Μόνο το ένα τρίτο περίπου των επιφανειακών υδάτων της Ευρώπης χαρακτηρίζονται σε καλή κατάσταση, σύμφωνα με μια πάρα πολύ ανησυχητική έκθεση.
Παρά τον στόχο της ΕΕ που είχε αρχικά τεθεί για το 2015, να φέρει όλα τα υδάτινα σώματα σε καλή ποιότητα, σχεδόν μόνο το 37% των επιφανειακών υδάτων της Ευρώπης χαρακτηρίζονται ως τουλάχιστον καλής οικολογικής κατάστασης και το 29% καλής χημικής κατάστασης το 2021, σύμφωνα με στοιχεία από 19 χώρες μέλη που συγκέντρωσε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (ΕΟΠ).
«Η υγεία των υδάτων της Ευρώπης δεν είναι καλή»
Η αρχική προθεσμία για τον στόχο της ΕΕ παρατάθηκε έως το 2027, αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι αυτή η προθεσμία δεν θα οδηγήσει σε επίτευξη το στόχου, επισημαίνει σε δημοσίευμα της η βρετανική εφημερίδα Guardian.
«Η υγεία των υδάτων της Ευρώπης δεν είναι καλή», δήλωσε η Leena Ylä-Mononen, εκτελεστική διευθύντρια του ΕΟΠ.
«Τα νερά μας αντιμετωπίζουν ένα πρωτοφανές σύνολο προκλήσεων που απειλεί την ασφάλεια των υδάτων της Ευρώπης», πρόσθεσε.
Η έκθεση διαπίστωσε ότι οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις έχουν τη μεγαλύτερη επίδραση στα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα της Ευρώπης, αντλώντας πάρα πολύ νερό και διοχετεύοντας πάρα πολλούς ρύπους, μαζί με τις επιπτώσεις των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα που εκτοξεύουν τοξικά σωματίδια.
Σύμφωνα με την έκθεση, τμήματα της δυτικής και κεντρικής Ευρώπης, όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, είχαν ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό υδάτινων πόρων σε κακή κατάσταση. Υπογράμμισε τον «καταστροφικό» αφανισμό ψαριών στον ποταμό Όντερ το 2022, ο οποίος προκλήθηκε κυρίως από τη ρύπανση από αλατωρυχεία και από αστικά λύματα.
Η ΕΕ εισήγαγε αυστηρούς κανόνες για τη διαχείριση των υδάτων πριν από σχεδόν 25 χρόνια, οι οποίοι έστειλαν τις χώρες μέλη σε αγώνα δρόμου για να βελτιώσουν την ποιότητα των υδάτινων πόρων τους. Ωστόσο, οι προσπάθειες της τελευταίας δεκαετίας «σπάνια μεταφράστηκαν σε βελτίωση της συνολικής κατάστασης», διαπίστωσε ο ΕΟΠ, στην πιο εμπεριστατωμένη αξιολόγηση των υδάτινων οδών της ηπείρου μέχρι σήμερα.
Η έκθεση διαπίστωσε ότι τα υπόγεια ύδατα της Ευρώπης βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση από ό,τι τα επιφανειακά ύδατα, με το 91% αυτών να αξιολογείται τουλάχιστον ως καλής ποσοτικής κατάστασης και το 77% ως καλής χημικής κατάστασης. Και στις δύο μετρήσεις, η ποιότητα των υπόγειων υδάτων είχε βελτιωθεί κατά μόλις μία ποσοστιαία μονάδα από το 2015. Ο ΕΟΠ δήλωσε ότι οι λύσεις για την αντιμετώπιση της κακής κατάστασης των υδάτων της Ευρώπης περιλαμβάνουν τη μείωση της ζήτησης, την απελευθέρωση λιγότερων επιβλαβών ουσιών και την αποκατάσταση των ποταμών και των υγροτόπων. Οι επιστήμονες επεσήμαναν τις πλημμύρες που κατέστρεψαν την κεντρική Ευρώπη τον περασμένο μήνα ως παραδείγματα καιρικών φαινομένων που έκαναν τη δράση πιο επείγουσα.
Οι ρύποι μολύνουν τα ύδατα
«Η ύπαρξη ενός υγιούς υδάτινου οικοσυστήματος συμβάλλει στον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής», δήλωσε η Trine Christiansen, συν-συγγραφέας της έκθεσης.
«Όσο καλύτερη είναι η [υδάτινη] κατάσταση που έχουμε, τόσο πιο ικανοί είμαστε να αντιμετωπίσουμε αυτά τα πιο ακραία φαινόμενα», υπογράμμισε.
Ο ΕΟΠ απέδωσε εν μέρει την έλλειψη βελτίωσης της χημικής κατάστασης των επιφανειακών υδάτων σε ρύπους με μεγάλη διάρκεια ζωής, όπως ο υδράργυρος και άλλα. Ο καθηγητής Dietrich Borchardt, επιστήμονας υδάτων από το Κέντρο Περιβαλλοντικών Ερευνών Helmholtz της Γερμανίας, δήλωσε:
«Η κλιματική αλλαγή δεν θα μπορούσε να είναι τόσο σημαντική για την οικονομία όσο για το περιβάλλο».
«Θα ήθελα επίσης να είχα δει μια πιο λεπτομερή εξέταση των λόγων για τους οποίους η κατάσταση των υδάτων στην Ευρώπη έχει ελάχιστα βελτιωθεί εδώ και δύο δεκαετίες -και ποιοι είναι οι βασικοί παράγοντες όχι μόνο για τη διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης αλλά και για την επίτευξη ουσιαστικών βελτιώσεων». Η ομάδα πίεσης Water Europe ζήτησε τη Δευτέρα επενδύσεις ύψους 255 δισεκατομμυρίων ευρώ στο νερό μέχρι το 2030 για την προστασία της ευρωπαϊκής οικονομίας και τη διασφάλιση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Προειδοποίησε ότι η λειψυδρία, η οποία πλήττει έναν στους τρεις Ευρωπαίους, απειλεί επίσης βασικές βιομηχανίες.