Την παραίτησή του ανακοίνωσε πριν από λίγο ο Μπόρις Τζόνσον από την ηγεσία του συντηρητικού κόμματος, καθιστώντας σαφές ότι θα παραμείνει πρωθυπουργός της Βρετανίας μέχρι την εκλογή του διαδόχου του στην Ντάουνινγκ Στριτ.
Με αφορμή την παραίτησή του, το SkyNews έχει προχωρήσει σε ένα εκτενές αφιέρωμα στην πορεία του εκκεντρικού πρωθυπουργού, από το πανεπιστήμιο μέχρι το υψηλότερο θεσμικό αξίωμα της χώρας και την πτώση.
«Ύστερα από την εκλογική νίκη το 2019, ο Τζόνσον φάνταζε απόρθητος»
Η πλειοψηφία του με 80 βουλευτές σηματοδότησε το τέλος της κοινοβουλευτικής σύγχυσης απέναντι στο ζήτημα του Brexit, το Εργατικό Κόμμα είχε καταρρεύσει και οι κριτικές εντός του δικού του κόμματος είχαν σιωπήσει.
Οι συντηρητικοί τον είχαν εκλέξει αρχηγό λίγους μήνες νωρίτερα, όχι επειδή είχε επιδείξει κάποιο ιδιαίτερο ταλέντο για διακυβέρνηση στους προηγούμενους ρόλους που είχε αναλάβει, αλλά επειδή θεώρησαν πως εκείνος μπορούσε να κερδίσει εκεί που άλλοι αδυνατούσαν. Αλλωστε, είχε προσελκύσει ψηφοφόρους σε περιοχές της χώρας που το κόμμα του δεν είχε ποτέ ονειρευτεί ότι θα μπορούσε να κερδίσει.
Η ιδέα ότι ο Μπόρις Τζόνσον θα μπορούσε να περάσει μια δεκαετία ή και περισσότερο στην Ντάουνινγκ Στριτ ήταν μια πραγματική προοπτική.
Αλλά, δυόμισι χρόνια μετά, όλα τελειώνουν.
Ένας άνθρωπος του οποίου η καριέρα καθορίστηκε από την επιβίωση από σκάνδαλα, ενάντια στις αντιξοότητες, έπεσε άδοξα.
Όταν ήρθε η στιγμή, η πτώση του από την εξουσία ήταν τόσο γεμάτη δράμα και διαμάχη όσο και η άνοδός του.
Παγκόσμιος βασιλιάς
Γεννημένος στη Νέα Υόρκη το 1964, ο Alexander Boris de Pfeffel Johnson πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του μετακινούμενος από χώρα σε χώρα με την οικογένειά του, καθώς ο πατέρας του, Stanley, ακολουθούσε μια ποικίλη διεθνή καριέρα.
Στην ηλικία των οκτώ ετών λέγεται ότι δήλωσε ότι η φιλοδοξία του ήταν να γίνει «βασιλιάς του κόσμου».
Σπούδασε στο Ίτον και το 1983 πήγε στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης για να σπουδάσει κλασική φιλολογία στο Balliol College. Έγινε πρόεδρος της κοινωνίας αντιπαράθεσης Oxford Union, καθώς και μέλος της λέσχης Bullingdon Club.
Κατά τη διάρκεια της φοίτησής του στην Οξφόρδη γνώρισε την πρώτη του σύζυγο, την Allegra Mostyn-Owen.
Μετά την αποφοίτησή του ξεκίνησε την καριέρα του στη δημοσιογραφία, εντασσόμενος στους «Times» ως μαθητευόμενος, πριν απολυθεί επειδή επινόησε ένα απόσπασμα σε μια ιστορία.
Στα 25 του έγινε ανταποκριτής της «Daily Telegraph» στις Βρυξέλλες, κάνοντας όνομα ως συγγραφέας με άρθρα που αμφισβητούσαν και γελοιοποιούσαν νόμους και οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Οι αναγνώστες της ευρωσκεπτικιστικής «Telegraph» τα καταβρόχθιζαν, σε μια εποχή που οι κυβερνήσεις της Μάργκαρετ Θάτσερ και του σερ Τζον Μέιτζορ πάλευαν με το ακανθώδες ζήτημα της Ευρώπης.
Τα άρθρα του μπορεί να διαστρέβλωναν την αλήθεια, αλλά από τότε πιστώθηκαν την αναζωογόνηση του ευρωσκεπτικισμού.
Τα πάντα -συμπεριλαμβανομένων των ρούχων, του αυτοκινήτου και του διαμερίσματός του- ήταν χάλια. Αλλά αυτή η προσωπικότητα αφόπλιζε τους αντιπάλους του, αφήνοντάς τους με κατεβασμένα τα ρολά.
«Ο Μπόρις ήταν πολύ ικανός στο να δημιουργεί μια εικόνα και να υποβαθμίζει τις προσδοκίες, έτσι ώστε οι συνάδελφοι να πιστεύουν ότι ήταν εντελώς εκτός εαυτού και ότι δεν ήξερε τι έκανε», δήλωσε ο δημοσιογράφος των «Times» Michael Binyon στη βιογράφο του Μπόρις Τζόνσον, Sonia Purnell.
«Αποπροσανατόλιζε τους αντιπάλους και στη συνέχεια έβρισκε μια καταπληκτική ιστορία».
Κερδίζοντας τη φήμη
Όταν επέστρεψε στο Λονδίνο, πέντε χρόνια αργότερα, ο Τζόνσον έγινε τακτικός αρθρογράφος της «Telegraph» και άρχισε να γράφει για το «The Spectator».
Σε ένα άρθρο του, ο κ. Johnson αναφέρθηκε σε «bumboys με μπλουζάκια» και περιέγραψε τους άνδρες της εργατικής τάξης ως «μεθυσμένους, εγκληματίες, άσκοπους, άχρηστους και απελπισμένους».
Περίπου εκείνη την εποχή ο μελλοντικός πρωθυπουργός άρχισε να εμφανίζεται στην εκπομπή-κουίζ του BBC, Have I Got News For You.
Οι εμφανίσεις αυτές τον σύστησαν σε ένα ευρύτερο κοινό και θεωρείται η αρχή της περσόνας του «Μπόρις».
Το 1999 ανέλαβε την αρχισυνταξία της εφημερίδας «The Spectator», έναν ρόλο που του δόθηκε από τον ιδιοκτήτη Conrad Black, με τον όρο να εγκαταλείψει τις προσπάθειές του να μπει στο Κοινοβούλιο.
Δύο χρόνια αργότερα, όμως, εξελέγη βουλευτής για την ασφαλή έδρα των Συντηρητικών στο Χένλεϊ του Οξφορντσάιρ.
Η είσοδος στην πολιτική μάχη
Παρά τα σχέδιά του για ανώτερα αξιώματα, ο Μπόρις Τζόνσον κατά την πρώτη του θητεία στο κοινοβούλιο απογοήτευσε και απογοητεύτηκε.
Ο πρωθυπουργός των Εργατικών Τόνι Μπλερ είχε μόλις καταγράψει τη δεύτερη από τις τρεις εκλογικές του νίκες και η πολιτική του τύχη δεν είχε ακόμη επηρεαστεί από τον πόλεμο στο Ιράκ. Ο κ. Τζόνσον λαχταρούσε την εξουσία, αλλά το κόμμα του φαινόταν ότι θα έμενε εκτός εξουσίας για τα επόμενα χρόνια.
Το 2004 ο Μάικλ Χάουαρντ, ο τότε ηγέτης, τον έκανε σκιώδη υπουργό Τεχνών, τον πρώτο του ρόλο στο προσκήνιο.
Δεν άντεξε πολύ στο σκιώδες υπουργικό συμβούλιο. Απολύθηκε πριν από το τέλος του έτους, επειδή είπε ψέματα για μια σχέση με την Petronella Wyatt, αρθρογράφο του «The Spectator».
Αμέσως μετά, ο Μπόρις Τζόνσον συνέχισε το έργο του ως αρθρογράφος στην εφημερίδα «The Daily Telegraph».
London is calling
Μέχρι το 2007, ο Μπόρις Τζόνσον είχε βάλει στο στόχαστρο την πρωτεύουσα, ανακοινώνοντας ότι θα διεκδικούσε το αξίωμα του δημάρχου του Λονδίνου.
Αφού κέρδισε την κούρσα για να είναι ο υποψήφιος των Συντηρητικών που θα αναμετρηθεί με τον Κεν Λίβινγκστον το 2008, θριάμβευσε στη δημαρχία με 53% των ψήφων.
Το αποτέλεσμα ανέδειξε την ευρεία εκλογική απήχηση του Τζόνσον και έκανε πολλούς Συντηρητικούς να αναρωτηθούν: Αν μπορούσε να νικήσει τους Εργατικούς στο Λονδίνο, τι θα μπορούσε να κάνει στην υπόλοιπη χώρα;
Καθ' όλη τη διάρκεια της θητείας του στο δημαρχείο αποτελούσε διαρκή πηγή γοητείας για τα μέσα ενημέρωσης.
Κατά την πρώτη του θητεία αποχώρησαν αρκετά υψηλόβαθμα στελέχη της διοίκησής του, ενώ δέχθηκε κριτική για την αντίδρασή του στις ταραχές του 2011 στην πρωτεύουσα.
Ωστόσο, κέρδισε την επανεκλογή του το 2012, ενισχύοντας περαιτέρω τη φήμη του ως δυνητικού μελλοντικού κατοίκου του αριθμού 10.
Με την προσοχή του να στρέφεται πίσω στο Westminster, ο κ. Johnson επέλεξε να μη διεκδικήσει τρίτη θητεία το 2016.
Έφυγε από το δημαρχείο με τη φήμη του άθικτη. Μια δημοσκόπηση της YouGov στο τέλος της δεύτερης θητείας του έδειξε ότι περισσότεροι από τους μισούς ψηφοφόρους πίστευαν ότι ο Μπόρις Τζόνσον είχε κάνει καλή δουλειά.
Για τη λεγεώνα των επικριτών του, ο κ. Johnson παρέμεινε όλο στιλ και καθόλου ουσία. Ένας γελωτοποιός της αυλής, που δεν θα έπρεπε να επιτρέπεται να πλησιάσει υψηλά αξιώματα.
Όμως εκεί ακριβώς έθετε τους στόχους του ο φιλόδοξος κ. Τζόνσον.
Στην κορυφή του κόμματος
Μεταξύ του καταλόγου των διεκδικητών του στέμματος των Τόρις, ο Μπόρις Τζόνσον ήταν ο ξεκάθαρος επικρατέστερος.
Μπορεί άλλοι υποψήφιοι να κατείχαν υπουργικές θέσεις -όπως η υπουργός Εσωτερικών Τερέζα Μέι ή ο πρώην υπουργός Άμυνας Λίαμ Φοξ-, αλλά τη μάχη για τη διαδοχή του Ντέιβιντ Κάμερον θεωρήθηκε ότι θα την έχανε.
Λίγες ώρες πριν κλείσουν οι επίσημες υποψηφιότητες στις 30 Ιουνίου 2016, η εκστρατεία του Τζόνσον διοργάνωσε συνέντευξη Τύπου.
Δημοσιογράφοι και υποστηρικτές του βουλευτές συγκεντρώθηκαν σε μια αίθουσα υποδοχής ξενοδοχείου στο Λονδίνο, αναμένοντας μια ομιλία για το πώς σκόπευε να διαμορφώσει το μέλλον του Ηνωμένου Βασιλείου μετά το Brexit. Κανείς δεν περίμενε να ακούσει αυτό που ακολούθησε.
Partygate
Η δημόσια εμπειρία των θυσιών, των τραγωδιών και των χαμένων ευκαιριών που προκάλεσε η πανδημία είχε δημιουργήσει μια αίσθηση κοινού εθνικού καθήκοντος και ευθύνης, κάτι που ο κ. Τζόνσον είχε ενθαρρύνει ενεργά, λέγοντας στους πολίτες ότι η απώλεια των δικών τους ελευθεριών θα έσωζε ζωές.
Όταν όμως άρχισαν να εμφανίζονται αναφορές για τα πανδημικά πάρτι που λάμβαναν χώρα στην Downing Street και στο Whitehall, όλα σε περιόδους που η υπόλοιπη χώρα δεν μπορούσε να κάνει κάτι τέτοιο λόγω lockdown, ο ίδιος και η ομάδα του αρνήθηκαν επανειλημμένα οποιαδήποτε παράβαση.
Όταν άρχισαν να βγαίνουν στην επιφάνεια φωτογραφίες, βίντεο και μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που διέψευδαν αυτές τις δηλώσεις, ο κ. Τζόνσον απάντησε επαναλαμβάνοντας την άρνηση.
Η πρώην γραμματέας Τύπου του, Allegra Stratton, ήταν το μόνο μέλος του προσωπικού που παραιτήθηκε, μετά την προβολή ενός βίντεο από το ITV News που την έδειχνε να αστειεύεται σχετικά με ένα πάρτι στην Downing Street που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2020.
Τελικά, ο Τζόνσον βρέθηκε να μην μπορεί να αποφύγει μια «συγγνώμη» για το γεγονός ότι είχε παρευρεθεί ο ίδιος σε τουλάχιστον μία από αυτές τις εκδηλώσεις. Την εξέφρασε με αχαρακτήριστη μεταμέλεια στις 12 Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους στη Βουλή των Κοινοτήτων, καθώς ακόμη και τότε η μεταμέλειά του συνοδεύτηκε από τη δικαιολογία ότι, απ' όσο γνώριζε, οι κατευθυντήριες γραμμές ακολουθούνταν πάντοτε.
Ο Τζόνσον στο Κίεβο
Λίγες ημέρες αφότου η αστυνομία ξεκίνησε τη διερεύνηση της έρευνας, η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, μετατοπίζοντας το επίκεντρο από το partygate και κάνοντας πολλούς προηγούμενους επικριτές του πρωθυπουργού να αλλάξουν γνώμη σχετικά με τη χρονική στιγμή των όποιων προσπαθειών για την ανατροπή του.
Η κρίση στην Ουκρανία άμβλυνε την αίσθηση του κινδύνου σε τέτοιο βαθμό που ακόμη και η είδηση ότι ο κ. Τζόνσον και η σύζυγός του είχαν λάβει ειδοποίηση για επιβολή προστίμου επειδή γιόρτασαν τα γενέθλιά του στην αίθουσα του υπουργικού συμβουλίου, κατά τη διάρκεια του lockdown, δεν δημιούργησε την αίσθηση ότι η πτώση του ήταν επικείμενη.
Οι λεπτομέρειες των καβγάδων και της μέθης ήταν σοκαριστικές, αλλά οι άνθρωποι που βρίσκονταν γύρω από τον Τζόνσον εμφανίστηκαν βέβαιοι ότι δεν είχε εμπλακεί προσωπικά με κάποια μοιραία έννοια.
Ψήφος εμπιστοσύνης
Λίγο περισσότερο από μία εβδομάδα μετά τη δημοσίευση της έκθεσης Gray, φάνηκε ότι τα πράγματα ίσως να είχαν φτάσει στο απροχώρητο.
Μια Δευτέρα πρωί, στις αρχές Ιουνίου, ο σερ Γκράχαμ Μπρέιντι, πρόεδρος της Επιτροπής 1922 των βουλευτών των Τόρις, ανακοίνωσε ότι είχαν ληφθεί αρκετές επιστολές δυσπιστίας ώστε να προκληθεί ψηφοφορία για την ηγεσία του πρωθυπουργού.
Η απουσία ενός σαφούς διαδόχου και οι προειδοποιήσεις για τους κινδύνους της αλλαγής ηγέτη εν μέσω μιας σοβαρής κρίσης και ενός πολέμου φάνηκε να έχουν αρκετή απήχηση για να κερδίσει και να εξασφαλίσει αυτό που θα έπρεπε να είναι η ασυλία από την αμφισβήτηση για 12 μήνες.
Δύο δραματικές ήττες, όμως, στις επαναληπτικές εκλογές στο Tiverton και Honiton και στο Wakefield έδειξαν ότι το ευρύ κοινό δεν είχε πειστεί τόσο πολύ για την ηγεσία του κ. Johnson.
Η ήττα από τους Εργατικούς σε μια έδρα στον βορρά, τόσο ζωτικής σημασίας για την πλειοψηφία του, και η ήττα από τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες σε μια από τις ασφαλέστερες έδρες του κόμματός του αποκρυστάλλωσε τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Ο πρόεδρος του κόμματος, Όλιβερ Ντάουντεν, παραιτήθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες, καθώς ήρθαν τα αποτελέσματα. Στην επιστολή του προς τον πρωθυπουργό ανέφερε ότι «δεν μπορούμε να συνεχίσουμε τη δουλειά ως συνήθως».
Υπήρξαν πολλές εικασίες ότι θα μπορούσαν να ακολουθήσουν και άλλα μέλη του υπουργικού συμβουλίου, αλλά δεν το έκαναν.
Η πτώση
Αντίθετα, ο καταλύτης για την πτώση του πρωθυπουργού δεν προήλθε από την παραβίαση του νόμου στην Downing Street ή τις καταστροφικές απώλειες στις επαναληπτικές εκλογές, αλλά από ένα περιστατικό που έλαβε χώρα σε ένα ιδιωτικό κλαμπ, στο St James.
Το βράδυ της περασμένης Πέμπτης έγινε γνωστό ότι ο Κρις Πίντσερ παραιτήθηκε από τη θέση του αναπληρωτή επικεφαλής της επιτροπής, γράφοντας στον πρωθυπουργό ότι είχε «πιει πάρα πολύ» το προηγούμενο βράδυ.
Γρήγορα αναφέρθηκε ότι ο κ. Πίντσερ κατηγορήθηκε ότι «χούφτωσε» δύο άνδρες στο Carlton Club, μπροστά στα μάτια πολλών βουλευτών των Τόρις.
Τις ημέρες που ακολούθησαν, ο απολογισμός της Ντάουνινγκ Στριτ για το τι γνώριζε ο κ. Τζόνσον σχετικά με τους ισχυρισμούς γύρω από τον κ. Πίντσερ άλλαξε επανειλημμένα.
Η κατάσταση εκτροχιάστηκε. Αν και το μεγαλύτερο μέρος του υπουργικού συμβουλίου παρέμεινε αρχικά πιστό, οι παραιτήσεις του καγκελάριου Ρίσι Σούνακ και του υπουργού Υγείας Σάτζιντ Τζάβιντ προκάλεσαν κύμα αποχωρήσεων από κατώτερες βαθμίδες της κυβέρνησης.
Η ταχύτητα με την οποία η κατάσταση έγινε αφόρητη ήταν ιλιγγιώδης, προφανέστερα για τον ίδιο τον Μπόρις Τζόνσον, καθώς φαινόταν να βρίσκεται σχεδόν σε άρνηση, ενώ η πρωθυπουργία του κατέρρεε γύρω του.
Λίγοι πολιτικοί θα βρίσκονταν στη θέση που βρισκόταν αυτός και θα παρέμεναν αποφασισμένοι να συνεχίσουν. Ήταν η... τσαχπινιά και η αυτοπεποίθηση που ίσως εξηγεί την εξαιρετική ιστορία της ανόδου του στην εξουσία.
Αλλά αυτή τη φορά, η πολιτική μαγεία δεν λειτούργησε. Η σκανδαλώδης, αδέξια, χαρισματική προσωπικότητα, που κάποτε ήταν η δύναμή του, είχε γίνει αδυναμία στα μάτια των βουλευτών του. Ο Μπόρις Τζόνσον δεν εθεωρείτο πλέον ο νικητής για τον οποίο τον είχε εκλέξει το Συντηρητικό Κόμμα.