Μόλις η Αν, μια νοικοκυρά από την Κένυα, έμαθε ότι ήταν έγκυος, τον προηγούμενο Σεπτέμβριο, ήξερε ότι δεν μπορούσε σε καμία περίπτωση να γεννήσει αυτό το παιδί.
Επί χρόνια η 27χρονη υπήρξε θύμα ενδοοικογενειακής βίας: ο σύζυγός της την χτυπούσε συστηματικά, δεν της έδινε χρήματα για να ταΐσει τα τρία τους παιδιά και είχε εξωσυζυγικές σχέσεις.
Η Αν, το όνομα της οποίας έχει αλλαχθεί για να προστατευτεί η ταυτότητα των παιδιών της, δεν ήθελε να φέρει στον κόσμο ένα ακόμη παιδί μέσα στην βία και στην φτώχεια, όπως είπε μια από τις στενές της φίλες στο Ίδρυμα Thomson Reuters.
Όμως σε μια χώρα όπου η πρόσβαση στην άμβλωση υπόκειται σε αυστηρούς περιορισμούς από τον νόμο και όσες υποβάλλονται στην πρακτική αυτή στιγματίζονται, η Αν υποχρεώθηκε να πάρει κρυφά χάπια άμβλωσης από έναν μη πιστοποιημένο φαρμακοποιό. Λίγες ημέρες αργότερα η Αν πέθανε.
«Άκουσα τα ουρλιαχτά από το σπίτι της μέσα στη νύχτα και την βρήκα πεσμένη στο πάτωμα να αιμορραγεί», είπε μια από τις φίλες της Αν, η οποία μένει και εκείνη στο Κορογκότσο, έναν καταυλισμό στο βορειοανατολικό Ναϊρόμπι, και ζήτησε να μην κατονομαστεί.
«Την μεταφέραμε στο νοσοκομείο, αλλά η αναμονή ήταν μεγάλη και πέθανε όσο περιμέναμε», είπε η φίλη της.
Με το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ να αναμένεται να ακυρώσει την ιστορική απόφαση του 1973 με την οποία αναγνωρίστηκε το δικαίωμα στην άμβλωση, ακτιβίστριες υπέρ αυτού του δικαιώματος--από την Αφρική μέχρι την Λατινική Αμερική--προειδοποιούν για τις πιθανόν καταστροφικές συνέπειες.
Επισημαίνουν ότι η συντηρητική πλειονότητα του δικαστηρίου θα πρέπει να αναλογιστεί τον αντίκτυπο που θα έχουν τα μέτρα κατά της άμβλωσης σε παγκόσμιο επίπεδο--από θανάτους σαν της Αν στην Κένυα και από άδικες φυλακίσεις γυναικών που απέβαλαν στο Ελ Σαλβαδόρ μέχρι τις διώξεις των υπεραπιστριών του δικαιώματος στην άμβλωση στην Πολωνία.
«Το μήνυμά μου προς τους δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ είναι ότι δεν θα σταματήσουν ποτέ οι αμβλώσεις. Οι γυναίκες πάντα έκαναν και πάντα θα κάνουν αμβλώσεις, ανεξαρτήτως του νόμου», λέει η Έβελιν Οπόντο, η ανώτερη περιφερειακή διευθύντρια για την Αφρική του Κέντρου Δικαιωμάτων Αναπαραγωγής.
«Το μόνο που θα κάνει η ακύρωση του νόμου είναι να τερματίσει τις ασφαλείς αμβλώσεις. Οι γυναίκες θα στρέφονται στις επικίνδυνες, όπως αυτές που πραγματοποιούν ψευτογιατροί σε παράνομες κλινικές και οι φτωχές και περιθωριοποιημένες γυναίκες είναι εκείνες που θα πληγούν περισσότερο», λέει η ίδια.
Χριστιανοί συντηρητικοί και πολλοί Ρεπουμπλικανοί αξιωματούχοι επιχειρούν επί μακρόν να ανατρέψουν την ιστορική απόφαση «Ρόου εναντίον Γουέιντ» και πολλές πολιτείες με ρεπουμπλικανική ηγεσία έχουν θεσμοθετήσει τα τελευταία χρόνια διάφορους περιορισμούς παραβλέποντας το δεδικασμένο.
Σε ποιές χώρες θεωρούνται παράνομες οι αμβλώσεις
Σε όλο τον κόσμο η άμβλωση απαγορεύεται πλήρως σε 26 χώρες, ανάμεσά τους στο Ελ Σαλβαδόρ, στην Ονδούρα, στην Αίγυπτο, στη Μαδαγασκάρη και στις Φιλιππίνες, σύμφωνα με το Κέντρο Δικαιωμάτων Αναπαραγωγής.
Άλλες 50 χώρες επιτρέπουν την άμβλωση μόνο σε περίπτωση που κινδυνεύει η ζωή της μητέρας ή σε περιπτώσεις βιασμού ή αιμομιξίας, σύμφωνα με την ίδια πηγή.
Πάνω από τα τρία τέταρτα των χωρών σε όλο τον κόσμο έχουν κάποιου είδους ποινές που σχετίζονται με την άμβλωση, οι οποίες πιθανόν να περιλαμβάνουν πολυετείς ποινές φυλάκισης ή βαριά πρόστιμα για όσες υποβάλλονται στην πρακτική ή για τους γιατρούς που την πραγματοποιούν.
Ειδικοί του τομέα υγείας λένε ότι τέτοιου είδους περιορισμοί οδηγούν τις γυναίκες και τα κορίτσια στη λήψη απέλπιδων μέτρων για τον τερματισμό μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης--από την χρήση κρεμάστρας και την κατάποση χλωρίνης μέχρι την επίσκεψη σε παράνομες κλινικές που λειτουργούν με ψευτογιατρούς.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, πάνω από 25 εκατομμύρια επικίνδυνες αμβλώσεις πραγματοποιούνται κάθε χρόνο με αποτέλεσμα να χάνουν τη ζωή τους περίπου 39.000 γυναίκες και κορίτσια και εκατομμύρια άλλες να διακομίζονται στο νοσοκομείο με επιπλοκές, όπως προκύπτει από στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).
Οι περισσότεροι από αυτούς τους θανάτους καταγράφονται μεταξύ φτωχών γυναικών σε χώρες χαμηλότερου εισοδήματος με πάνω από το 60% από αυτές στην Αφρική και 30% στην Ασία, σημειώνει η ίδια πηγή.
Στην Κένυα, όπου η άμβλωση επιτρέπεται μόνο όταν κινδυνεύει η ζωή της μητέρας και σε περιπτώσεις βιασμού, πάνω από 2.500 γυναίκες και κορίτσια πεθαίνουν κάθε χρόνο από επικίνδυνες αμβλώσεις, αριθμός που αναλογεί σε επτά θανάτους ημερησίως, σύμφωνα με το Κέντρο.
Μια έρευνα του υπουργείου Υγείας δείχνει ότι σχεδόν μισό εκατομμύριο αμβλώσεις--οι περισσότερες από τις οποίες παράνομες--πραγματοποιήθηκαν στην Κένυα το 2012 με μια στις τέσσερις γυναίκες να παρουσιάζει επιπλοκές όπως υψηλό πυρετό, σηψαιμία, σοκ και οργανική ανεπάρκεια.
Η έρευνα διαπίστωσε ακόμη ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια που χρήζουν θεραπείας εξαιτίας των παράνομων και επικίνδυνων αμβλώσεων επιβαρύνουν το δημόσιο σύστημα υγείας της Κένυας κατά πέντε εκατομμύρια δολάρια επιπλέον.
«Όλα αυτά τα πράγματα που βλέπουμε εδώ στην Κένυα θα εμφανιστούν και στις ΗΠΑ, αν ακυρωθεί η απόφαση», λέει η Νέλι Μουνιάζια, η εκτελεστική διευθύντρια του Δικτύου Αναπαραγωγικής Υγείας της Κένυας.
Γυναίκες καταλήγουν στη φυλακή επειδή έκαναν άμβλωση
Στο Ελ Σαλβαδόρ, όπου η άμβλωση διώκεται ποινικά από το 1998 υπό οποιεσδήποτε συνθήκες--ακόμη και σε περιπτώσεις βιασμού, αιμομιξίας, ανωμαλίες του εμβρύου ή όταν κινδυνεύει η ζωή της μητέρας--, πολλές γυναίκες έχουν φυλακιστεί κατηγορούμενες ότι υποβλήθηκαν σε άμβλωση.
Το 2008 η Σίνθια Ροντρίγκες ήταν οκτώ μηνών έγκυος όταν μεταφέρθηκε στα επείγοντα περιστατικά του νοσοκομείου επειδή απέβαλε.
Εκεί, ξαπλωμένη στο κρεβάτι του νοσοκομείου, της πέρασαν χειροπέδες, της απαγγέλθηκαν κατηγορίες για ανθρωποκτονία και καταδικάστηκε σε ποινή κάθειρξης 30 ετών.
«Πενθείς για τον χαμό του παιδιού σου και έπειτα, όταν κατηγορείσαι για ένα έγκλημα που δεν διέπραξες, είναι πράγματι πολύ σκληρό», λέει η Ροντρίγκες και αναφέρει ότι την φώναζαν «δολοφόνο μωρών» και δεχόταν βίαιες επιθέσεις από άλλες κρατούμενες.
Αφέθηκε ελεύθερη αφού εξέτισε σχεδόν 11 χρόνια από την ποινή της.
Άλλες πέντε χώρες της Λατινικής Αμερικής έχουν επίσης νόμους καθολικής απαγόρευσης της άμβλωσης, αλλά το Ελ Σαλβαδόρ ξεχωρίζει για τα υψηλά ποσοστά καταδικαστικών αποφάσεων και για τις αυστηρές ποινές κάθειρξης.
Κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες πάνω από 180 γυναίκες έχουν φυλακιστεί για εγκλήματα που συνδέονται με την άμβλωση, αναφέρει η μκο Ομάδα Πολιτών για την Αποποινικοποίηση της Άμβλωσης.
Οι ακτιβίστριες λένε ότι οι πολιτικές που ποινικοποιούν ή περιορίζουν την πρόσβαση στις αμβλώσεις έχουν επίσης ως αποτέλεσμα μεγάλο ποσοστό εφήβων κοριτσιών να εγκαταλείπει το σχολείο εξαιτίας μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης.
Οι πολιτικές, οι οποίες όχι μόνο προωθούν τον στιγματισμό και την ντροπή, αλλά οδηγούν και σε παρενόχληση και διακρίσεις, μπορεί να έχουν επιπτώσεις και σε άλλους, λένε οι ακτιβίστριες του δικαιώματος στην άμβλωση.
Ακροδεξιές οργανώσεις, πολίτες και μερικές φορές οι αρχές, στοχοποιούν κλινικές που κάνουν αμβλώσεις
Σε πολλές χώρες οι κλινικές αναπαραγωγικής υγείας, αλλά και οι ίδιες οι ακτιβίστριες για τα δικαιώματα των γυναικών στοχοποιούνται από ακροδεξιές οργανώσεις, από ομάδες πολιτών, ακόμη και από τις αρχές.
Στην Πολωνία, όπου η άμβλωση επιτρέπεται μόνο σε περιπτώσεις βιασμού, αιμομιξίας ή κινδύνου για την ζωή της γυναίκας, οι ακτιβίστριες για το δικαίωμα στην άμβλωση δέχονται απειλές, διώξεις και αντιμετωπίζουν ποινές φυλάκισης έως και τρία χρόνια.
Η Μάρτα Λέμπαρτ, μια 43χρονη δικηγόρος και επικεφαλής ενός κινήματος που αντιτίθεται σε αυστηρότερους περιορισμούς της άμβλωσης, λέει ότι οι διαμαρτυρίες της κατά του πολωνικού νόμου για την άμβλωση τής έχουν στοιχίσει πολύ.
«Χρειάστηκε να αλλάξω σπίτι γιατί δόθηκε στη δημοσιότητα η διεύθυνσή μου και σημειώθηκε τουλάχιστον μια επίθεση κατά της ζωής μου», λέει η ίδια και προσθέτει ότι διαγνώστηκε με διαταραχή μετατραυματικού στρες ως αποτέλεσμα αυτών των διώξεων.