Η πίστη στις διάφορες δοξασίες περί μαγείας είναι απρόσμενα εξαπλωμένη παγκοσμίως, αν και με μεγάλες αποκλίσεις από χώρα σε χώρα, δείχνει μια νέα επιστημονική έρευνα.
Ενδεικτικά, πάνω από το 40% των ανθρώπων -δηλαδή τουλάχιστον οι τέσσερις στους δέκα- δηλώνουν πως πιστεύουν ότι «ορισμένοι άνθρωποι είναι ικανοί να ρίξουν κατάρες ή να κάνουν μαγικά, που έχουν ως αποτέλεσμα να συμβούν άσχημα πράγματα σε κάποιον».
Ο Μπόρις Γκέρσμαν, του Αμερικανικού Πανεπιστημίου στην Ουάσιγκτον, ο οποίος έκανε τη σχετική δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό «PLoS One», ανέλυσε στοιχεία για περισσότερους από 140.000 ανθρώπους σε 95 χώρες, τα οποία προέκυψαν από διά ζώσης και τηλεφωνικές συνεντεύξεις. Η μελέτη εκτιμά ότι τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι στη Γη πιστεύουν στη μαγεία με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό.
Ποιοι πιστεύουν περισσότερο στη μαγεία
Στο παρελθόν αρκετές έρευνες έχουν δείξει ότι είναι διάχυτη η ιδέα πως ορισμένοι άνθρωποι έχουν υπερφυσικές ικανότητες και μπορούν να προξενήσουν κακό σε άλλους. Η νέα έρευνα είναι η πιο ολοκληρωμένη του είδους της και δείχνει πως οι θρησκευόμενοι και οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς στη μαγεία από ό,τι οι άνδρες.
Πάντως, τέτοιες πεποιθήσεις υπάρχουν σε όλες τις κοινωνικο-δημογραφικές ομάδες. Οι άνθρωποι με υψηλότερο μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο είναι λιγότερο πιθανό να πιστεύουν στη μαγεία, αν και η διαφορά δεν είναι μεγάλη: οι άνθρωποι σε «πολύ καλή» οικονομική κατάσταση έχουν μόνο 6% έως 7% μικρότερη πιθανότητα να πιστεύουν στη μαγεία από ό,τι εκείνοι σε «πολύ κακή» οικονομική κατάσταση.
Μεγάλες διαφορές από χώρα σε χώρα
Υπάρχουν πάντως μεγάλες διαφορές από χώρα σε χώρα. Για παράδειγμα, μόνο το 9% των Σουηδών πιστεύουν στη μαγεία, έναντι 90% των κατοίκων της Τυνησίας. Διάφοροι πολιτισμικοί, θεσμικοί, ψυχολογικοί και κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες επηρεάζουν διαφορετικά την πίστη στη μαγεία. Ενδεικτικά, όσο πιο αδύναμοι είναι οι σύγχρονοι θεσμοί σε μια χώρα, όσο πιο χαμηλά τα επίπεδα κοινωνικής εμπιστοσύνης μεταξύ των πολιτών της, όσο πιο μικρό είναι το επίπεδο καινοτομίας και όσο πιο κομφορμιστική είναι μια κουλτούρα, τόσο αυξάνεται η τάση για πίστη στη μαγεία σε μια χώρα.
Σε κάθε περίπτωση, όπως τονίζεται, μπορεί να βρισκόμαστε στον 21ο αιώνα, αλλά, «όπως δείχνει η έρευνα, οι δοξασίες περί μαγείας παραμένουν εξαπλωμένες ανά τον κόσμο». Μια έρευνα του κέντρου ερευνών Pew βρήκε το 2021 πως η πεποίθηση ότι οι άνθρωποι μπορούν να καταραστούν (με επιτυχία) κάποιον γίνεται αποδεκτή από τους πιστούς των περισσότερων μεγάλων θρησκειών (Χριστιανούς, Ιουδαίους, Ισλαμιστές, Ινδουιστές κ.ά.).