Σχεδόν 30 χρόνια αφότου δολοφόνησαν τους γονείς τους, οι αδελφοί Μενέντεζ, Έρικ και Λάιλ, ξεκίνησαν ένα πρόγραμμα εξωραϊσμού στη φυλακή όπου εκτίουν ποινή ισόβιας κάθειρξης.
Το σχέδιό τους το εμπνεύστηκαν από τη νορβηγική προσέγγιση σχετικά με τη φυλάκιση, που βασίζεται στο ότι η επανένταξη σε φυλακές με ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης, που μάλιστα περιβάλλονται από τη φύση, οδηγεί σε επιτυχή επανένταξη στην κοινωνία ακόμη και για όσους έχουν διαπράξει ειδεχθή εγκλήματα.
Η Νορβηγία έχει κατασκευάσει μικρές φυλακές σε όλη τη χώρα, κάτι που επιτρέπει στους κρατούμενους να εκτίουν τις ποινές τους κοντά στο σπίτι τους, δήλωσε ο Kristian Mjåland, αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Άγκντερ στο Κρίστιανσαντ.
Ολόκληρη η χώρα μετρά περίπου 3.000 άτομα στη φυλακή, είπε, υπολογίζοντας το ποσοστό των φυλακισμένων ανά κάτοικο της Νορβηγίας περίπου στο ένα δέκατο εκείνου των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η Νορβηγία καταγράφει μερικά από τα χαμηλότερα επίπεδα υποτροπής παγκοσμίως. Το 2020 οι στατιστικές της νορβηγικής κυβέρνησης υπολογίζουν το ποσοστό των ατόμων που καταδικάζονται εκ νέου εντός δύο ετών από την αποφυλάκισή τους σε 16%, το οποίο ποσοστό μειώνεται κάθε χρόνο. Εν τω μεταξύ, έρευνα του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ που διεξήχθη σε διάστημα μιας δεκαετίας διαπίστωσε πως το 66% όσων αποφυλακίστηκαν από τις κρατικές φυλακές σε 24 πολιτείες συνελήφθησαν εκ νέου εντός τριών ετών, και οι περισσότεροι από αυτούς φυλακίστηκαν ξανά.
Το σωφρονιστικό σύστημα της Νορβηγίας
Ο καθηγητής Mjåland αναφέρει ότι το σωφρονιστικό σύστημα της Νορβηγίας βασίζεται στο ότι «οι άνθρωποι πρέπει να αντιμετωπίζονται με αξιοπρέπεια από καλά εκπαιδευμένο και αξιοπρεπές προσωπικό και να έχουν ευκαιρίες για ουσιαστικές δραστηριότητες κατά τη διάρκεια της ημέρας» - κάτι που αποκάλεσε «αρχή της κανονικότητας». Επίσης, πρέπει να διατηρούν τα βασικά τους δικαιώματα.
Η έρευνά του έχει επικεντρωθεί στις ποινές και στις φυλακές. Για παράδειγμα, οι κρατούμενοι στη Νορβηγία διατηρούν το δικαίωμα ψήφου και πρόσβασης σε υπηρεσίες όπως οι βιβλιοθήκες, η υγειονομική περίθαλψη και η εκπαίδευση, που παρέχονται από τους ίδιους παρόχους που εργάζονται στην ευρύτερη κοινότητα.
Η Νορβηγία λειτουργεί επίσης ανοικτές φυλακές, ορισμένες σε νησιά όπου υπάρχει πολλή αγροτική εργασία και επαφή με τη φύση. Η πιο διάσημη βρίσκεται στο νησί Bastoey, «το οποίο βρίσκεται σε πολύ όμορφη τοποθεσία στο φιόρδ του Όσλο», δήλωσε ο Mjåland.
Ακόμα και το κελί του Άντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ -ο οποίος το 2011 σκότωσε οκτώ ανθρώπους κατά τη βομβιστική επίθεση σε κυβερνητικό κτίριο στο Όσλο και στη συνέχεια σκότωσε άλλα 69 άτομα που παραθέριζαν σε κατασκήνωση για αριστερούς ακτιβιστές- διαθέτει τραπεζαρία, γυμναστήριο και αίθουσα τηλεόρασης με Xbox. Ο τοίχος του κελιού του είναι διακοσμημένος με μια αφίσα του Πύργου του Άιφελ, ενώ τον χώρο του μοιράζεται με μερικά παπαγαλάκια.
Η ιδέα της δημιουργίας φυσιολογικών, ανθρώπινων συνθηκών για τους φυλακισμένους αρχίζει να εξαπλώνεται και στις ΗΠΑ.
Ο δικηγόρος των αδελφών Μενέντεζ, Mark Geragos, θεωρεί πως ο Lyle Menendez έμαθε για το νορβηγικό μοντέλο κατά τη διάρκεια των μαθημάτων του στο πανεπιστήμιο. Ο Lyle Menendez είναι επί του παρόντος εγγεγραμμένος σε ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα, όπου έχει μελετήσει τον αστικό σχεδιασμό και την υποτροπή, και ο Geragos δήλωσε ότι ο πελάτης του ελπίζει πως ο εξωραϊσμός θα διευκολύνει την επανένταξη στην κοινωνία για τους ανθρώπους που έχουν αποφυλακιστεί με αναστολή.
«Όταν βρίσκεσαι εκεί σε έναν γκρίζο χώρο που δεν είναι πολύ φιλόξενος, είναι σε κάποιον βαθμό αποπροσανατολιστικό», δήλωσε ο Geragos στο Associated Press.
Η Dominique Moran, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, διαπίστωσε σε έρευνά της ότι η κατασκευή χώρων πρασίνου στις φυλακές βελτιώνει την ευημερία των κρατουμένων, καθώς και των σωφρονιστικών υπαλλήλων.