«Τουρκικά» θέλει να χαρακτηρίζονται τα στενά των Δαρδανελίων και του Βσοπόρου, η Άγκυρα σύμφωνα με τουρκικό δημοσίευμα που αναφέρεται στις διαπραγματεύσεις ΝΑΤΟ-Τουρκίας για την ένταξη της Σουηδίας στη Συμμαχία.
Καθώς πλησιάζει η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούλιο, οι τουρκικές απαιτήσεις για τα στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων, μεταξύ άλλων θεμάτων, φέρονται να καθυστερούν την αναθεώρηση της αμυντικής στρατηγικής, την πιο φιλόδοξη από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου όπως εκφράζεται και με την προσπάθεια ένταξης της Σουηδίας στην Συμμαχία.
Δύο εβδομάδες πριν από την επικείμενη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους 11-122 Ιουλίου, το Al-Monitor επικαλείται πληροφορίες ότι η Τουρκία αυξάνει τις απαιτήσεις της για την αμυντική στρατηγική της συμμαχίας, ζητώντας να αναφέρονται οι κρίσιμες υδάτινες οδοί που συνδέουν τη Μαύρη Θάλασσα με το Αιγαίο ως «Τουρκικά Στενά» αντί για «Στενά».
Τα «τούρκικα» Στενά Δαρδανελίων και Βοσπόρου
Το Al-Monitor έμαθε ότι, μεταξύ άλλων, η Τουρκία θέλει το κείμενο να αναφέρεται στις κρίσιμες υδάτινες οδούς που συνδέουν τη Μαύρη Θάλασσα με το Αιγαίο ως «Τουρκικά Στενά» και όχι ως «Στενά». Η Σύμβαση του Μοντρέ του 1936, η οποία ρυθμίζει τη θαλάσσια κυκλοφορία μέσω των στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων και της Θάλασσας του Μαρμαρά που βρίσκεται μεταξύ τους, αναφέρεται σε αυτά απλά ως «Στενά». Αναλυτές υποστηρίζουν ότι η χρήση του όρου «Τουρκικά Στενά» θα μπορούσε να έχει νομικές συνέπειες που θα έδιναν στην Τουρκία μεγαλύτερο έλεγχο στους υδάτινους όγκους από αυτόν που απολαμβάνει σήμερα βάσει του Μοντρέ και με τρόπους που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τα δυτικά συμφέροντα, μεταδίδει το ρεπορτάζ.
Ωστόσο, έγγραφα της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1950, όταν η Τουρκία προσχώρησε στη συμμαχία, αναφέρονται ήδη στα «Τουρκικά Στενά». Οι πηγές που ενημέρωσαν το Al-Monitor αρνήθηκαν να διευκρινίσουν από πού προήλθε η διαφωνία σχετικά με τη χρήση του όρου, αν και ορισμένες ανέφεραν ότι η Ελλάδα αντιτίθεται σε αυτόν και ότι το Ηνωμένο Βασίλειο μεσολαβεί μεταξύ των πλευρών.
Οι συνομιλίες για τη νέα στρατηγική του ΝΑΤΟ είναι άκρως απόρρητες, όπως τόνισε ο διπλωμάτης που επικαλείται το Reuters.
«Αγκάθι» η ένταξη της Σουηδίας
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνεχίζει επίσης να πιέζει τη Σουηδία να πατάξει τους φερόμενους ως Κούρδους τρομοκράτες ως προϋπόθεση για την επικύρωση της προσθήκης της σκανδιναβικής χώρας στη συμμαχία.
Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε την Κυριακή με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, ο Ερντογάν δήλωσε ότι η Άγκυρα συνεργάζεται εποικοδομητικά με τη Σουηδία, αλλά ότι η αυστηροποίηση της αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας της τελευταίας είναι «χωρίς νόημα» όσο επιτρέπεται στους υποστηρικτές του παράνομου Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν, PKK, και των συριακών θυγατρικών του να διοργανώνουν διαδηλώσεις κατά της Τουρκίας στη σουηδική πρωτεύουσα.
Ο Στόλτενμπεργκ ανακοίνωσε ότι μια υψηλού επιπέδου αντιπροσωπεία υπό τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, στην οποία συμμετέχουν αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών, θα συναντηθεί με τους Σουηδούς ομολόγους τους για να εκτιμήσουν αν μπορεί να σημειωθεί περαιτέρω πρόοδος πριν από τη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες. Δεν ανακοινώθηκε ημερομηνία.
Καθώς οι διπλωμάτες αγωνίζονται να προβλέψουν αν ο Ερντογάν θα υποχωρήσει την τελευταία στιγμή και θα δώσει το πράσινο φως για την ένταξη της Σουηδίας στη σύνοδο κορυφής που έχει οριστεί για τις 11-12 Ιουλίου στη λετονική πρωτεύουσα, η Τουρκία εγείρει ξεχωριστές απαιτήσεις προς την ίδια τη συμμαχία, οι οποίες απειλούν να αναστείλουν τη νέα αμυντική στρατηγική της, την πιο φιλόδοξη αναθεώρηση που έχει εκπονηθεί μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Η προσπάθεια έχει αποκτήσει πρόσθετο επείγοντα χαρακτήρα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Στρατηγική ΝΑΤΟ και Κύπρος
Οι αντιρρήσεις της Τουρκίας αναφέρθηκαν για πρώτη φορά εν συντομία από τους New York Times, οι οποίοι δεν παρείχαν λεπτομέρειες. Το Reuters ανέφερε στις 16 Ιουνίου ότι οι υπουργοί Άμυνας του ΝΑΤΟ δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία για τα νέα σχέδια, τα οποία περιγράφουν πώς η συμμαχία θα αντιδράσει σε μια ρωσική επίθεση, και ανέφερε ότι ένας άγνωστος διπλωμάτης κατηγόρησε την Τουρκία για το μπλοκάρισμά τους. Ο διπλωμάτης δήλωσε στο Reuters ότι η Άγκυρα αρνήθηκε να εγκρίνει το έγγραφο «λόγω της διατύπωσης των γεωγραφικών θέσεων, μεταξύ άλλων όσον αφορά την Κύπρο».
Ο διπλωμάτης δεν έδωσε περαιτέρω λεπτομέρειες, αλλά πρόσθεσε ότι υπάρχει ακόμη η ευκαιρία να επιλυθεί το ζήτημα πριν από τη σύνοδο του ΝΑΤΟ.
Η αντιπαράθεση συνεχίστηκε και σήμερα, δήλωσαν καλά πληροφορημένες πηγές στο Al-Monitor υπό τον όρο να μην κατονομαστούν. Η Ανώτατη Συμμαχική Διοίκηση του ΝΑΤΟ, η οποία είναι υπεύθυνη για όλες τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ, αντιστέκεται στις απαιτήσεις της Τουρκίας, οι οποίες δεν περιορίζονται στην Κύπρο, είπαν οι πηγές.
Η στάση της Τουρκίας θεωρείται ευρέως ως μέρος της συνολικής στάσης της για τη Σουηδία, η οποία αποσκοπεί κυρίως στην εξασφάλιση διαβεβαιώσεων από την κυβέρνηση Μπάιντεν ότι θα μπορέσει να αποκτήσει μαχητικά αεροσκάφη F-16 και κιτ αναβάθμισης, των οποίων οι πωλήσεις εμποδίζονται από το αμερικανικό Κογκρέσο.
Η Τουρκία αντιστέκεται επίσης στα σχέδια για ενισχυμένη συνεργασία ΝΑΤΟ-ΕΕ που βρίσκονται στα σκαριά από το 2018, κυρίως για το καθεστώς της Κύπρου.