Η Ευρώπη ανέκαθεν ήταν μια ήπειρος του εμπορίου, αλλά σήμερα είμαστε αντιμέτωποι με αύξηση των εμπορικών φραγμών σε παγκόσμιο επίπεδο.
Οι αυξανόμενοι περιορισμοί, ο αθέμιτος ανταγωνισμός και οι γεωπολιτικές αβεβαιότητες είναι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις και οι αγρότες μας, και όλα αυτά απειλούν την ανταγωνιστικότητά τους. Η νέα εταιρική σχέση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Mercosur αποτελεί ευκαιρία να αντιστρέψουμε αυτήν την τάση.
Γι’ αυτόν τον λόγο ταξίδεψα στο Μοντεβιδέο αυτή την εβδομάδα: για να ολοκληρώσουμε τις διαπραγματεύσεις μας και να αξιοποιήσουμε τη δυνατότητα στενότερης συνεργασίας με μια μεγάλη, ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά με πάνω από 260 εκατομμύρια κατοίκους.
Πριν από πέντε χρόνια καταλήξαμε σε μια πρώτη καταρχήν συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των χωρών της Mercosur -τη Βραζιλία, την Αργεντινή, την Ουρουγουάη και την Παραγουάη. Ωστόσο, η συμφωνία εκείνη προκάλεσε ανησυχίες σε διάφορα τμήματα της κοινωνίας και της οικονομίας της Ευρώπης, από τους αγρότες και τις ενώσεις καταναλωτών ως τις περιβαλλοντικές ΜΚΟ.
Ακούσαμε προσεκτικά αυτές τις φωνές και ξεκινήσαμε διαπραγματεύσεις, που διήρκεσαν πέντε χρόνια, για να διευθετήσουμε άμεσα κάθε ζήτημα.
Τα μέτρα προστασίας που συμπεριλάβαμε στη συμφωνία στην οποία καταλήξαμε είναι τα ισχυρότερα που έχουν ποτέ ενσωματωθεί σε εμπορική συμφωνία.
Προστατεύονται οι σημαντικότεροι οικονομικοί τομείς μας, συμπεριλαμβανομένης της γεωργίας και των τροφίμων. Προστατεύονται οι καταναλωτές μας με την επιβολή υψηλών προτύπων και δίνεται προτεραιότητα στην προστασία του πλανήτη μας και των πράσινων πνευμόνων του.
Η συμφωνία έχει αλλάξει, δεν πρόκειται για την ίδια συμφωνία με πριν από πέντε χρόνια. Σήμερα μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι πρόκειται για μια καλύτερη συμφωνία για τους πολίτες της Ευρώπης.
Αυτή η νέα εταιρική σχέση έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για την Ευρώπη. Το παγκόσμιο τοπίο είναι πιο κατακερματισμένο και συγκρουσιακό σε σχέση με το παρελθόν. Πέρυσι οι παγκόσμιοι εμπορικοί περιορισμοί υπερτριπλασιάστηκαν σε αξία. Για να ξεπεραστούν αυτές οι προκλήσεις, πρέπει να δημιουργήσουμε ισχυρότερους δεσμούς με τους εταίρους που σκέφτονται όπως κι εμείς.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Mercosur θα δημιουργήσουν μια αγορά 700 εκατομμυρίων ατόμων.
Αυτό θα αποφέρει άμεσα οφέλη πρωτίστως για τις δεκάδες χιλιάδες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις -οι μισές από τις οποίες είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις- που ήδη συναλλάσσονται με τη Λατινική Αμερική.
Οι δασμοί που επιβάλλει η Mercosur στα ευρωπαϊκά προϊόντα είναι υψηλοί: 35% στα είδη μόδας, 27% στον οίνο και έως 55% σε άλλα αγροδιατροφικά προϊόντα.
Η συμφωνία θα εξαλείψει σχεδόν όλους τους δασμούς για όλα τα προϊόντα, με όφελος έως 4 δισ. ευρώ τον χρόνο για τους εξαγωγείς της ΕΕ, στους οποίους θα ανοίξει αυτή τη δυναμική αγορά.
Πρόκειται επίσης για την πιο πλήρη συμφωνία που έχουμε ποτέ διαπραγματευτεί για την προστασία των ευρωπαϊκών τροφίμων και ποτών. Πάνω από 350 ευρωπαϊκά προϊόντα θα προστατεύονται με γεωγραφική ένδειξη. Αυτό σημαίνει ότι θα είναι παράνομη η πώληση απομιμήσεων ή πλαστών προϊόντων.
Για παράδειγμα, δεν θα πωλούνται πλέον προϊόντα «τύπου μαστίχας» στα καταστήματα της Mercosur, αλλά μόνο προϊόντα μαστίχας Χίου «Made in Greece».
Για πρώτη φορά, οι Ευρωπαίοι επιθεωρητές θα έχουν την ευκαιρία να ελέγξουν και να σταματήσουν τις πρακτικές αυτές. Με τη συμφωνία αυτή θα τεθούν σε ισχύ νέες διασφαλίσεις προς όφελος των Ευρωπαίων αγροτών.
Διαπραγματευτήκαμε ανώτατα όρια εισαγωγών για ευαίσθητα αγροδιατροφικά προϊόντα: οι εισαγωγές από τη Mercosur θα αντιπροσωπεύουν μικρό μόνο ποσοστό της ευρωπαϊκής κατανάλωσης -0,1% για το χοιρινό και 1,5% για το βόειο κρέας.
Έχει μεγάλη σημασία οι εξαγωγείς της Mercosur να τηρούν τα ίδια αυστηρά πρότυπα με τους Ευρωπαίους παραγωγούς και για να το πετύχουμε συμφωνήσαμε για αυστηρότερους ελέγχους και στενότερη συνεργασία με τις τοπικές αρχές των χωρών της Mercosur.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στην αγορά μετά την εφαρμογή της συμφωνίας, ιδίως όσον αφορά τον αγροτικό τομέα. Θα μεριμνήσουμε ώστε η εταιρική σχέση με τη Mercosur να είναι επικερδής για τους Ευρωπαίους αγρότες, όπως και για τους Ευρωπαίους καταναλωτές.
Στην απίθανη περίπτωση που η εφαρμογή της νέας συμφωνίας έχει αρνητικές συνέπειες για την ευρωπαϊκή γεωργία, σκοπεύουμε να συγκροτήσουμε αποθεματικό αξίας τουλάχιστον ενός δισεκατομμυρίου ευρώ, το οποίο θα λειτουργήσει ως ασφάλιση για τους αγρότες και τις αγροτικές περιοχές μας.
Παράλληλα, από κοινού με τον ευρωπαϊκό αγροτικό τομέα, θα λάβουμε νέα μέτρα για την απλούστευση και τη μείωση της γραφειοκρατίας προς όφελος των αγροτών μας.
Η συμφωνία αποτελεί επίσης καλή είδηση για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες που βασίζονται σε πρώτες ύλες από το εξωτερικό. Η ζήτηση για τα κρίσιμα ορυκτά που είναι απαραίτητα για τις καθαρές και ψηφιακές τεχνολογίες θα τριπλασιαστεί έως το τέλος της δεκαετίας. Έχει ήδη ξεκινήσει ένας παγκόσμιος αγώνας δρόμου για τον έλεγχο της παραγωγής και του εμπορίου τους.
Οι χώρες της Mercosur είναι από τους μεγαλύτερους παραγωγούς λιθίου, σιδηρομεταλλευμάτων, νικελίου και άλλων ορυκτών στον κόσμο.
Η νέα εταιρική σχέση θα μειώσει ή θα καταργήσει τους εξαγωγικούς φόρους. Θα εξαλείψει τους εξαγωγικούς περιορισμούς και τα μονοπώλια. Επίσης, θα διαφοροποιήσει τους προμηθευτές μας και θα μειώσει τις όποιες υπερβολικές εξαρτήσεις.
Τόσο για τις εισαγωγές όσο και για τις εξαγωγές, η συμφωνία ΕΕ-Mercosur θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης σε όλους τους τομείς.
Η οικονομική σκοπιμότητα της συμφωνίας αυτής είναι σαφής. Ωστόσο, για την Ευρώπη, οι εμπορικές συμφωνίες δεν αφορούν μόνο την οικονομία.
Η νέα αυτή συμφωνία αποτελεί και γεωπολιτική αναγκαιότητα. Διότι οι εμπορικές εταιρικές σχέσεις είναι και ένας τρόπος να διαμορφώσουμε και δυναμώσουμε κοινές αξίες. Αυτό ισχύει και για τις εταιρικές σχέσεις μας με τη Mercosur. Μοιραζόμαστε τόσα πολλά: κοινή ιστορία, κοινό πολιτισμό και γλώσσες. Και οι δύο πλευρές πιστεύουμε ότι η κλιματική αλλαγή είναι η καθοριστική πρόκληση των καιρών μας.
Συνεπώς, η συμφωνία αντικατοπτρίζει την κοινή μας προσήλωση στη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα και την καταπολέμηση της αποψίλωσης των δασών.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Mercosur συμμερίζονται επίσης την πεποίθηση ότι η διεθνής συνεργασία αποτελεί την πραγματική κινητήρια δύναμη της προόδου και της ευημερίας. Ενώ άλλες δυνάμεις κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση, εμείς επιλέγουμε να βαδίζουμε ενωμένοι στην παγκόσμια σκηνή, για ένα πιο ελεύθερο και δικαιότερο εμπόριο.
Γι’ αυτό σήμερα είναι μια καλή μέρα για την Ευρώπη και τη Mercosur. Μια γενιά ηγετών έχει αφιερώσει αρκετά χρόνια για να πετύχει μια συμφωνία με τους καλύτερους όρους για την Ευρώπη. Τώρα είναι καιρός οι μελλοντικές γενιές -καταναλωτές και επιχειρήσεις, οικογένειες και αγρότες- να δρέψουν τα οφέλη. Με αυτόν τον τρόπο ενεργούμε για να πετύχουμε τον κοινό μας στόχο, που είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης.
*Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είναι πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής