκανε μάλιστα νέα επίθεση στους Εργατικούς και τον Τζέρεμι Κόρμπιν, λέγοντας πως «κάνει ό,τι του πουν οι Βρυξέλλες».
Τζόνσον: Αποδοκιμασίες και ειρωνικά σχόλια στη Βουλή
Μετά το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας ο Βρετανός πρωθυπουργός ανέφερε στη Βουλή πως η απόφαση αυτή σημαίνει ότι «το Κοινοβούλιο βρίσκεται στα πρόθυρα του να ακυρώσει οποιαδήποτε συμφωνία για το Brexit», καθώς και ότι «προκαλεί περισσότερη σύγχυση και καθυστέρηση». Αυτό προκάλεσε αποδοκιμασίες από μέλη του Κοινοβουλίου, που στο άκουσμα του αποτελέσματος χειροκροτούσαν. Ένας, μάλιστα, απευθύνθηκε ειρωνικά προς τον πρωθυπουργό, λέγοντάς του «καλή αρχή έκανες, Μπόρις».
Brexit: Σήμερα προς έγκριση το νομοσχέδιο κατά του άτακτου Brexit
Το επόμενο βήμα μετά την νίκη των «ανταρτών» και της αντιπολίτευσης, είναι να κατατεθεί προς έγκριση το νομοσχέδιο που θα απαγορεύει την έξοδο από την ΕΕ χωρίς συμφωνία. Οι βουλευτές θα πρέπει να ψηφίσουν για τα τρία στάδια του νομοσχεδίου Χίλαρι Μπεν, ενώ στη συνέχεια το νομοσχέδιο θα τεθεί στη Βουλή των Λόρδων, όπου συνήθως δεν υπάρχει χρονικός περιορισμός στην ολοκλήρωση της συζήτησης ενός νομοσχεδίου.
Ωστόσο, η επικεφαλής της ομάδας των Λόρδων που στηρίζουν το Εργατικό κόμμα, Αντζελα Σμιθ, έχει καταθέσει ήδη πρόταση που θα εξεταστεί αύριο, η οποία προβλέπει ότι όλα τα στάδια του εγκεκριμένου από τη Βουλή των Κοινοτήτων νομοσχεδίου Μπεν, θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι την Παρασκευή το απόγευμα, υπό τον φόβο να καθυστερήσει η κυβέρνηση την έγκρισή του.
Οι Εργατικοί λένε ότι δεν θα στηρίξουν σήμερα τα σχέδια του Τζόνσον για εκλογές
Παράλληλα, τα βρετανικά ΜΜΕ αναφέρουν πως περιμένουν ότι σήμερα εφ’ όσον εγκριθεί το νομοσχέδιο (κάτι που αναμένεται να γίνει), τότε ο Τζόνσον θα επιχειρήσει να οδηγήσει την Βρετανία οριστικά σε εκλογές, είτε στις 14, είτε στις 15 Οκτωβρίου (πιθανότερη ημερομηνία η 14η), κάτι που είχε επισημάνει και πριν την ψηφοφορία. Αυτό το επανέλαβε μάλιστα, την ώρα που έβλεπε στέλεχος του κόμματός του να αποχωρεί και να κάθεται με τους Φιλελεύθερους, χάνοντας σε εκείνο το σημείο οριστικά την πλειοψηφία στη Βουλή. Αλλά αυτό μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ στον Τζόνσον αφού χρειάζεται την υποστήριξη της αξιωματικής αντιπολίτευσης για να οδηγήσει τη χώρα στις κάλπες και ίσως να μην τη λάβει. Ο ηγέτης των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν έχει ζητήσει επανειλημμένα εκλογές, αλλά τώρα φοβάται ότι αν δεν έχει περάσει προηγουμένως νόμος για την αναβολή της ημερομηνίας του Brexit ο πρωθυπουργός μπορεί να υποσχεθεί μια συγκεκριμένη ημερομηνία για εκλογές, αλλά μετά να ζητήσει από την βασίλισσα να οριστεί μια άλλη. Η σκιώδης υπουργός Εξωτερικών των Εργατικών, Έμιλι Θόρνμπερι είπε σε συνέντευξή της στο ITV ότι «δεν θα προκηρυχθούν αύριο γενικές εκλογές γιατί δεν πρόκειται να τις ψηφίσουμε, επειδή θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι θα περάσει πρώτα ο νόμος [για την αναβολή του Brexit] και θα υπογραφεί από τη βασίλισσα».
Αλλά «για έναν πρωθυπουργό που ξεκίνησε χθες τη μέρα με 311 βουλευτές και κυβερνητική πλειοψηφία μιας έδρας και στο τέλος της απέμεινε με 289 ως επικεφαλής μιας κυβέρνησης μειοψηφίας, ακόμη κι αν δεν περάσει η πρότασή του για εκλογές αυτή την εβδομάδα, κάλπες θα πρέπει να στηθούν αργά ή γρήγορα», σχολιάζει το Bloomberg.
Επίθεση ΜΜΕ στον Τζόνσον: «Εξευτελισμός»
Δριμεία κριτική στον Μπόρις Τζόνσον αλλά και στους «αντάρτες» των Συντηρητικών ασκούν τα βρετανικά ΜΜΕ.
Η ήττα Τζόνσον στη Βουλή των Κοινοτήτων και η απόφαση να προχωρήσει το νομοσχέδιο για την αποτροπή του άτακτου Brexit προκάλεσαν την οργή των ΜΜΕ, τα οποία κάνουν λόγο για «εξευτελισμό».
«Εξευτελισμός. Οι αντάρτες των Τόρις του γύρισαν τη πλάτη», γράφει ο Guardian, ενώ οι Times μιλούν για χάσιμο ελέγχου του Brexit. «Ο πρωθυπουργός έχασε την ιστορική ψηφοφορία. Εχασε τον έλεγχο του Brexit», σημειώνουν.
Από τα «πυρά» δεν ξεφεύγουν και οι 21 βουλευτές των Τόρις που τάχθηκαν κατά του Μπόρις Τζόνσον. Ανάμεσά τους και ο εγγονός του Ουίνστον Τσόρτσιλ, Νίκολας Σόουμς, ο οποίος πριν τη ψηφοφορία δήλωσε πως με βαριά καρδιά θα ταχθεί κατά της κυβέρνησης.
Βαρύ πλήγμα για τη λίρα
Η λίρα, η συναλλαγματική ισοτιμία της οποίας εκτιμάται ότι θα υποστεί βαρύ πλήγμα σε περίπτωση διαζυγίου με την ΕΕ χωρίς συμφωνία, υποχώρησε σε επίπεδο ως και 1:1,1959 δολάρια πριν από την ψηφοφορία. Επρόκειτο για νέο ιστορικό χαμηλό μετά το 1985, εξαιρουμένης μιας πολύ μικρής χρονικής περιόδου τον Οκτώβριο του 2016 —μερικά λεπτά, στην πραγματικότητα— όταν είχε καταγραφεί το λεγόμενο «flash crash», η στιγμιαία κατάρρευση της ισοτιμίας της.
Φοβούνται το άτακτο Brexit στην ΕΕ
Οι φόβοι για το Brexit χωρίς συμφωνία κλιμακώνονται στην Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε πως είναι ολοένα περισσότερο «ευκρινής πιθανότητα». Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λεντριάν προεξόφλησε πως είναι το πιθανότερο σενάριο. Σε έγγραφό της που περιήλθε σε γνώση του Ρόιτερς, η Κομισιόν εισηγείται να προσφερθεί οικονομική βοήθεια σε επιχειρήσεις, εργαζόμενους και αγρότες σε περίπτωση που το σενάριο γίνει πραγματικότητα. Επαναλαμβάνει την εκτίμησή της πως το Μπρέξιτ χωρίς συμφωνία θα πλήξει πολύ πιο σκληρά την οικονομία της Βρετανίας από ό,τι αυτή της ΕΕ.
Η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (ΔΗΕΕΑ) υπολογίζει ότι αυτή η εξέλιξη θα στοίχιζε σχεδόν 15 δισ. ευρώ στη Βρετανία άμεσα, λόγω απολεσθέντων εσόδων από τις εξαγωγές της στην ΕΕ, ενώ θα είχε επίσης μεγάλα έμμεσα κόστη. Το σενάριο αυτό χαρακτηρίζεται εφιάλτης στους οικονομικούς κύκλους, που προβλέπουν απογείωση του πληθωρισμού, κατάρρευση της λίρας και ύφεση. Η αμερικανική επενδυτική τράπεζα JP Morgan σημείωσε ότι η προκήρυξη εκλογών θα καθιστούσε πιθανότερο το Brexit χωρίς συμφωνία.
Κοντά στο Ουέστμινστερ χθες, πολλοί εκατοντάδες αντίπαλοι του Brexit διαδήλωσαν χθες βράδυ απαιτώντας να «σταματήσει το πραξικόπημα» του Τζόνσον, που αποφάσισε αναστολή των εργασιών της Βουλής των Κοινοτήτων για πέντε εβδομάδες, ως την 14η Οκτωβρίου, ώστε να μειωθεί ο διαθέσιμος χρόνος συζήτησης από τα μέλη του κοινοβουλίου και άρα να επιβληθεί το δικό του όραμα για το διαζύγιο. Από την πλευρά του, το υπουργείο Οικονομικών της Βρετανίας ανακοίνωσε ότι θα διαθέσει επιπλέον δύο δισ. λίρες για την προετοιμασία και την αντιμετώπιση των συνεπειών του Brexit την περίοδο 2020-2021, αυξάνοντας το συνολικό κονδύλι στα 8,3 δισεκ. στερλίνες.