Μαζί με τους Ρώσους πολίτες, και οι ηγεσίες και η κοινή γνώμη ανά την υφήλιο περιμένουν με κομμένη την ανάσα την αυριανή ομιλία του Βλαντίμιρ Πούτιν για την Ημέρα της Νίκης, προκειμένου να δουν πώς θα χρησιμοποιήσει τη συγκεκριμένη επέτειο ο Ρώσος πρόεδρος σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Παραμονή των εορτασμών της 9ης Μαΐου για την 77η επέτειο της νίκης της Σοβιετικής Ένωσης επί της ναζιστικής Γερμανίας, οι δυνάμεις του Πούτιν απέχουν πολύ από τον θρίαμβο στον πόλεμο κι οι επιλογές του κρύβουν παγίδες μετά την αποτυχία της κατάληψης του Κιέβου, τον αναπροσανανατολισμό των επιχειρήσεων την ανατολική και νότια Ουκρανία, τους στρατιώτες του κοντά στα όρια της εξάντλησης και τις κυρώσεις εις βάρος της χώρας του να κλιμακώνονται. «Με τις δυνάμεις που έχουν τώρα στα μέτωπα, η προέλαση που επιχειρούν τώρα είναι ό,τι τους έχει απομείνει. Οι στρατοί δεν συνέρχονται τόσο εύκολα από τέτοιες καταστροφικές απώλειες και δεδομένης της αποτελεσματικότητας των Ουκρανών με τη δυτική υποστήριξη δεν νομίζω ότι θα μπορέσουν να πετύχουν τους στόχους τους τις επόμενες εβδομάδες, που θα δείξουν προς του που θα κινηθεί ο πόλεμος», λέει ο Τζέφρι Έντμοντς, αναλυτής της δεξαμενής σκέψης CNA.
Δυτικά ΜΜΕ εκτιμούν ότι ο Πούτιν ίσως χρησιμοποιήσει την ομιλία του κατά την Ημέρα της Νίκης ως εφαλτήριο για κάτι μεγαλύτερο με τις δραματικότερες των επιλογών του να περιλαμβάνουν μια επίσημη κήρυξη του πολέμου στην Ουκρανία που θα του επέτρεπε να θεσπίσει στρατιωτικό νόμο -όπως είπε ο Βρετανός υπουργός Άμυνας, Μπεν Γουάλας την περασμένη εβδομάδα μολονότι ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, απέρριψε την περασμένη Τετάρτη ως «ανοησίες» τους ισχυρισμούς του Γουάλας. Ο Πούτιν θα μπορούσε ακόμη να κηρύξει γενική κινητοποίηση δυνάμεων, ή ακόμη και αποκλιμάκωση κηρύσσοντας μια «νίκη». Μια άλλη εναλλακτική θα ήταν να πλέξει ο Ρώσος πρόεδρος το εγκώμιο των δυνάμεών του για τη νίκη προετοιμάζοντας παράλληλα την κοινή γνώμη για μια παρατεταμένη, οδυνηρή σύγκρουση.
Γενική κινητοποίηση δυνάμεων;
Παρά τη σχετική διάψευση του Κρεμλίνου Ουκρανοί αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει ότι ο Πούτιν σχεδιάζει να ανακοινώσει γενική κινητοποίηση ή επίσημη κήρυξη του πολέμου στην Ουκρανία κινητοποιώντας προσωπικό και πόρους από τις ένοπλες δυνάμεις της Ρωσίας, που δεν είχαν μέχρι τώρα χρησιμοποιηθεί.
«Η Ρωσία έχει ήδη προχωρήσει σε κεκαλυμμένη κινητοποίηση και ετοιμάζεται να την ανακοινώσει ανοικτά στο εγγύς μέλλον κι είμαι περίεργος πώς θα το εξηγήσουν στο λαό τους», είπε ο επικεφαλής της υπηρεσίας Πληροφοριών των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, Κιρίλο Μπουντάνοφ.
Με την άποψή του συμφωνεί και ο Αντρέϊ Κολέσνικοφ, συνεργάτης του Carnegie Endowment for International Peace, σημειώνοντας στο CNN ότι αν και το αρχικό σχέδιο του Πούτιν ήταν κηρύξει τη νίκη και το τέλος της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης» στην Ουκρανία αύριο, «είναι προφανές ότι ο πόλεμος τραβά σε μάκρος και το σχέδιο του Πούτιν δεν φαίνεται να ξεκαθαρίζει, αν και είναι υποχρεωμένος να κάνει μια συμβολική ή πρακτική χειρονομία. Όλοι εδώ φοβούνται ότι θα ανακοινώσει μερική ή γενική κινητοποίηση, αν και μια τέτοια κίνηση ίσως αποδειχθεί ελάχιστη δημοφιλής, καθώς οι Ρώσοι έχουν γίνει μεν μιλιταριστές, αλλά είναι οκνηροί μιλιταριστές, στρατιώτες του καναπέ».
«Η κήρυξη γενικής κινητοποίησης θα προκαλέσει μεγάλη δυσθυμία», συμπληρώνει ο Ρώσος στρατιωτικός αναλυτής Πάβελ Λούζιν στον Guardian, αμφισβητώντας παράλληλα κατά πόσον κάτι τέτοιο θα είναι «τεχνικά εφικτό», καθώς δεκάδες χιλιάδες έφεδροι θα κληθούν να παρατήσουν τις δουλειές τους και τα σύνορα θα κλείσουν για όλους όσοι είναι σε θέση να φέρουν όπλα, κάτι που δεν έχει κατορθώσει στο παρελθόν η Ρωσία.
Πυρηνική απειλή;
Φοβούμενος μια ήττα ο Πούτιν ίσως επισείσει εξάλλου την πυρηνική απειλή έστω και έμμεσα – καθώς θα παρελαύνουν μπροστά του στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας βαρέα όπλα, μεταξύ άλλων και διηπειρωτικοί βαλλιστικοί πύραυλοι.
Προπαγανδιστές του Κρεμλίνου, όπως ο Ντμίτρι Κισέλιοφ, έδειξαν προ ημερών στη ρωσική κρατική τηλεόραση μια προσομοίωση πυρηνικού χτυπήματος κατά της Βρετανίας «Μια εκτόξευση, Μπόρις [Τζόνσον] και η Αγγλία χάνεται. Άπαξ και διά παντός. Γιατί να παίζεις μαζί μας;», είπε.
Ο Πούτιν «γνωρίζει ότι θα τον ακούμε και δεν θα μου προκαλούσε κατάπληξη αν χρησιμοποιούσε και κάποια ρητορική για πυρηνικά όπλα», λέει ο αναλυτής του CNA. Και μολονότι η CIA λέει ότι δεν έχει ενδείξεις ότι η Ρωσία ετοιμάζεται να χρησιμοποιήσει πυρηνικά, ο Έντμοντς σημειώνει, όπως και άλλοι, ότι το Κρεμλίνο έχει γίνει απρόβλεπτο και ουδείς μπορεί να προεξοφλήσει την αντίδραση του Πούτιν αν θεωρήσει ότι η χώρα του αντιμετωπίζει μια «υπαρξιακή απειλή».
Αποκλιμάκωση του πολέμου;
Δεν αποκλείεται, βέβαια, από την άλλη ο Πούτιν να επιδιώξει μια αποκλιμάκωση του πολέμου βλέποντας περιορισμένα τα περιθώρια μιας μεγάλης νίκης, όπως την φανταζόταν. Ίσως, λοιπόν, αύριο ενώπιον των δυνάμεών του, της ρωσικής και της παγκόσμιας κοινής γνώμης να ανακοινώσει ότι η Ρωσία πέτυχε τους μεγαλύτερους στόχους της στην Ουκρανία με την καταστροφή μεγάλων στρατιωτικών στόχο και την κατάληψη αρκετών πόλεων, όπως η Μαριούπολη και η Χερσώνα.
Αλλά, όπως σημειώνουν δυτικά ΜΜΕ, θα δυσκολευτεί «να πουλήσει» μια τέτοια νίκη στους συμπατριώτες του καθώς οι Ουκρανοί ενδέχεται να επιχειρήσουν ανακατάληψη εδαφών προκαλώντας νέες απώλειες στις δυνάμεις εισβολής, έστω κι αν περάσουν στην άμυνα.
Ανώτερος Ρώσος αξιωματούχος διεμήνυσε προ ημερών στη Χερσώνα ότι η Ρωσία επέστρεψε «για πάντα» καθιστώντας ακόμη πιο απόμακρη την προοπτική επιστροφής από τη Ρωσία εδαφών που κατέκτησε στην Ουκρανία. Κι όπως επεσήμανε ο ειδικός σε θέματα ρωσικής πολιτικής, καθηγητής του University College του Λονδίνου, Μπεν Νομπλ, η αλλαγή στόχων από τη ρωσική ηγεσία ίσως αφήσει ανικανοποίητους πολλούς στη Ρωσία με ο,τιδήποτε επιχειρήσει να παρουσιάσει ως «νίκη» ο Πούτιν. «Αυτός είναι ο σημαντικότερος λόγος που πολλοί λένε ότι το Κρεμλίνο είναι τώρα στριμωγμένο στη γωνία, επειδή θα δυσαρεστήσουν αναπόφευκτα ορισμένες ομάδες με ο,τιδήποτε εμφανίσουν ως νίκη, Θέλουν μια αίσθηση βεβαιότητας, ένα νέο κεφάλαιο σε αυτή τη σύρραξη», σημείωσε.
Προς έναν πόλεμο διαρκείας;
Αν και ο Πούτιν ίσως αισθάνεται οικονομική και πολιτική πίεση να δώσει ένα τέλος στον πόλεμο, ίσως μια χρονοβόρα παράτασή του να είναι καλύτερη επιλογή από την έμμεση παραδοχή της αποτυχίας. «Υποθέτω ότι θα χρησιμοποιήσει την 9η Μαϊου για να κηρύξει με κάποιο τρόπο τη νίκη. Πολλοί κοινωνιολόγοι λενε ότι οι Ρώσοι θέλουν να τελειώσει αυτό, αλλά με καλό τρόπο. Ωστόσο, θα ανέμενα [από τον Πούτιν] να εμφανίσει και κάποιες νέες προκλήσεις. Γίνονται πολλά και ο Πούτιν γνωρίζει τώρα τους οικονομικούς κινδύνους και τα προβλήματα που θα εμφανιστούν σύντομα, Άρα θα χρειαστεί να παρουσιάσει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ρωσία», λέει ο πολιτικός αναλυτής και διευθυντής σύνταξης του Riddle Russia, Άντον Μπαρμπάσιν.
Ήδη κρατικά ΜΜΕ στη Ρωσία εξηγούν ότι η χώρα βρίσκεται μάλλον με το ΝΑΤΟ σε πόλεμο, παρά με την Ουκρανία για να δικαιολογήσουν κάποιες από τις πρόσφατες ήττες των ρωσικών δυνάμεων. Επίσης ο Πούτιν χρειάζεται να προσφέρει μια σαφέστερη ιδεολογική εξήγηση για την εισβολή, καθώς ο πόλεμος αρχίζει να επηρεάζει ολοένα και περισσότερο την καθημερινότητα των Ρώσων πολιτών, πολλοί εκ των οποίων ίσως να μη γνωρίζουν ξεκάθαρα γιατί η χώρα τους ξεκίνησε τον πόλεμο. «Όσο το σκέφτομαι, τόσο με εντυπωσιάζει ότι ο πόλεμος αυτός έδειξε ότι η Ρωσία δεν έχει συγκεκριμένη ιδεολογία. Προσπαθούν να βρουν κάτι νέο, αλλά τίποτε δεν βγάζει νόημα. Οι Ρώσοι δεν καταλαβαίνουν τι στο καλό κάνει εκεί η Ρωσία».