Η επιτροπή των Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τονίζει την ανάγκη για εποικοδομητική διεθνή συνεργασία σε διεθνές επίπεδο στην Αρκτική, και προειδοποιούν για αναδυόμενες απειλές που θέτουν σε κίνδυνο τη σταθερότητα στην περιοχή.
Σε μία καινούργια έκθεση σχετικά με ζητήματα γεωπολιτικής και ασφάλειας στην Αρκτική, που κατέληξαν οι ευρωβουλευτές της επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, σημειώνεται ότι η ειρήνη, δημιουργική συνεργασία των τελευταίων δεκαετιών πρέπει να διατηρηθεί με ευθύνη τόσο των αρκτικών κρατών όσο και της διεθνούς κοινότητας.
Επίσης επιβεβαιώνουν ότι η Αρκτική έχει στρατηγική και πολιτική σημασία για την ΕΕ, ως ενδιαφερόμενο μέρος και διεθνής δρών, και σημειώνουν την δέσμευση της Ένωσης ως υπεύθυνο μέρος, που αναζητά την μακροπρόθεσμη βιώσιμη και ειρηνική ανάπτυξη της περιοχής, συνεργαζόμενο πλήρως με τους διεθνούς εταίρους.
Η αναφορά υπογραμμίζει ότι το παρόν μοντέλο διακυβέρνησης στην Αρκτική, βασισμένο στο διεθνές δίκαιο έχει ωφελήσει όλα τα αρκτικά κράτη και την περιοχή συνολικά και εξασφαλίσει σταθερότητα στην περιοχή. Επίσης τονίζεται η σημασία μιας ισορροπημένης ευρωπαϊκής πολιτικής στην περιοχή, η οποία θα στηρίζει το συντονισμό των επιμέρους πολιτικών των κρατών μελών στην Αρκτική.
Προκλήσεις σταθερότητας λόγω της κλιματικής αλλαγής και του σεβασμού των αυτοχθόνων κοινοτήτων
Στην έκθεση, τα μέλη καλούν όλα τα μέρη, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ, να ανταποκριθούν στις πολύ ανησυχητικές επιπτώσεις και συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην Αρκτική, στηρίζοντας την τήρηση των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού. Σημειώνουν επίσης ότι, ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής και της τήξης των πάγων, η αυξημένη προσβασιμότητα των τεράστιων πόρων υδρογονανθράκων στην περιοχή μεταβάλλει τη γεωστρατηγική αξία της περιοχής, με πιθανές συνέπειες για τη διεθνή σταθερότητα.
Στο κείμενο, οι ευρωβουλευτές επισημαίνουν την ανάγκη να διασφαλιστούν ο πολιτισμός, οι παραδόσεις και οι γλώσσες των αυτοχθόνων πληθυσμών της περιοχής και οι δραστηριότητες στην περιοχή, όπως βιώσιμη χρήση των φυσικών της πόρων, πρέπει να γίνονται με κριτήριο το σεβασμό στα δικαιώματα και τα οφέλη για τους αυτόχθονες και τους λοιπούς κατοίκους της περιοχής.
Η ρωσική δραστηριότητα στην περιοχή
Η έκθεση εκφράζει επίσης σοβαρή ανησυχία για την προοδευτική συσσώρευση ρωσικών ενόπλων δυνάμεων στην Αρκτική, η οποία δεν δικαιολογείται από την παρούσα κατάσταση και υπερβαίνει σημαντικά τους νόμιμους αμυντικούς σκοπούς, αναφέρουν οι ευρωβουλευτές. Τα μέλη υπογραμμίζουν ότι η ΕΕ και η Ρωσία έχουν ουσιαστικά κοινά συμφέροντα σε ορισμένους τομείς που σχετίζονται με την Αρκτική. Ωστόσο, οποιαδήποτε συνεργασία θα πρέπει δεν πρέπει να θέτει σε κίνδυνο τους στόχους των κυρώσεων και των περιοριστικών μέτρων που έχουν ληφθεί ως αποτέλεσμα των ενεργειών της ρωσικής κυβέρνησης σε άλλα μέρη του κόσμου.
Οι ευρωβουλευτές καταδικάζουν επίσης τις ενέργειες της Ρωσίας που περιορίζουν τα δικαιώματα πλοήγησης στα δρομολόγια της Βόρειας Θάλασσας, ορίζοντάς τα ως εσωτερικά ύδατα και δημιουργώντας ρυθμιστικά και διοικητικά εμπόδια στα ξένα πλοία κατά μήκος της διαδρομή.
Η παρέμβαση της Κίνας
Σύμφωνα με την έκθεση, εκφράζεται η ανησυχία προς τα εκτεταμένα κινεζικά έργα και πρωτοβουλίες στην περιοχή. Δηλώνεται ότι η ΕΕ πρέπει να παρακολουθεί εκ του από κοντά τις προσπάθειες της Κίνας να ενσωματώσει τη Διαδρομή Βόρειας Θάλασσας σχέδιο του δρόμου του μεταξιού, καθώς αυτό θα απέκλειε κάθε σκέψη για προστασία της Αρκτικής από τη διεθνή γεωπολιτική, ως μια αυτόνομη περιοχή.
Η έκθεση εκφράζει περαιτέρω ανησυχίες για τις επενδυτικές προσπάθειες της Κίνας σε θαλάσσιους λιμένες κατά μήκος της διαδρομής της Βόρειας Θάλασσας και απόπειρες απόκτησης δικαιωμάτων εξόρυξης στην περιοχή, ως μέσα για να κατοχυρώσει την παρουσία της. Οι ευρωβουλευτές καλούν όλα τα κράτη της Αρκτικής να προβούν σε διεξοδικό έλεγχο των ξένων επενδύσεων σε κρίσιμα έργα.
Επιπλέον, το κείμενο υποστηρίζει ότι η Αρκτική πρέπει να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην ενίσχυση της παραγωγής κρίσιμων ορυκτών στην Ευρώπη, μειώνοντας την εξάρτηση της ΕΕ από τα κινεζικά σπάνια μέταλλα και αναπτύσσοντας ευκαιρίες για πράσινη ανάπτυξη, η οποία θα είναι καθοριστική για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Οι ευρωβουλευτές καλούν την ΕΕ να συμπεριλάβει στην ανανεωμένη πολιτική της για την Αρκτική νέους παράγοντες όπως η Κίνα και μια νέα διάσταση που θα περιλαμβάνει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της ασφάλειας, η οποία θα πρέπει να περιλαμβάνει ιδίως τα ζητήματα του περιβάλλοντος και της υγείας, καθώς και θέματα ασφάλειας στη θάλασσα.
Η έκθεση θα κατατεθεί προς ψήφιση, στο σύνολό της, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με το πέρας του καλοκαιριού.