H Ιταλία ψήφισε και ξεκάθαρη νικήτρια είναι η Τζόρτζια Μελόνι, το κόμμα της οποίας απέσπασε πάνω από το ένα τέταρτο των ψήφων, ενώ ο μεγάλος χαμένος της βραδιάς είναι το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα, που εξασφάλισε γύρω στο 18%, λιγότερο απ’ όσο προέβλεπαν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις.
Έτσι, η δεξιά συμμαχία των ακροδεξιών με τις νεοφασιστικές ρίζες «Αδελφών της Ιταλίας» της Μελόνι, της επίσης ακροδεξιάς Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι και της δεξιάς Forza Italia του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ετοιμάζεται να σχηματίσει την πιο δεξιά κυβέρνηση από την εποχή του Μουσολίνι με την πρώτη γυναίκα πρωθυπουργό στο τιμόνι της.
«Θα κυβερνήσουμε για όλους τους Ιταλούς», έσπευσε να καθησυχάσει η Μελόνι αναφορικά με τις ανησυχίες στη χώρα της και στο εξωτερικό. Το κόμμα της, που παρέμεινε στην αντιπολίτευση απέναντι σε όλες τις κυβερνήσεις που διαδέχθηκαν η μία την άλλη μετά τις βουλευτικές εκλογές του 2018, επιβλήθηκε ως η βασική εναλλακτική επιλογή και είδε το ποσοστό του να απογειώνεται από το 4,3% πριν από τέσσερα χρόνια, σχεδόν στο 26% και να αναδεικνύεται πρώτη δύναμη του ιταλικού Κοινοβουλίου.
«Οι Ιταλοί έστειλαν καθαρό μήνυμα υπέρ μιας κυβέρνησης της Δεξιάς υπό την ηγεσία των Αδελφών της Ιταλίας», είπε η Μελόνι, επιβεβαιώνοντας τη φιλοδοξία της να γίνει η επόμενη πρωθυπουργός. «Θα κυβερνήσουμε με σκοπό να ενώσουμε τον λαό, να προαγάγουμε αυτά που τον ενώνουν παρά αυτά που τον χωρίζουν», πρόσθεσε, καλώντας για «ενότητα» και κατευνασμό, αναγνωρίζοντας πως η προεκλογική εκστρατεία ήταν «βίαιη και επιθετική». «Δεν θα προδώσουμε την εμπιστοσύνη σας», διαβεβαίωσε όσους ψήφισαν τον δεξιό συνασπισμό.
Προς απόλυτη πλειοψηφία σε Βουλή και Γερουσία η δεξιά συμμαχία της Μελόνι
Η συμμαχία υπό τη Μελόνι αναμένεται να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών τόσο στη Βουλή όσο και στη Γερουσία, και ο πρόεδρος της Ιταλίας, Σέρτζιο Ματαρέλα, αναμένεται να δώσει στη Μελόνι την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, που θα μπορούσε να αναλάβει περί τα τέλη Οκτωβρίου αν όλα πάνε καλά.
Η παράταξη που ίδρυσε στα τέλη του 2012 η Τζόρτζια Μελόνι με συνοδοιπόρους της διαφωνούντες του μπερλουσκονισμού ξεπέρασε το Δημοκρατικό Κόμμα (PD) του Ενρίκο Λέτα, που δεν κατάφερε να φράξει τον δρόμο της Ακροδεξιάς και πέφτει κάτω από το φράγμα του 20% των ψήφων, με φόντο τη συγκριτικά χαμηλή συμμετοχή του εκλογικού σώματος στη διαδικασία (64,07%, από 73,86% το 2018).
Η αντιπρόεδρος του PD, Ντέμπορα Σερατσιάνι, αναγνώρισε τη «νίκη της Δεξιάς υπό την Τζόρτζια Μελόνι», κάνοντας λόγο για «βραδιά θλίψης για τη χώρα».
Πανηγυρίζει η Ακροδεξιά στην Ευρώπη
Ο πολιτικός σεισμός στην Ιταλία καταγράφεται δύο εβδομάδες έπειτα από εκείνον στη Σουηδία, όπου η συντηρητική συμμαχία που συμπεριλαμβάνει τους Σουηδούς Δημοκράτες (SD), ένα κόμμα που προέκυψε από το νεοναζιστικό κίνημα, κέρδισε τις εκλογές και έγινε η μεγαλύτερη δεξιά παράταξη στη σκανδιναβική χώρα. Το SD και το κόμμα της Μελόνι ανήκουν στην ίδια πολιτική οικογένεια στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε μια παρέμβασή της, που εκλήφθηκε στη Ρώμη ως προειδοποίηση, υπενθύμισε προ ημερών πως η ΕΕ διαθέτει «εργαλεία» για να τιμωρεί κράτη που καταπατούν το Κράτος Δικαίου και τις κοινές αξίες.
«Οι Ιταλοί παρέδωσαν μάθημα ταπεινότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία, με τη φωνή της κυρίας Φον ντερ Λάιεν, προσπάθησε να τους υπαγορεύσει τι θα ψήφιζαν», σχολίασε δηκτικά ο Γάλλος ευρωβουλευτής Ζορντάν Μπαρντελά, του Εθνικού Συναγερμού (RN) της Μαρίν Λεπέν.
«Καμία απειλή οποιουδήποτε είδους δεν μπορεί να σταματήσει τη Δημοκρατία», πρόσθεσε, υποστηρίζοντας πως οι Ευρωπαίοι «παίρνουν τη μοίρα τους στα χέρια τους».
Μαύρο πρόβατο στις Βρυξέλλες, ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν ήταν ο πρώτος που συνεχάρη τη Μελόνι. Μέσω του πολιτικού συμβούλου του και βουλευτή Μπάλας Όρμπαν, πρόσθεσε: «Σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς χρειαζόμαστε όσο ποτέ φίλους που έχουν κοινό όραμα και κοινή προσέγγιση για τις προκλήσεις στην Ευρώπη».
Τα συγχαρητήριά του έσπευσε να στείλει και ο Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι.
Η Τζόρτζια Μελόνι «έδειξε τον δρόμο» προς μια Ευρώπη «υπερήφανη», «ελεύθερη», αποτελούμενη από «κυρίαρχα κράτη», πανηγύρισε από την πλευρά του ο ηγέτης του ισπανικού ακροδεξιού κόμματος Vox, ο Σαντιάγο Αβασκάλ.
Τα επόμενα βήματα της πολιτικής διαδικασίας στην Ιταλία
Μετά τη νίκη της συμμαχίας παρατάξεων της Άκρας Δεξιάς και της Δεξιάς υπό την Τζόρτζια Μελόνι στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν στην Ιταλία χθες Κυριακή, θα σχηματιστεί νέα κυβέρνηση, όμως ο δρόμος ως εκεί δεν αποκλείεται να αποδεχθεί γεμάτος απότομες στροφές και μακρύς.
Στο παρελθόν, η διαδικασία διήρκεσε από τέσσερις ως δώδεκα εβδομάδες. Γενικά, όσο πιο καθαρό είναι το αποτέλεσμα τόσο πιο βραχεία είναι η διάρκεια των ζυμώσεων, ωστόσο ορισμένα βήματα είναι αδύνατο να επισπευστούν.
Είναι δεδομένο ότι την Ιταλία θα εκπροσωπήσει ο παραιτηθείς υπηρεσιακός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στην Πράγα την 7η Οκτωβρίου.
Ακολουθούν τα επόμενα βήματα της πολιτικής διαδικασίας στην Ιταλία μετά τις εκλογές.
Επίσημα αποτελέσματα
Το υπουργείο Εσωτερικών αναμένεται να αναρτήσει στον ιστότοπό του τα επίσημα οριστικά αποτελέσματα της καταμέτρησης των ψήφων εντός της ημέρας.
Σύγκληση του Κοινοβουλίου
Τα νέα μέλη της Γερουσίας και της Βουλής πρέπει, δυνάμει του Συντάγματος, να συνεδριάσουν εντός 20 ημερών από τη διεξαγωγή των εκλογών, με άλλα λόγια τη 15η Οκτωβρίου το αργότερο.
Αφού συγκροτηθούν σε Σώμα και γίνουν οι πρώτες συνεδριάσεις της Ολομέλειας, απαιτείται να εκλεγούν τα προεδρεία των δύο Σωμάτων και κατόπιν θα αρχίσει η διαδικασία σχηματισμού κυβέρνησης.
Ο πρόεδρος Ματαρέλα αρχίζει διαβουλεύσεις
Η πολιτική παράδοση στην Ιταλία θέλει τον πρόεδρο της Δημοκρατίας να ξεκινά διαβουλεύσεις για την ονομασία του νέου ή της νέας επικεφαλής της κυβέρνησης με τους προέδρους των δύο σωμάτων του Κοινοβουλίου, κατόπιν τους ηγέτες των μεγαλύτερων κομμάτων και με τους ηγέτες των κοινοβουλευτικών τους ομάδων.
Αν το αποτέλεσμα είναι καθαρό, οι διαβουλεύσεις αυτές είναι σύντομες, διαρκούν το πολύ δύο ημέρες, όμως αν δεν είναι, μπορεί να κρατήσουν ως και μια εβδομάδα, μετά την οποία ο αρχηγός του κράτους δίνει εντολή σχηματισμού νέας κυβέρνησης σε κάποια προσωπικότητα.
Αυτή η τελευταία αναλαμβάνει την εντολή «με επιφύλαξη», αρχίζει διαπραγματεύσεις με συμμάχους για τους υπουργικούς θώκους και το κυβερνητικό πρόγραμμα. Έπειτα από αυτές τις διαπραγματεύσεις, αν αποδειχθούν επιτυχείς, ο υποψήφιος ή η υποψήφια παρουσιάζεται ενώπιον του προέδρου και «αίρει την επιφύλαξη».
Επιτέλους κυβέρνηση
Κατόπιν ανακοινώνεται η σύνθεση της νέας κυβέρνησης και ορκίζεται ενώπιον του προέδρου της Δημοκρατίας αυθημερόν ή την επομένη το αργότερο. Έπειτα το σχήμα μεταβαίνει στο Παλάτσο Τσίτζι -στην έδρα της κυβέρνησης- για τη μεταβίβαση της εξουσίας από την προηγούμενη.
Στην πρόσφατη ιταλική ιστορία ξεχωρίζουν δύο ρεκόρ: ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι δεν χρειάστηκε παρά μόλις 24 ημέρες το 2008 για να μπει στο Παλάτσο Τσίτζι· ο Τζουζέπε Κόντε χρειάστηκε όχι λιγότερες από 89 ημέρες το 2018 για να διανύσει τη διαδρομή αυτή.
Τι οδήγησε στη νίκη τη Μελόνι
Τo κόμμα της Μελόνι οφείλει την επιτυχία του στις ανεκπλήρωτες υποσχέσεις των αντιπάλων τους, στον άνεμο της απόρριψης της πολιτικής τάξης, που πνέει στη γείτονα και στο χάρισμα της επικεφαλής τους.
Η 45χρονη Ρωμαία, η οποία στα νιάτα της δήλωνε θαυμάστρια του Μπενίτο Μουσολίνι, κατάφερε να αποδαιμονοποιήσει την εικόνα της ιδίας και της παράταξής της, καθώς και να κεφαλαιοποιήσει τους φόβους και την οργή εκατομμυρίων Ιταλών μπροστά στην έκρηξη των τιμών και της ανεργίας, την απειλή ύφεσης και τις ανεπάρκειες των δημόσιων υπηρεσιών.
Βουνό προβλημάτων στον δρόμο της νέας κυβέρνησης
Η Μελόνι θα βρεθεί στο τιμόνι της Ιταλίας σε μια από τις δυσκολότερες περιόδους της, αντιμέτωπη με τεράστιες προκλήσεις από την ενεργειακή κρίση και τον καλπάζοντα πληθωρισμό -την ώρα που η Ιταλία έχει δημόσιο χρέος που φθάνει το 150% του ΑΕΠ της- μέχρι την ύφεση επί θύραις και ίσως ένα νέο κύμα του κορωνοϊού.
Στον φάκελο της Ουκρανίας, η ΕΕ και άλλοι σύμμαχοι της Ιταλίας, κράτους-μέλος του NATO, θα βάλουν στο μικροσκόπιο την κατανομή των χαρτοφυλακίων μεταξύ των τριών κομμάτων. Καθώς, μολονότι η κυρία Μελόνι δηλώνει πεισμένη υποστηρίκτρια της Ατλαντικής Συμμαχίας και τάσσεται υπέρ των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία, ο Σαλβίνι είναι κατά.
Αλλά η μεγαλύτερη πρόκληση σε πρώτη φάση θα είναι η συγκρότηση ενός υπουργικού συμβουλίου ικανού να κυβερνήσει τη χώρα και αρκετά ισχυρού για να αντέξει τους κλυδωνισμούς. Από το περιβάλλον της Μελόνι λένε πως είναι έτοιμη να αναλάβει την πρωθυπουργία παρά τις φήμες ότι είχε πανικοβληθεί μπροστά στην προοπτική αυτή προς το τέλος της προεκλογικής της καμπάνιας. Αλλά θα πρέπει να βρει ικανά στελέχη από το κόμμα της με τις νεοφασιστικές ρίζες για τα χαρτοφυλάκια, μεταξύ άλλων για το υπουργείο Οικονομικών.
Στις αρχές της προεκλογικής εκστρατείας η Μελόνι ανέφερε το όνομα του Τζούλιο Τρεμόντι, που είχε διατελέσει υπουργός Οικονομικών σε όλες τις κυβερνήσεις του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, η τελευταία εκ των οποίων είχε φέρει την Ιταλία στο χείλος της οικονομικής κατάρρευσης.
Οι εσωτερικές αντιπαλότητες στη Δεξιά απειλούν τη σταθερότητα της κυβέρνησης Μελόνι
Μια άλλη πιθανή απειλή για τη σταθερότητα της κυβέρνησης Μελόνι προέρχεται από τον ίδιο τον συνασπισμό της Δεξιάς, που έκανε τα πάντα για να δώσει την εικόνα ενός αρραγούς μετώπου.
Για τη Μελόνι, «η πρόκληση θα είναι να μεταμορφώσει την εκλογική της επιτυχία στην ηγεσία μιας κυβέρνησης που μπορεί να έχει διάρκεια», αυτό «είναι ο μεγάλος άγνωστος» της νέας ιταλικής πολιτικής εξίσωσης, σύμφωνα με τον Λορέντζο ντε Σίο, καθηγητή Πολιτικών Επιστημών στο πανεπιστήμιο Luiss της Ρώμης.
Μπορεί η Μελόνι να χρειάστηκε να δώσει επί τρεις δεκαετίες μάχες για να αναρριχηθεί στην κορυφή και να συγκρίθηκε λόγω της ισχυρής της θέλησης και της αποφασιστικότητάς της με τη Μάργκαρετ Θάτσερ, αλλά διαθέτει περιορισμένη κυβερνητική εμπειρία, πέρα από το εφήμερο πέρασμά της από το υπουργείο Νεολαίας (2008-2011), και καλείται να χειριστεί πολύ πιο πεπειραμένους συμμάχους από εκείνη: Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι υπήρξε επανειλημμένα πρωθυπουργός, ενώ ο Ματέο Σαλβίνι υπουργός Εσωτερικών και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης.
Η κόντρα με τον Σαλβίνι
Ωστόσο, ο Ματέο Σαλβίνι, η δημοτικότητα του οποίου έφθινε όσο έλαμπε το άστρο της Μελόνι, φέρεται να δυσφορεί στην προοπτική να αναλάβει η Μελόνι την πρωθυπουργία που ο ίδιος για καιρό εποφθαλμιούσε και την αποδέχεται κατ’ ανάγκη καραδοκώντας στη γωνία.
Τον περασμένο Οκτώβριο, όταν το κόμμα της Μελόνι απέσπασε ψήφους από τη Λέγκα σε προπύργιά της στον ιταλικό Βορρά σε τοπικές εκλογές, ο Σαλβίνι μαγνητοσκοπήθηκε κρυφά να αποκαλεί «μπελά» την επικεφαλής των «Αδελφών της Ιταλίας». Έκτοτε η αντιπαλότητά τους σιγοβράζει και, μολονότι έχουν αρκετές κοινές θέσεις, πρόσφατα συγκρούστηκαν αναφορικά με τις κυρώσεις στη Ρωσία, με τη Μελόνι να δεσμεύεται ότι η κυβέρνησή της θα συνεχίσει να τις υποστηρίζει, και τον Σαλβίνι να αμφισβητεί τη χρησιμότητά τους και να τις επικρίνει, υποστηρίζοντας ότι «γονατίζουν την Ιταλία». «Ο Σαλβίνι πέφτει και για έναν τέτοιον μεγαλομανή αυτό είναι αφόρητο, άρα πιθανώς να υπάρχουν ψυχολογικές εντάσεις», σχολιάζει στον Guardian η θεωρητικός της πολιτικής του Πανεπιστημίου Columbia της Νέας Υόρκης, Νάντια Ουρμπινάτι.
Η στάση του Μπερλουσκόνι
Αλλά και για τον Μπερλουσκόνι ακούγονται φήμες ότι δεν υποστηρίζει και τόσο ένθερμα τη Μελόνι, που είχε διατελέσει υπουργός Νεολαίας στην τρίτη κυβέρνησή του.
Αν και η Μελόνι γοητεύει μεγάλη μερίδα της ιταλικής κοινής γνώμης με την ικανότητά της ως γυναίκα να κοιτάζει στα μάτια τους δύο άρρενες εταίρους της, η διατήρηση της ενότητας της κυβερνητικής συμμαχίας τους επόμενους μήνες θα είναι λόγω των προσωπικών αντιπαλοτήτων εξαιρετικά δύσκολη, όπως εκτιμά ο Βολφγκάνκο Πίκολι, συμπρόεδρος της εταιρείας έρευνας Τeneo. «Οι φτωχές επιδόσεις της Λέγκα και της Forza Italia στις εκλογές πιθανώς θα κάνουν δύσκολη τη ζωή της Μελόνι και θα πρέπει να τους κρατά απ’ τα λουριά, ειδάλλως θα αρχίσουν να κάνουν ντόρο ειδικά σε θέματα που είναι δύσκολο να διαχειριστεί η Μελόνι, όπως οι συντάξεις και οι κυρώσεις στη Ρωσία», λέει.
Παράλληλα, η Μελόνι θα πρέπει να διατηρήσει τη δημοτικότητά της και την εμπιστοσύνη εκείνων που την ψήφισαν τον δύσκολο χειμώνα που έρχεται, προσθέτει ο Πίκολι, και το εκλογικό σώμα στην Ιταλία την τελευταία δεκαετία δείχνει πολύ ευμετάβλητο, ενώ η πείρα δείχνει ότι τα πολιτικά κόμματα γίνονται πολύ γρήγορα δημοφιλή, αλλά εξίσου γρήγορα πέφτουν.