Ο δισεκατομμυριούχος Ρόμαν Αμπράμοβιτς προσπάθησε να ασκήσει επιρροή πέρα από τα σύνορα της Ρωσίας για να προστατεύσει την αυτοκρατορία του.
Την ώρα που εκατοντάδες Ουκρανοί βρίσκονται αντιμέτωποι με τον θάνατο στο περικυκλωμένο εργοστάσιο Αζοφστάλ της Μαριούπολης, ο Ρώσος ολιγάρχης, Ρόμαν Αμπράμοβιτς, έστειλε προ καιρού ένα μήνυμα ότι είχε επιτύχει μια πιθανώς σημαντική εξέλιξη.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Washington Post, ο δισεκατομμυριούχος και επίδοξος μεσάζοντας της ειρήνης είπε σε αξιωματούχους στην Ουκρανία ότι συναντήθηκε με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν, στα μέσα Απριλίου και «κατέληξε σε μια συμφωνία» μαζί του που θα επέτρεπε στους τραυματίες στρατιώτες και αμάχους -ανάμεσά τους και παιδιά- να φύγουν από την πολιορκημένη Μαριούπολη, λένε άτομα που έχουν γνώση των συζητήσεων.
Αλλά όταν οι Ουκρανοί αξιωματούχοι ζήτησαν λεπτομέρειες για το πώς να προχωρήσουν τη διαδικασία απομάκρυνσης, η Μόσχα απάντησε με σιωπή. Η Ρωσία συνέχισε να βομβαρδίζει τη χαλυβουργία Αζοφστάλ χωρίς καμία διακοπή, μέχρι τη στιγμή που τα Ηνωμένα Έθνη και η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού μεσολάβησαν για μια ξεχωριστή δέσμευση από τον Πούτιν ώστε να επιτρέψει την εκκένωση ορισμένων αμάχων αυτή την εβδομάδα. Σύμφωνα με τους αξιωματούχους, ο Αμπράμοβιτς δεν συμμετείχε σε αυτές τις συζητήσεις, ούτε και έδωσε κάποια εξήγηση για την κατάρρευση της υποτιθέμενης συμφωνίας του.
Αμπράμοβιτς: Τρεις μήνες μεσολαβήσεων, που τελικά ωφελούν εκείνον
Ο Αμπράμοβιτς, ο οποίος έχτισε μια περιουσία με το ρωσικό πετρέλαιο και είναι ιδιοκτήτης της αγγλικής ποδοσφαιρικής ομάδας Τσέλσι, βρίσκεται πλέον στον τρίτο μήνα του ρόλου του ως μεσολαβητή μεταξύ Κρεμλίνου και Κιέβου.
Μέχρι στιγμής, αυτή η συμφωνία έχει λειτουργήσει πολύ καλύτερα για τον Αμπράμοβιτς από ό,τι για τον λαό της Ουκρανίας, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους και ειδικούς. Οι ειρηνευτικές συνομιλίες ξεκίνησαν εν μέσω συνεχιζόμενων επιθέσεων και αυξανόμενων αποδεικτικών στοιχείων για ρωσικές θηριωδίες. Και όμως, η ανάμειξη του Αμπράμοβιτς τον έχει θωρακίσει από το μπαράζ των κυρώσεων που έχουν εξαπολύσει οι Ηνωμένες Πολιτείες σε άλλες ρωσικές ελίτ, όπως δηλώνουν οι Αμερικανοί αξιωματούχοι.
«Είναι ένα είδος χρήσιμης μυθοπλασίας που βοηθά τον Αμπράμοβιτς να κρατηθεί στη ζωή. Στο βαθμό που οι διαπραγματευτικές του προσπάθειες απέτρεψαν τις κυρώσεις των ΗΠΑ εναντίον του, μπορώ να πω ότι ήταν σίγουρα πιο ωφέλιμες για εκείνον -και ίσως και τη Μόσχα- παρά για την Ουκρανία», είπε ο Γκάβιν Ουάιλντ, ο οποίος υπηρέτησε ως διευθυντής για τη Ρωσία στο προσωπικό του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας μέχρι το 2019.
Οι συνεργάτες του Αμπράμοβιτς επιμένουν ότι τα κίνητρά του είναι γνήσια. «Είναι στην ανθρώπινη φύση να πιστεύει κανείς ότι κάποιος κάνει κάτι όχι επειδή είναι καλός άνθρωπος, αλλά επειδή θέλει να πετύχει κάτι. Οι άνθρωποι που έχουν σημασία εκτιμούν τον Ρομάν», λέει ένας συνεργάτης του στη Washington Post υπό τον όρο της ανωνυμίας, επικαλούμενος την ευαισθησία του ρόλου του Αμπράμοβιτς.
Ουκρανοί αξιωματούχοι περιέγραψαν την αλληλεπίδρασή τους μαζί του με πιο συγκρατημένα λόγια, λέγοντας ότι ήταν αρκετά προσεκτικοί ώστε να μην εμπιστεύονται υπερβολικά έναν ολιγάρχη με τόσο μακροχρόνιους δεσμούς με το Κρεμλίνο, ενώ αναγνώρισαν ότι είναι ο μόνος διαπραγματευτής που φαίνεται να έχει άμεση επικοινωνία με τον Πούτιν.
«Πρακτικά, αυτό είναι το μόνο κανάλι που λειτουργεί σε αυτό το στάδιο», είπε ένας αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι ενώ ο Αμπράμοβιτς είναι ένας αξιόπιστος συνεργάτης για τον Ρώσο ηγέτη, «η λήψη αποφάσεων ανήκει αποκλειστικά στον Πούτιν».
Κίεβο, Λονδίνο και Ουάσινγκτον υπέκυψαν στο «γόητρο» του Αμπράμοβιτς
Ενώ πλασαρίστηκε ως μεσολαβητής με δευτερεύοντα ρόλο, ο Αμπράμοβιτς έχει προχωρήσει περισσότερο από άλλους Ρώσους ολιγάρχες στην εκμετάλλευση των πολιτικών του διασυνδέσεων και στην έκκληση υπέρ της προστασίας μιας οικονομικής αυτοκρατορίας που έχει υποστεί σημαντική ζημιά από τις συνέπειες του πολέμου. Είναι ένα στοίχημα που κινδυνεύει, τελικά, να αποτύχει, εκθέτοντας τις σχέσεις του Αμπράμοβιτς με τον Ρώσο πρόεδρο –δεσμούς που ο ίδιος είχε αρνηθεί σθεναρά στο παρελθόν.
Ο Αμπράμοβιτς έχει ζητήσει υποστήριξη από κάθε πιθανή και απίθανη πηγή, συμπεριλαμβανομένου του Ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος πίεσε τόσο τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν όσο και τον Βρετανό πρωθυπουργό, Μπόρις Τζόνσον, να απόσχουν από την επιβολή κυρώσεων εναντίον του όσο αυτός αποτελούσε το «κανάλι επικοινωνίας» προς τον Πούτιν, σύμφωνα με αμερικανούς αξιωματούχους και άλλους με γνώση του το θέμα.
Ο Μπάιντεν συμφώνησε να αναβάλει την «τιμωρία» του Αμπράμοβιτς μετά το αίτημα του Ζελένσκι το οποίο φαινόταν σχεδόν απρόσεκτο, δήλωσαν αξιωματούχοι. Τον Μάρτιο, ο Αμερικανός πρόεδρος αξιοποίησε μια τηλεφωνική επικοινωνία του με τον Ζελένσκι για να εφαρμόσει μέτρα που η κυβέρνηση σχεδίαζε να ανακοινώσει για να στηρίξει την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων κυρώσεων που στόχευαν μια λίστα Ρώσων. Μόνο που όταν ο Ζελένσκι άκουσε το όνομα του Αμπράμοβιτς, ζήτησε από την κυβέρνηση να σταματήσει, με την ελπίδα ότι ο ολιγάρχης θα μπορούσε να αποδειχθεί χρήσιμος στις συνομιλίες με το Κρεμλίνο, δήλωσαν οι αξιωματούχοι.
Ένας συνεργάτης του Αμπράμοβιτς είπε ότι ο Ζελένσκι ζήτησε επίσης από τον Τζόνσον να απόσχει από την επιβολή κυρώσεων στον ολιγάρχη, αλλά ότι το υψηλό προφίλ του Αμπράμοβιτς στη Βρετανία και η πολιτική πίεση στον Τζόνσον έκαναν μια τέτοια πιθανότητα αβάσιμη. Ένας εκπρόσωπος του Τζόνσον αρνήθηκε να σχολιάσει. Τελικά, ο Αμπράμοβιτς έγινε στόχος κυρώσεων από τη Βρετανία τον Μάρτιο.
Μέχρι τότε, όμως, ο 55χρονος Αμπράμοβιτς είχε ενορχηστρώσει μια ξεχωριστή έκκληση προς την κυβέρνηση των ΗΠΑ που αφορούσε εξέχοντα ιδρύματα του Ισραήλ, στα οποία είχε προσφέρει ή υποσχεθεί εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια μέσω δωρεών τα τελευταία χρόνια. Μεταξύ αυτών ήταν και το Γιαντ Βασσέμ, το επίσημο μνημείο του Ολοκαυτώματος του Ισραήλ, για το οποίο η απόφαση του προέδρου να ταχθεί υπέρ του Αμπράμοβιτς προκάλεσε αντιδράσεις εντός της οργάνωσης.
Η προσπάθεια επιρροής του Αμπράμοβιτς έφτασε και στις αίθουσες του βρετανικού κοινοβουλίου. Κατά τις πρώτες μέρες του πολέμου, οι Εργατικοί νομοθέτες, συμπεριλαμβανομένου του Κρις Μπράιαντ, εκφώνησαν καυστικές ομιλίες στη Βουλή των Κοινοτήτων ζητώντας την επιβολή κυρώσεων στον Αμπράμοβιτς και την απογύμνωση της ομάδας της Τσέλσι.
Ο Μπράιαντ είπε σε συνέντευξή του ότι μετά από αυτό έλαβε μηνύματα και τηλεφωνήματα από συναδέλφους του Συντηρητικού Κόμματος που τον προέτρεπαν να υποχωρήσει και ανέφεραν τον ρόλο του Αμπράμοβιτς στις ειρηνευτικές συνομιλίες. Ο Μπράιαντ αρνήθηκε να ονοματίσει αυτά τα μέλη, αλλά μοιράστηκε το περιεχόμενο των μηνυμάτων τους.