Η ΕΕ ανακηρύσσει το 2021 ως "Ευρωπαϊκό Έτος Σιδηροδρόμων" για την προώθηση της χρήσης των τρένων ως ασφαλών και βιώσιμων μεταφορών, με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να ηγείται της προσπάθειας.
Στις 15 Δεκεμβρίου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε πρόταση της Κομισιόν για την ανακήρυξη του 2021 ως «Ευρωπαϊκού Έτους Σιδηροδρόμων». Η απόφαση εγκρίθηκε από το Συμβούλιο της ΕΕ μόλις μία μέρα αργότερα.
Η αξία του σιδηρόδρομου στη πράσινη μετάβαση
Και αυτή η απόφαση των ευρωβουλευτών συνδέεται με τις προσπάθειες που καταβάλλει η ΕΕ για την προώθηση φιλικών προς το περιβάλλον τρόπων μεταφοράς και την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Η ανάπτυξη και ενίσχυση του σιδηροδρομικού δικτύου αποτελεί μια σημαντική λύση για την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ. Οι μεταφορές αντιπροσωπεύουν το 25% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ. Αν σκεφτούμε ότι οι σιδηροδρομικές μεταφορές ευθύνονται μόλις για το 0.4% των εκπομπών, τα πλεονεκτήματα είναι προφανή. Το σιδηροδρομικό δίκτυο είναι σε μεγάλο βαθμό ηλεκτροκίνητο και το τρένο είναι το μόνο μέσο μεταφοράς που έχει μειώσει σταθερά τις εκπομπές του από το 1990.
Γνωρίζουμε επίσης ότι η επίτευξη μεταφορών, φιλικών προς το περιβάλλον, μπορεί να στηριχτεί μόνο σε ένα αξιόπιστο και σύγχρονο δίκτυο μέσων μαζικής μεταφοράς, από το το λεωφορείο μέχρι το τρένο. Με αυτόν τον τρόπο θα καθίσταται σταδιακά περιττή η χρήση του ιδιωτικού αυτοκινήτου. Θα δίνεται κίνητρο για μη χρήση του. Αυτή η προοπτική βέβαια προϋποθέτει ένα γρήγορο, μεγάλο και φθηνό σιδηροδρομικό δίκτυο.
Ασφαλής εναλλακτική μετακίνησης
Σημαντικό πλεονέκτημα του σιδηροδρόμου είναι ότι προσφέρει ασφάλεια, καθώς αποτελεί τον ασφαλέστερο τρόπο χερσαίων μεταφορών. Μόνο 0.1 θάνατοι ανά δισεκατομμύριο επιβατών/χλμ. προκαλούνται από σιδηροδρομικά ατυχήματα, έναντι 0.23 από ατυχήματα με λεωφορείο και 2.7 από αυτοκινητιστικά ατυχήματα. Για τις μοτοσυκλέτες ο αριθμός εκτοξεύεται σε 38, για ανακαταλάβει κανείς και συγκριτικά το μέγεθος του κινδύνου.
Το Ευρωκοινοβούλιο ενισχύει με πολλούς τρόπους το τρένο
Η σημασία, όπως είπαμε, του τρένου στο αίτημα της κλιματικής ουδετερότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης είναι καθοριστική. Γι‘ αυτό το λόγο οι ευρωβουλευτές στις 29 Απριλίου ενέκριναν ένα πακέτο κανόνων για την προστασία των επιβατών τρένων στην ΕΕ, σε όλα τα είδη σιδηροδρομικών υπηρεσιών.
Το πακέτο που εγκρίθηκε περιλαμβάνει την υποχρέωση των εταιρειών να διευκολύνουν και να παρέχουν δωρεάν βοήθεια σε άτομα με αναπηρίες, την αποζημίωση ή δωρεάν επαναδρομολόγηση διαδρομής σε περίπτωση ορισμένης καθυστέρησης ή ακύρωσης, την καλύτερη ενημέρωση και τρένα φιλικά στα ποδήλατα.
Μια Ευρώπη ένα δίκτυο
Ο σιδηρόδρομος συνδέει απομακρυσμένες περιοχές, εξασφαλίζοντας την εσωτερική και διασυνοριακή συνοχή των ευρωπαϊκών περιφερειών. Ωστόσο, μόνο το 7% των επιβατών και το 11% των εμπορευμάτων ταξιδεύουν σιδηροδρομικώς. Οι απαρχαιωμένες υποδομές, τα παρωχημένα επιχειρηματικά μοντέλα και το υψηλό κόστος συντήρησης είναι μερικά από τα εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν για τη δημιουργία ενός ενοποιημένου ευρωπαϊκού σιδηρόδρομου.
Οι οδικές μεταφορές αντιπροσωπεύουν το 75% των εσωτερικών εμπορευματικών μεταφορών: ένα σημαντικό μέρος τους θα πρέπει να στραφεί προς τους σιδηροδρόμους και τις εσωτερικές πλωτές μεταφορές για τη μείωση των εκπομπών και την επιτάχυνση της μετάβασης στη βιώσιμη κινητικότητα. Απαιτείται συνεπώς η κινητοποίηση σημαντικών επενδύσεων και η υλοποίηση του του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών για την επίτευξη αυτού του στόχου.
Η ΕΕ αγαπάει το τρένο γιατί γνωρίζει ότι οι κλιματικοί στόχοι, η μεγαλύτερη διασύνδεση μεταξύ των κρατών-μελών, η άρση της μερικής απομόνωσης ευρωπαϊκών περιφερειών, η ώθηση της ανάκαμψης υπανάπτυκτων περιοχών, όλα αυτά μπορούν να βρουν λύση σέ ένα σύγχρονο, πράσινο, αξιόπιστο και ενιαίο ευρωπαϊκό σιδηροδρομικό δίκτυο.