Ο διορισμός μιας Αμερικανίδας ακαδημαϊκού ως επικεφαλής οικονομολόγου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στον τομέα του ανταγωνισμού έχει προκαλέσει διαμαρτυρίες.
Η Φιόνα Σκοτ Μόρτον χαρακτηρίζεται από τις «καλύτερες οικονομολόγους στον κόσμο» στον τομέα της, με «εξαιρετικά διαπιστευτήρια» ως ακαδημαϊκός και με πλούσιο έργο στη δημιουργία του νομοθετικού πλαισίου για τις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες στις ΗΠΑ.
Ωστόσο, ο διορισμός της ως επικεφαλής οικονομολόγος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα ανταγωνισμού έχει προκαλέσει κύμα διαμαρτυριών, κυρίως από Γάλλους πολιτικούς.
Εφόσον ο διορισμός προχωρήσει, η Σκοτ Μόρτον θα αναλάβει τον ρόλο την 1η Σεπτεμβρίου, και θα γίνει η πρώτη μη Ευρωπαία που αναλαμβάνει τον ευαίσθητο αυτόν ρόλο. Θα συμβουλεύει την Επιτροπή σε μια ευρεία γκάμα θεμάτων ανταγωνισμού, συμπεριλαμβανομένων των αντιμονοπωλιακών ερευνών, των μεγάλων συγχωνεύσεων, των κρατικών επιδοτήσεων και του νόμου για τις ψηφιακές αγορές.
Η απόφαση της Κομισιόν να πάρει τη Μόρτον από καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Yale για να δουλέψει γι' αυτήν την έμπλεξε σε μια διαμάχη, γράφει το Politico.
Ποια είναι η Σκοτ Μόρτον
Η Μόρτον δεν είναι μια τυχαία οικονομολόγος. Το όνομά της βρίσκεται πίσω από την αντιμονοπωλιακή νομοθεσία των ΗΠΑ, ενώ με το έργο της έχει επιδράσει στο ανανεωμένο ενδιαφέρον των ΗΠΑ για την αντιμετώπιση της δύναμης των μεγάλων εταιρειών στην αγορά, ιδίως των Big Tech, μετά από δύο δεκαετίες κατά τις οποίες η Ουάσιγκτον ως επί το πλείστον έμεινε μακριά από την επιθετική επιβολή αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας.
«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και, ευρύτερα, εμείς οι Ευρωπαίοι, είμαστε πολύ τυχεροί που επιλέξαμε κάποιον του δικού της διαμετρήματος», δήλωσε ο Γάλλος οικονομολόγος και νομπελίστας Ζαν Τιρόλ στο Politico την περασμένη εβδομάδα.
H Μόρτον είναι μία από τους «καλύτερους οικονομολόγους στον κόσμο στον τομέα της βιομηχανικής οργάνωσης», ένας σημαντικός συντελεστής της αμερικανικής σκέψης για τη ρύθμιση της τεχνολογίας, με «ισχυρό κίνητρο» για τη δημόσια υπηρεσία, είπε.
Ωστόσο, Γάλλοι πολιτικοί κάλεσαν την Κομισιόν να ανακαλέσει την προσφορά της συγκεκριμένης θέσης στη Μόρτον, θέτοντας το ερώτημα γιατί δεν προσλαμβάνονται Ευρωπαίοι οικονομολόγοι.
Προφανώς δεν υπήρχαν, γράφει το Politico. Η Επιτροπή έλαβε είχε μόνο 11 υποψηφίους και ορισμένοι «δεν είχαν τα ελάχιστα απαιτούμενα προσόντα», δήλωσε αξιωματούχος της Επιτροπής που του παραχωρήθηκε ανωνυμία για να μιλήσει ελεύθερα.
«Η Σκοτ Μόρτον ήταν σαφώς η πιο κατάλληλη, αυτό έγινε απολύτως σαφές κατά τη διάρκεια της διαδικασίας επιλογής», δήλωσε ο αξιωματούχος.
Τα διαπιστευτήρια της Σκοτ Μόρτον δεν αμφισβητούνται. Ξεκίνησε ακαδημαϊκή καριέρα στα πανεπιστήμια Χάρβαρντ και Στάνφορντ, αφού σπούδασε οικονομικά στο Γέιλ και στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης. Άρχισε να εργάζεται παράλληλα ως σύμβουλος για την Charles River Associates το 2006, προτού αποχωρήσει το 2011 για να γίνει αναπληρωτής βοηθός γενικού εισαγγελέα για την οικονομική ανάλυση στο τμήμα αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ. Στη συνέχεια ξεκίνησε εκ νέου τη συμβουλευτική της εργασία.
Τι κάνει ο επικεφαλής οικονομολόγος ανταγωνισμού της Κομισιόν
Ο επικεφαλής οικονομολόγος ανταγωνισμού της Επιτροπής διαδραματίζει βασικό ρόλο στην αξιολόγηση των οικονομικών πτυχών των ερευνών του τομέα αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας, των κρατικών ενισχύσεων της Επιτροπής.
Κατά τη διάρκεια της τριετούς θητείας της, η Σκοτ Μόρτον θα μπορούσε επίσης να κληθεί να λάβει αποφάσεις σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής του νόμου για τις ψηφιακές αγορές (DMA), ο οποίος θα θέσει περιορισμούς στις επιχειρήσεις Big tech που θεωρείται ότι κατέχουν θέση φύλακα για ψηφιακές υπηρεσίες όπως οι μηχανές αναζήτησης ή οι εφαρμογές. Θα αποφύγει να ασχοληθεί με ορισμένες υποθέσεις στις οποίες είχε προηγουμένως πελάτη, σημειώνει το ευρωπαϊκό μέσο.
«Ένα από τα μεγαλύτερα καθήκοντα που έχει μπροστά της είναι η εφαρμογή της νομοθεσίας DMA», δήλωσε ένα στέλεχος του κλάδου, στο οποίο παραχωρήθηκε ανωνυμία για να μιλήσει ελεύθερα. «Είναι πραγματικά σοφό να διοριστεί κάποιος που μπορεί να καταλήξει να αυτοεξαιρεθεί σε όλες τις επερχόμενες μεγάλες υποθέσεις;», αναρωτιέται.
Ο Πιερ Ρεζιμπό, ο σημερινός επικεφαλής οικονομολόγος τον οποίο η καθηγήτρια του Γέιλ πρόκειται να αντικαταστήσει την 1η Σεπτεμβρίου, δήλωσε στο Politico τον περασμένο μήνα ότι δεν θα εργαστεί ξανά σε καμία συμβουλευτική υπόθεση που αφορά την Επιτροπή, απαντώντας σε καταγγελίες μιας ομάδας εκστρατείας για τη διαφάνεια, όταν οι υπάλληλοι παραιτούνται και πηγαίνουν να εργαστούν για εταιρείες που κάποτε ήλεγχαν.
«Εξαιρετικά τα διαπιστευτήριά της, αλλά η επιλογή μπορεί να μετατραπεί σε πολιτικό ζήτημα»
Το να είσαι Αμερικανός μπορεί να είναι πιο δύσκολο να το ξεπεράσεις, ειδικά καθώς οι αξιωματούχοι της ΕΕ εντείνουν τη συζήτηση για την «οικονομική ασφάλεια» και τη «στρατηγική αυτονομία», πολιτικές που σηματοδοτούν μια πιο σκληρή στάση απέναντι στην εμπορική πρόσβαση τρίτων χωρών στο μπλοκ.
Ο Τομάσο Βαλέτι, καθηγητής στο Imperial College του Λονδίνου, ο οποίος διετέλεσε επικεφαλής οικονομολόγος της Κομισιόν για θέματα ανταγωνισμού από το 2016 έως το 2019, εκτιμά ότι η Μόρτον μπορεί να χρειαστεί να χειριστεί «αρκετά ευαίσθητους φακέλους».
«Η επικεφαλής οικονομολόγος είναι Αμερικανίδα. Αυτό μπορεί να μετατραπεί σε πολιτικό ζήτημα» είπε, ενώ εξήρε τα «εξαιρετικά διαπιστευτήριά της».
Το γεγονός ότι πρέπει να αποφύγει κάποιες έρευνες σε εταιρείες Big Tech σημαίνει ότι η Κομισιόν «χάνει το σκεπτόμενο κεφάλι της και η ισχύς πυρός της μειώνεται», δήλωσε ο Βαλέτι.
Ωστόσο, ως ακαδημαϊκός, η Μόρτον έχει ανοίξει δρόμο, όπου μαζί με έναν συνάδελφό της περιέγραψε πώς οι τεχνολογικές πατέντες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον έλεγχο της αγοράς, και έγραψε άρθρα σχετικά με το πώς ψηφιακές πλατφόρμες όπως οι ιστότοποι ταξιδιωτικών κρατήσεων πιέζουν τις τιμές των ξενοδοχείων και πώς οι εταιρικές συμμετοχές σε αντίπαλες επιχειρήσεις μπορεί να είναι προβληματικές. Έχει επίσης εργαστεί σε ένα έργο για τον εντοπισμό του τρόπου με τον οποίο η Amazon, η Apple, το Facebook και η Google ενδέχεται να παραβιάζουν τους αντιμονοπωλιακούς κανόνες.
«Είναι εξαιρετικά έξυπνη, είναι πολύ γρήγορη και δεν φοβάται να τα βάλει με γίγαντες» δήλωσε ο Μπιλ Μπάερ, πρώην βοηθός γενικού εισαγγελέα στο τμήμα αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ. Το έργο της αναβάθμισε τον ρόλο της πολιτικής ανταγωνισμού και τη βελτίωση της επιβολής κανόνων, είπε, ανοίγοντας τον δρόμο για την τρέχουσα άνοδο της αντιμονοπωλιακής δράσης στις ΗΠΑ.
Ο Αλμπέρτο Αλεμάνο, καθηγητής Νομικής στο HEC Paris, πιστεύει ότι η εμπειρία της Μόρτον στις ΗΠΑ είναι ένα πλεονέκτημα. «Είναι μια εξαιρετική υποψήφια για τη θέση, αλλά και ικανή να επανερμηνεύσει αυτόν τον ρόλο, διασταυρώνοντας την αμερικανική σκέψη με την ευρωπαϊκή πολιτική ανταγωνισμού», δήλωσε.
Η Επιτροπή δήλωσε στο Politico ότι δεν υπάρχουν λόγοι για την απομάκρυνσή της. Ο αξιωματούχος της Επιτροπής δήλωσε ότι δεν έχει γίνει καμία συζήτηση για την παραίτησή της και «δεν έχει εκφράσει καμία πρόθεση να το κάνει».
«Δεν βλέπω γιατί θα έπρεπε να το κάνει. Επειδή υπάρχει αναταραχή σε ένα μόνο κράτος-μέλος;» δήλωσε ο αξιωματούχος, αναφερόμενος στη Γαλλία.