Αστρονόμοι εντόπισαν την προέλευση μιας ταχείας ραδιοφωνικής έκρηξης (FRB). Το σήμα φαίνεται να προέρχεται από έναν μικροσκοπικό νάνο γαλαξία.
Ο γαλαξίας αυτός υπολογίζετα ότι βρίσκεται σε απόσταση μεγαλύτερη από το μισό του παρατηρήσιμου σύμπαντος, δηλαδή σε απόσταση τουλάχιστον 46 δισεκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη. Αυτή η απίστευτη απόσταση, και το μικρό αλλά ισχυρό μέγεθος του γαλαξία, φέρνουν τους ερευνητές λίγο πιο κοντά στην κατανόηση του πώς προκύπτουν οι FRB.
Τι είναι οι FRB
Οι FRB είναι σύντομες αλλά εξαιρετικά έντονες εκρήξεις ενέργειας που ανιχνεύονται σε συχνότητες ραδιοκυμάτων. Αν και βραχύβιες, αυτές οι ηλεκτρομαγνητικές εκρήξεις είναι συχνά αρκετά ισχυρές ώστε να υπερτερούν ως προς της λαμπρότητα σε σχέση με ολόκληρους γαλαξίες. Αυτό από μόνο του είναι αρκετά παράξενο για να δικαιολογεί έρευνα, αλλά οι FRB μπορεί επίσης να έχουν κάτι να διδάξουν στους αστρονόμους σχετικά με την εξέλιξη του σύμπαντος και τις ιδιότητες του διαγαλαξιακού μέσου, εξαιτίας του οποίου μερικές φορές παραμορφώνονται καθώς ταξιδεύουν. Επίσης, οδηγούν τους αστρονόμους σε «νέους» γαλαξίες ξενιστές, όπως έχει κάνει το FRB 20190208A, τον οποίο εντόπισε για πρώτη φορά τον Φλεβάρη του 2019 μία διεθνής ομάδα αστρονόμων.
Μια διεθνής ομάδα αστρονόμων εντόπισε για πρώτη φορά το FRB 20190208A τον Φεβρουάριο του 2019. Την εντόπισε ξανά τον Φεβρουάριο του 2021 και τον Αύγουστο του 2023. Αυτό σήμαινε ότι το FRB 20190208A ήταν μια επαναλαμβανόμενη FRB, της οποίας η ύπαρξη ανακαλύφθηκε μόλις πριν από μισή δεκαετία.
Πού βρίσκεται ο νάνος γαλαξίας
Οι επίμονες εκπομπές του FRB 20190208A επέτρεψαν στους αστρονόμους να εντοπίσουν την προέλευσή του και στη συνέχεια να χρησιμοποιήσουν οπτικά τηλεσκόπια για να εξετάσουν την περιοχή. Αρχικά, δυσκολεύτηκαν να βρουν έναν γαλαξία από τον οποίο θα μπορούσε να έχει προέλθει η έκρηξη. Στη συνέχεια, βρήκαν μια «αχνή κηλίδα» στο βαθύ διάστημα, ένα μικρό νάνο γαλαξία, για τον οποίο η ομάδα εκτιμά ότι βρίσκεται τουλάχιστον στο μισό του παρατηρήσιμου σύμπαντος, δηλαδή τουλάχιστον 46 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά. Αυτό ωστόσο δεν σημαίνει ότι το FRB 20190208A ταξίδεψε για τόσο πολύ. Λαμβάνοντας υπόψη τη διαστολή του σύμπαντος, οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι η έκρηξη ταξίδεψε για περίπου 7 δισεκατομμύρια χρόνια.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι τα FRB σχηματίζονται από ένα είδος αστέρα νετρονίων που ονομάζεται magnetar, του οποίου το ισχυρό μαγνητικό πεδίο διαρρηγνύεται σε μια ξαφνική έκρηξη ενέργειας. Παραδόξως, οι επαναλαμβανόμενες FRB όπως το FRB 20190208A φαίνεται να συνδέονται πιο έντονα με νάνους γαλαξίες παρά με μεγαλύτερους γαλαξίες, υποδεικνύοντας ότι οι πρώτοι παρέχουν ένα βέλτιστο περιβάλλον για magnetar—και πιθανώς άλλες πηγές FRB που οι αστρονόμοι δεν έχουν ακόμη εντοπίσει.