Η Ελλάδα δυστυχώς πρωταγωνιστεί σε παγκόσμιο επίπεδο, καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση μεταξύ των χωρών με τη μεγαλύτερη σπατάλη τροφίμων.
Η πλέον κλασσική κατσάδα που έλεγαν οι γονείς μας και λέμε στα παιδιά μας, « τα παιδάκια στην Αφρική πεινάνε, φάε όλο σου το φαγητό», , έχει πραγματική βάση. Όπως βέβαια έχει βάση και η κλασσική απάντηση «Μικρή σημασία έχει γιατί δεν θα το φάει το παιδάκι στην Αφρική».
Πρόκειται πάντως για μια κλασσική απόδειξη της λαικής σοφίας γιατί είναι πραγματικότητα τόσο η σπατάλη φαγητού, όσο και η πείνα που θερίζει στην Αφρική, τον 21ο αιώνα.
Σπατάλη και επισιτιστική ανασφάλεια ταυτόχρονα στην Ελλάδα
H Ελλάδα σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ είναι τρίτη χώρα στη σχετική λίστα των χωρών που σπαταλούν τις μεγαλύτερες ποσότητες φαγητού στον κόσμο. Ταυτόχρονα η ΕΛΣΤΑΤ, με δεδομένα για το 2020, ανέφερε ότι 1,35 εκ. άνθρωποι στη χώρα αντιμετωπίζουν επισιτιστική ανασφάλεια.
Στην ΕΕ αντίστοιχα, περίπου το 20% των τροφίμων που παράγονται χάνεται ή σπαταλάται. Ο ανεπτυγμένος κόσμος είναι υπεύθυνος για την πλειοψηφία της παγκόσμιας σπατάλης φαγητού.
Τί είναι η σπατάλη φαγητού;
Η σπατάλη φαγητού αφορά στις ποσότητες φαγητού που πετάμε στα σκουπίδια-τα αποφάγια και το ληγμένο φαγητό, αλλά και το φαγητό που χάνεται στη διαδικασία παραγωγής, μεταφοράς, αποθήκευσης και πώλησης, που δεν είναι αμελητέα ποσότητα.
Η πλειοψηφία του χαμένου φαγητού βρίσκεται στα νοικοκυριά σύμφωνα με τα στατιστικά. Τα στοιχεία της ΕΕ δίνουν περίπου το μισό της συνολικής σπατάλης φαγητού στα νοικοκυριά. Οι υπηρεσίες εστίασης συγκεντρώνουν ένα ποσοστό της τάξης του 10%, ενδεικτικά. Το υπόλοιπο χάνεται στην αλυσίδα παραγωγής και προμήθειας.
Γιατί τα απορρίμματα τροφίμων αποτελούν πρόβλημα;
Η δημιουργία απορριμμάτων τροφίμων όχι μόνο συμβάλει στο να χάνονται πολύτιμοι και συχνά περιορισμένοι πόροι, όπως το νερό, το έδαφος ή ενέργεια, συμβάλει και στην αλλαγή του κλίματος. Σύμφωνα με την Οργάνωσης των Ηνωμένων Εθνών για τη Διατροφή και τη Γεωργία (FAO), για κάθε ένα κιλό τροφίμων που παράγονται, απελευθερώνονται 4,5 κιλά διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.
Ένας άλλον σημαντικός παράγοντας είναι ο τεράστιο αριθμός ανθρώπων που υποσιτίζονται στον πλανήτη, που φτάνουν τα 793 εκατομμύρια, σε προ covid περίοδο. Μόνο στην Ευρώπη, οι άνθρωποι που το 2014 δεν ήταν σε θέση να έχουν ένα ποιοτικό γεύμα κάθε δεύτερη μέρα έφτασαν τα 55 εκατομμύρια, (9,6% του πληθυσμού της ΕΕ).
Τί κάνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο;
Το 2017 ευρωβουλευτές συζήτησαν έκθεση για 50% μείωση των απορριμμάτων των τροφίμων στην ΕΕ μέχρι το 2030. Ο στόχος αυτός είχε ήδη οριστεί από το νομοθετικό πακέτο για τα απόβλητα που εγκρίθηκε τον Μάρτιο του 2017
Η στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο»
Με την έγκριση της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» που έφερε η Κομισιόν, το Ευρωκοινοβούλιο επιδιώκει να πραγματοποιηθεί στροφή της ΕΕ προς τα πιο υγιεινά και βιώσιμα τρόφιμα.
Αποτελεί μία από τις βασικές δράσεις στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Συμβάλλοντας στην επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050, η στρατηγική έχει ως σκοπό να στρέψει το σημερινό σύστημα τροφίμων της ΕΕ προς ένα βιώσιμο πρότυπο.
Υπενθυμίζοντας ότι η επισιτιστική ασφάλεια και η ασφάλεια των τροφίμων αποτελούν προτεραιότητα, οι κύριοι στόχοι της στρατηγικής είναι οι εξής:
- εξασφάλιση επαρκών, οικονομικά προσιτών και θρεπτικών τροφίμων εντός των ορίων του πλανήτη
- μείωση κατά το ήμισυ της χρήσης φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, καθώς και των πωλήσεων αντιμικροβιακών ουσιών
- αύξηση των εκτάσεων που διατίθενται για βιολογική γεωργία
- προώθηση πιο βιώσιμης κατανάλωσης τροφίμων και υγιεινής διατροφής
- μείωση της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων
- καταπολέμηση της απάτης στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων
- βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ζώων