Την πιθανότητα ο Βλαντίμιρ Πούτιν να ακολουθήσει τη μοίρα των Τσάρων σε έναν πόλεμο που η πιθανότητα ανταρσίας στο ρωσικό στρατό δεν αποτελεί πλέον σενάριο επιστημονικής φαντασίας, επισημαίνει μια τελευταία ανάλυση.
Μια άλλη λέξη, με μεγάλη απήχηση στη ρωσική Ιστορία, κρέμεται τώρα πάνω από την αποτυχημένη στρατιωτική εκστρατεία του Κρεμλίνου. Και αυτή η λέξη είναι «Ανταρσία», σχολιάζει ο έγκριτος δημοσιογράφος Ντόμινικ Λόουσον σε άρθρο του στην Daily Mail.
Λίγα έθνη έχουν τόσο βαθιά αίσθηση της Ιστορίας τους όσο οι Ρώσοι. Πράγματι, ο πρόεδρος Πούτιν δικαιολόγησε την εισβολή του σε ένα ανεξάρτητο γειτονικό κράτος στη βάση ενός σλόγκαν σχετικά με την ιστορική «ενότητα» Ρώσων και Ουκρανών.
Μάλιστα, ο δημοσιογράφος παρατηρεί ως αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η συγκεκριμένη λέξη αναφέρθηκε στο κύριο τηλεοπτικό κανάλι της Μόσχας την περασμένη εβδομάδα από τη γυναίκα που περιγράφεται ως η επικεφαλής προπαγανδίστρια του Πούτιν, τη Μαργαρίτα Σιμονιάν, κατά τη διάρκεια του βραδινού προγράμματος συζήτησης για την κατάσταση της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης».
Η Σιμονιάν είναι η επικεφαλής του RT, του αγγλόφωνου ραδιοτηλεοπτικού δικτύου του Κρεμλίνου. Αλλά στην προκειμένη μιλούσε σε ρωσικό ακροατήριο.
«Σύντροφοι διοικητές, μην εξοργίζετε τον κόσμο»
Ένα από τα επιφανέστερα φερέφωνα του Πούτιν, η Σιμονιάν, εμφανίστηκε εξοργισμένη για την ανικανότητα με την οποία γινόταν η «μερική επιστράτευση» του Πούτιν, καθώς και για τη σοβαρή ανεπάρκεια των προμηθειών που παρέχονται στους εκατοντάδες χιλιάδες που καλούνται να πολεμήσουν: «Φοιτητές, άτομα με σοβαρά ασθένειες, ανύπαντρες μητέρες, άτομα ηλικίας 62 ετών. . . και να τους δίνονται σάπιος εξοπλισμός, χωρίς κράνη ή θωράκιση».
Η Σιμονιάν προειδοποίησε μάλιστα τους αξιωματικούς των ενόπλων δυνάμεων, λέγοντας «Σύντροφοι διοικητές, μην εξοργίζετε τον κόσμο!», και παρέδωσε ένα μάθημα Ιστορίας.
Μάθημα Ιστορίας -Το θωρηκτό Ποτέμκιν
Η Σιμονιάν είπε στους διοικητές να θυμούνται την ανταρσία στο θωρηκτό Ποτέμκιν κατά τη διάρκεια του ρωσο-ιαπωνικού πολέμου του 1905, η οποία προκλήθηκε από το γεγονός ότι όλο το κρέας που είχε στη διάθεσή του το πλήρωμα είχε μολυνθεί από σκουλήκια.
«Επιτρέψτε μου να σας θυμίσω ότι το 1905 τέτοια μικρά πράγματα οδήγησαν στην πρώτη ανταρσία μιας ολόκληρης στρατιωτικής μονάδας στην Ιστορία της χώρας μας. Αυτό θέλετε;», διερωτάται η Σιμονιάν, προφανώς σκεπτόμενη τα προβλήματα εξοπλισμού και επιμελητείας που έχουν δει το φως της δημοσιότητας τις τελευταίες ημέρες.
Φυσικά, απάλλαξε τον Πούτιν από κάθε κριτική και επαίνεσε το απόλυτο αφεντικό της που ανέλαβε «το πολύ βαρύ φορτίο της ευθύνης αποκλειστικά πάνω του». Ο Λόουσον όμως αμφιβάλλει ότι αυτό θα παρηγόρησε τον «όλο και πιο παραπλανημένο ένοικο του Κρεμλίνου», όπως αποκάλεσε τον Ρώσο πρόεδρο.
Όπως και η εισβολή στην Ουκρανία, ο ρωσο-ιαπωνικός πόλεμος του 1905 είδε την πολύ μεγαλύτερη χώρα (Ρωσία) να υποφέρει από μια σειρά γκάφες που βασίζονταν στην υπερβολική αίσθηση υπεροχής της δικής της στρατιωτικής ικανότητας και, προς έκπληξη όλων, οι Ιάπωνες κέρδισαν.
Η ανταρσία του Ποτέμκιν καταπνίγηκε, αλλά οι στερήσεις και οι ταπεινώσεις που συνδέονται με αυτή τη σύγκρουση οδήγησαν σε εξεγέρσεις στην ίδια τη Ρωσία, γνωστή ως Επανάσταση του 1905. Το αποτέλεσμα ήταν ότι ο Τσάρος αναγκάστηκε να παραχωρήσει πολιτικές μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένων των πολυκομματικών εκλογών.
Και το 1917 υπήρξαν περιστασιακές ανταρσίες μεταξύ τού ανεπαρκώς εξοπλισμένου ρωσικού στρατού, σχεδόν δύο εκατομμύρια στρατιώτες του οποίου χάθηκαν στον Μεγάλο Πόλεμο. Η ανταρσία που έγινε ήταν απέναντι στον Τσάρο Νικόλαο. Οι στρατιώτες αρνήθηκαν να υπακούσουν στις εντολές του Τσάρου για την καταστολή των εξεγέρσεων σε εκείνη την πόλη και, σε σύντομο χρονικό διάστημα, δημιουργήθηκε μια «προσωρινή κυβέρνηση», με τον Τσάρο να παραιτείται την επόμενη μέρα, 15 Μαρτίου.
Ήταν την επόμενη χρονιά που ο Νικόλαος Β' και η οικογένειά του γνώρισαν τη φρικτή μοίρα τους, εκτελέστηκαν.
Σε απόγνωση ο Πούτιν
Ο Λόσον επισημαίνει ότι, σαφώς, ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι της κλίμακας του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Αλλά ο λόγος που ο Πούτιν, με εμφανή απροθυμία, ένιωσε αναγκασμένος να καλέσει εκατοντάδες χιλιάδες άλλους είναι ότι τόσα πολλά από τα καλύτερα στρατεύματά του είχαν ήδη σφαγιαστεί, σημειώνει στο άρθρο του.
Το ηθικό είναι απελπιστικά χαμηλό, με χειρότερα εξοπλισμένες και λιγότερο έτοιμες για μάχη δυνάμεις, που πιέζονται να πολεμήσουν έναν ουκρανικό στρατό εφοδιασμένο με μερικά από τα πιο θανατηφόρα όπλα του ΝΑΤΟ και ο οποίος πέτυχε πρόσφατα εκπληκτικές νίκες.
«Τα παιδιά μας δεν είναι λίπασμα»
Ο Λόσον ξεκαθαρίζει ότι δεν είναι η συμπάθεια προς τον λαό της Ουκρανίας που έκανε δεκάδες χιλιάδες ικανούς Ρώσους να εγκαταλείψουν τη χώρα την περασμένη εβδομάδα, αλλά ο φόβος ότι και αυτοί, μόλις στρατολογηθούν, θα γίνουν σύντομα μέρος του επόμενου κύματος θυμάτων, σε ουκρανικό έδαφος.
Και στο Νταγκεστάν, μια δημοκρατία στην οποία το 99% του πληθυσμού υποτίθεται ότι ψήφισε τον Πούτιν, και όπου έχει κληθεί ένας δυσανάλογος αριθμός νεαρών ανδρών, υπήρξαν διαδηλώσεις από μητέρες που κρατούσαν πανό που δήλωναν: «Τα παιδιά μας δεν είναι λίπασμα!»
Την περασμένη εβδομάδα, οι New York Times δημοσίευσαν αποσπάσματα από χιλιάδες υποκλοπές ιδιωτικών κλήσεων που έγιναν τον Μάρτιο από Ρώσους στρατιώτες καθώς αναγκάζονταν να επιστρέψουν από τα περίχωρα του Κιέβου. Στις τηλεφωνικές επικοινωνίες ακούγονται μαρτυρίες ενοχής, ντροπής και άρνησης για συνέχιση του πολέμου από Ρώσους στρατιώτες.
Άλλες ηχογραφημένες συνομιλίες μεταξύ Ουκρανών στρατιωτών δείχνουν πόσο έκπληκτοι, ακόμη και σοκαρισμένοι, είχαν μείνει από την ευκολία με την οποία σκότωσαν τους Ρώσους εισβολείς: η πιο πρόσφατη αφορά τη μάχη για τον έλεγχο της πόλης Λιμάν. Αυτό ήταν ιδιαίτερα ταπεινωτικό για τον Πούτιν, καθώς μόλις είχε δηλώσει ότι η περιοχή ήταν μέρος της Ρωσίας, μετά από ένα από τα ψεύτικα δημοψηφίσματά του.
«Τους κόψαμε πριν καταλάβουν τι συνέβαινε. Είχαν ελάχιστα πυρομαχικά, κανένα κιτ φαρμάκων, πολύ λίγο φαγητό. . . Απλώς, ''καλωδιώθηκα'' και βαρέθηκα να σκοτώνω ανθρώπους», είπε ένας Ουκρανούς στρατιώτης.
Στο δρόμο που χάραξε ο Νικόλαος Β'
Σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, ο Πούτιν, ο οποίος αναλαμβάνει όλο και περισσότερο τον προσωπικό έλεγχο του στρατιωτικού σχεδιασμού, είχε αρνηθεί το αίτημα των αξιωματικών του να υποχωρήσουν νωρίτερα από τη Λιμάν.
Αλλά οι προειδοποιήσεις της Σιμονιάν για «ανταρσία» και ακόμη και ένα νέο σκηνικό «Ποτέμκιν» είναι ο οιωνός του τέλους αυτού του πολέμου, αν όχι της πτώσης του Πούτιν, υπογραμμίζει ο Λόσον.
Ο Πούτιν θεωρεί τον εαυτό του διάδοχο των πιο αξιοθαύμαστων ηγεμόνων της χώρας του -ιδίως του Μεγάλου Πέτρου- στην αποκατάσταση αυτού που θεωρεί -δικαιωματικά- έδαφος ης Ρωσίας. Ωστόσο, αντιμετωπίζει τη μοίρα του τελευταίου των Τσάρων, καταλήγει ο Βρετανός δημοσιογράφος και αναλυτής.