Όταν συγκεντρώνεις 4.434 τυριά από 42 χώρες σε μια αίθουσα για να βρεις ποιο είναι το καλύτερο, αναπόφευκτα υπάρχει μια αίσθηση ενθουσιασμού στον αέρα. Αλλά και μια πολύ, πολύ έντονη μυρωδιά.
Αυτό το σχεδόν μεθυστικό μείγμα από ωριμάζοντα γαλακτοκομικά προϊόντα αλλά και ένας φιλικός ανταγωνισμός συναντούσε κανείς σε ένα συνεδριακό κέντρο στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς 250 διεθνείς κριτές, μύριζαν, έπιαναν και δοκίμαζαν στα τραπέζια γεμάτα τυριά, για να αποφασίσουν ποιο θα πάρει το στέμμα των World Cheese Awards 2022.
Ο φετινός νικητής, ένα γκριγιέρ (gruyère) από την Ελβετία, επελέγη τελικά από μια ομάδα κορυφαίων κριτών, αφού πρώτα έγινε ένας διαχωρισμός και επελέγησαν αρχικά οι 98 «σούπερ χρυσοί» πρωταθλητές και στη συνέχεια οι 16 καλύτεροι.
Οι κριτές περιέγραψαν το Le Gruyère AOP surchoix, που συμμετείχε από την ελβετική τυροκομική εταιρεία Vorderfultigen, ως ένα «πραγματικά εκλεπτυσμένο, χειροποίητο τυρί» που λιώνει στη γλώσσα και έχει νότες βοτάνων, φρούτων και δέρματος. «Ένα τυρί με πολλή γεύση». Στη δεύτερη θέση βρέθηκε το Gorgonzola Dolce DOP, ένα μαλακό, μπλε βουτυρένιο τυρί που παρασκευάζεται από την De' Magi από την Ιταλία.
Πώς επιλέγετε όμως το νικητήριο τυρί ανάμεσα σε ένα καστ χιλιάδων τυριών;
Το επίπονο έργο, σύμφωνα με το CNN που βρέθηκε εκεί, ξεκινά λίγο μετά τις 10 το πρωί στο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο στα περίχωρα της ουαλικής πόλης Νιούπορτ, όταν οι κριτές εισήλθαν στην κύρια αίθουσα υπό τους ήχους μιας ουαλικής ανδρικής χορωδίας.
Μετά από λίγα λεπτά που αφιερώθηκαν στο ξεπακετάρισμα και το ξετύλιγμα, κάθε ένα από τα 98 τραπέζια των κριτών μεταμορφώθηκε σε μια πικάντικη και ποικίλη τοπογραφία. Γιγάντια κεφάλια τυριού στέκονταν δίπλα σε μικρά ρολά. Υπήρχαν μπλε, επίπεδα κρεμώδη μεταγιόν και επιβλητικές πλάκες τσένταρ. Υπήρχαν τυριά σε σχήμα καπέλου μάγισσας και λουλουδιών, τυριά τυλιγμένα σε φύλλα τσουκνίδας ή καλυμμένα με στάχτη. Υπήρχαν απλά, λιτά τυριά. Υπήρχαν όμως και τυριά που έμοιαζαν με κέικ, περίτεχνα γαρνιρισμένα με φρούτα. Υπήρχαν λευκά, πορτοκαλί, μπλε, ακόμη και μοβ τυριά. Ένα μάλιστα ξεχώριζε γιατί έμοιαζε σαν να το είχε ζωγραφίσει ο αφηρημένος εξπρεσιονιστής Τζάκσον Πόλοκ.
Τυφλή γευσιγνωσία: «Καλό για ψήσιμο, αλλά δεν με ταξιδεύει»
Τα τυριά δοκιμάστηκαν όλα στα τυριά, αν και με μια ομάδα κριτών που επιλέχθηκε από μια στρατιά τυροκόμων, πωλητών, συγγραφέων και άλλων ειδικών, πολλοί ήξεραν λίγο πολύ τι έβαζαν στο στόμα τους. Μερικά διάσημα εμπορικά τυριά με μεγάλα ονόματα μπορούσαν να εντοπιστούν από χιλιόμετρα μακριά.
Για παράδειγμα, στο τραπέζι 14, οι κριτές Ντανιέλ Μπλις και Φιλίπ Ντουμέν, απογοητεύτηκαν στην αρχή όταν δοκίμασαν ένα προϊόν τύπου Brie. «Είναι πολύ μονοδιάστατο» δήλωσε η Μπλις, πληκτρολογώντας τη βαθμολογία σε ένα iPad. «Θα μπορούσε να είναι καλό για μαγείρεμα ή ψήσιμο, αλλά δεν είναι το καλύτερο τυρί στον κόσμο. Ψάχνω για ένα τυρί που να με ταξιδεύει».
Οι κριτές είχαν να βαθμολογήσουν καθένα από τα περίπου 50 τυριά με βάση την οπτική εμφάνιση, το άρωμα, τη γεύση και την αίσθηση στο στόμα. Στα καλύτερα απονεμήθηκε χρυσή, ασημένια ή χάλκινη διάκριση και κάθε τραπέζι κριτών επέλεξε ένα ως «σούπερ χρυσό».
Στο τραπέζι 18, ο Τομ Τσάτφιλντ και ο Καζουάκι Τομιγιάμα δοκίμασαν ένα κατσικίσιο τυρί που είχε ωριμάσει με μούχλα.. «Φαίνεται να έχει χάσει κάποια από την ακεραιότητά του» είπε η Τσατφιλντ, πριν το κόψει σε φέτες. «Είναι λίγο υπερώριμο, μπορείς να μυρίσεις την αμμωνία, αλλά αν σκεφτείς ότι χρειάστηκε να ταξιδέψει μέχρι εδώ, θα είμαι φιλεύσπλαχνος». Μετά, λοιπόν από συνεννόηση με τον Τομιγιάμα, του έβαλε 18 στα 35. «Αν το είχαμε δει δύο ή τρεις μέρες νωρίτερα, θα ήταν πολύ καλύτερο τυρί».
Επόμενο στο τραπέζι 18 είναι κάτι που μοιάζει με μουχλιασμένο σύκο και περιγράφεται από τους παραγωγούς του ως «ενζυματική πήξη». Παρόλα αυτά η γεύση του είναι υπέροχη. «Είναι πολύ νέο και πολύ καθαρό» λέει ο Τσάτφιλντ, με το ζευγάρι των κριτών να του δίνει 29 στα 35. «Μερικά τυριά έχουν ένα τραγούδι που συνεχίζει να ακούγεται. Αυτό είναι μόλις 15 δευτερολέπτων, αλλά όχι μια πλήρης μελωδία. Μερικά τυριά θα συνεχίσουν να τραγουδούν».
Όσο περνάει η ώρα, οι πιθανοί νικητές αρχίζουν να αναδεικνύονται. Στο τραπέζι 61, ο Κιθ Κέντρικ και η Σουμάνα Πάλιτ, ανέδειξαν δύο χρυσούς νικητές.
Τα προβλήματα από την δοκιμή τόσων τυριών
«Τα πάντα ήταν όμορφα ισορροπημένα» λέει η Πάλι, αγγίζοντας ένα πολύ απλό τυρί αγελαδινού γάλακτος. «Υπήρχε καλή αίσθηση στο στόμα, ήταν υπέροχα πολύπλοκο».
Εν τω μεταξύ, στο τραπέζι 70, όπου ένα άλλο τυρί με γεύση αμμωνίας, έκανε τους κριτές να ζητούν φέτες μήλου για να καθαρίσουν τον ουρανίσκο τους, η δυσκολία της δειγματοληψίας δεκάδων γαλακτοκομικών προϊόντων, αρχίζει να γίνεται όλο και πιο έντονη. Λίγο πιο δίπλα, ένας άλλος κριτής, ο Κρις Λόιντ από την Αυστραλία, έχει απελπιστεί από την ποιότητα ορισμένων συμμετοχών. «Μπορείς να καταλάβεις πότε κάποιος ξεκινάει με πραγματικά καλό γάλα και δεν το πειράζει».
Φέτα εκτός Ελλάδος;
Τι γίνεται όμως με την φέτα, ένα τυρί - συνώνυμο με την Ελλάδα; Στην συγκεκριμένη κατηγορία, πρώτη βγήκε μια φέτα από το Ηνωμένο Βασίλειο, από την εταιρεία «Ormos Foods» η οποία κατέκτησε το βραβείο «Super Gold», ενώ το χρυσό βραβείο, πήρε μια ελληνική και συγκεκριμένα η βαρελίσια του τυροκομείου «Αρβανίτη», από τη Νεοχωρούδα Θεσσαλονίκης.
Το ασημένιο μετάλλιο, μοιράστηκαν τρεις φέτες: μία από την Ιρλανδία, μία από την Αυστραλία και μία ελληνική, των τυροκομικών «Δουκίδη».
Φέτα από το Γουισκόνσιν των ΗΠΑ;
Η μάχη όμως για τα καλύτερα τυριά του κόσμου, είχε δοθεί και μερικούς μήνες πριν σε έναν άλλον διαγωνισμό, τον «World Championship Cheese Contest» τον περασμένο Μάρτιο όπου και πάλι μεγάλος νικητής βγήκε ένα εβλετικό Gruyere. Στον διαγωνισμό πήραν μέρος γαλακτοκομικά προϊόντα από 141 κατηγορίες, από τα πιο γνωστά (τσένταρ και μοτσαρέλα) μέχρι και λιγότερο συνήθη όπως το μπλε τυρί και η γκοργκοντζόλα, αλλά και γιαούρτια.
Και πάλι όμως στην κατηγορία «Φέτα», την πρώτη θέση κατέκτησε μια «feta» από τις ΗΠΑ και συγκεκριμένα από το Γουισκόνσιν, με το όνομα «Odyssey Feta». Την δεύτερη θέση κατέλαβε ένα τυρί από το Κρου, ενώ στην τρίτη θέση βρέθηκε το «Ithaki Feta Cheese» από το Νέο Μεξικό.
Ευτυχώς, στη λίστα με τις καλύτερες φέτες, βρέθηκαν και τρεις ελληνικές, η βαρελίσια βιολογική φέτα Χώτος και η συσκευασμένη βιολογική φέτα Χώτος, που παρασκευάζεται στη Λάρισα και συγκεκριμένα στη Φαλάνη, καθώς και η φέτα από το τυροκομείο Αρβανίτης, στη Νεοχωρούδα Θεσσαλονίκης.
Όσο για τις κατηγορίες που περιλάμβαναν διάφορα είδη γιαουρτιού, δεν διακρίθηκε καμία ελληνική εταιρεία. Βέβαια, είναι άγνωστο πόσες ελληνικές μπορεί να πήραν μέρος στον διαγωνισμό τυριού.