O Καναδός κινηματογραφιστής Bruce LaBruce, αφού άφησε το στίγμα του στην πανκ σκηνή της δεκαετίας του ‘80, έχει γίνει στις μέρες μας εξέχουσα μορφή στο queer και ανεξάρτητο κύκλωμα των κινηματογραφικών φεστιβάλ με τις παραστατικές, διαπολιτισμικές, χαμηλού προϋπολογισμού ταινίες του.
Αρκετές από τις πρόσφατες ταινίες του έχουν κυκλοφορήσει σε δυο εκδοχές: μια hardcore εκδοχή για την αγορά του πορνό και μια soft εκδοχή για τα κινηματογραφικά φεστιβάλ και για την ευρεία διανομή στις κινηματογραφικές αίθουσες. Ο LaBruce, θεωρώντας ως κατεξοχήν φασιστική και κομφορμιστική τη φύση των περισσότερων gay πορνοταινιών, ανασκευάζει το είδος παντρεύοντάς το με πολιτικά στοιχεία.
Στις δύο πιο πρόσφατες ταινίες του, ο LaBruce έστρεψε την προσοχή του στο είδος των ταινιών τρόμου, ειδικότερα σ’ αυτές με ζόμπι. Στο φιλμ Otto; or, Up with Dead People (2008), Ο LaBruce επιχείρησε συνειδητά να αποφύγει τα σύγχρονα στερεότυπα σχετικά με τις νεκραναστάσεις των ζόμπι (όπως χαρακτηριστικά απεικονίζονται στις ταινίες 28 Μέρες Μετά… και Ζωντανός Θρύλος) που τα θέλει κατεξοχήν αντιπαθητικά. Ο Otto είναι ένας παρεξηγημένος απόκληρος, ένα αναμφίβολα ρομαντικό ζόμπι. (Το φιλμ θεωρείται ως η πρώτη gay zombie πορνοταινία). Στην τελευταία ταινία του LaBruce, L.A. Zombie, πρωταγωνιστούν αρκετοί ηθοποιοί της βιομηχανίας πορνό (ανάμεσά τους κι ο François Sagat) που ενσαρκώνουν τόσο τα ζόμπι όσο και τους απρόσβλητους θνητούς. Σ’ αυτό το ανακάτεμα τρόμου και σεξ, ο LaBruce συλλαμβάνει έναν κόσμο όπου τα ζόμπι έχουν τη δύναμη να αναστήσουν νεκρούς μόνο αν κάνουν σεξ μαζί τους. Ίσως όχι αδικαιολόγητα, αυτή η υψιπετής σύλληψη δεν ενθουσίασε τους πάντες, μεταξύ άλλων και μια αυστραλέζικη επιτροπή λογοκρισίας που επέμεινε στην απόσυρση του φιλμ από το τελευταίο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Μελβούρνης.
Στην πρώτη φάση της επιδημίας, το AIDS απεικονίστηκε μέσω των βαμπίρ. Τα δύο πιο πρόσφατα φιλμ σας είχαν ως θέμα τους τα ζόμπι. Γιατί ασχοληθήκατε με τα ζόμπι τώρα;
Είναι το πιο σύγχρονο τέρας και συνάμα κινηματογραφικό είδος. Στις μέρες μας υπάρχει μα Τριάδα τεράτων – τα ζόμπι, τα βαμπίρ και οι λυκάνθρωποι – που ανταγωνίζονται για την πρωτοκαθεδρία. Οι ταινίες τρόμου είναι εξαιρετικά προκαθορισμένες, με αποτέλεσμα όλα αυτά τα τέρατα να ανακυκλώνονται διαρκώς. Αλλά τα πιο μοντέρνα τέρατα είναι τα ζόμπι. Αυτό συμβαίνει εν μέρει επειδή είναι ιογενή, γεγονός που τα καθιστά την καταλληλότερη αλληγορία της σύγχρονης κουλτούρας και όχι απλά μια επιδημία. Είναι ιογενή, είναι μεταδοτικά κι αυτό τροφοδοτεί όλες αυτές τις παρανοϊκές καταστάσεις –όχι μόνο τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, αλλά και το μίασμα της ομοφυλοφιλίας καθεαυτής. Κατά κάποιο τρόπο, πρόκειται για ένα πολύ συμβατικό κινηματογραφικό είδος: τα τέρατα τείνουν να είναι κομφορμιστές, χαρακτήρες μονόχνοτοι. Συμπεριφέρονται όλα με τον ίδιο τρόπο, συχνάζουν στα ίδια μέρη, τρώνε τα ίδια φαγητά κι ως εκ τούτου είναι πολύ δύσκολο να ταυτιστείς συναισθηματικά μαζί τους. Αυτό που με ενδιέφερε ήταν να πλάσω ένα ζόμπι που να είναι αντικομφορμιστής κι απόκληρος, ένα χαρακτήρα με δική του προσωπικότητα.
Κι όμως έχετε χρησιμοποιήσει τα ζόμπι για να ασκήσετε κριτική στη σύγχρονη gay κουλτούρα.
Αυτή είναι η άλλη όψη του νομίσματος. Παράλληλα με τον κομφορμισμό της mainstream ιδεολογίας –κορυφαίο παράδειγμα ο καταναλωτικός καπιταλισμός– εξελίσσεται κι ένας νέος gay συντηρητισμός και κομφορμισμός. Αν κι αυτό, κατά κάποιον τρόπο, πάντα συνέβαινε, καθώς ακόμη και στη δεκαετία του ’70 που το gay κίνημα ήταν περισσότερο μαχητικό, εμφανίστηκαν οι macho αντρικές απομιμήσεις. Ήταν εξαιρετικά στρατευμένο και στρατόκαυλο, αλλά την ίδια στιγμή και εξαιρετικά κομφορμιστικό. Όλοι ντύνονταν και συμπεριφέρονταν με τον ίδιο τρόπο, υπήρχε μια εναλλασσόμενη κοινότητα εραστών με κύριο γνώρισμα τον ναρκισσισμό. Πλέον έχουμε να κάνουμε με ένα άλλο είδος κομφορμισμού, τη μονογαμικότητα της αστικής τάξης. Υπάρχουν στοιχεία στο ψωνιστήρι που μου θυμίζουν τα ζόμπι. Αν είχατε κάνει ποτέ πιάτσα σε ένα πάρκο ή σε δημόσια λουτρά, θα βλέπατε ότι είναι όπως στην ταινία Η Νύχτα των Ζωντανών Νεκρών. Πρόκειται γι’ ανθρώπους που περιφέρονται σε κατάσταση σεξουαλικής έκστασης, σε καθεστώς πλήρους ανωνυμίας, χάνοντας κάθε στοιχείο ατομικότητας. Είναι σαν μια οικειοθελής αποδέσμευση από την ίδια την ατομικότητά σου· ανακατεύεσαι μέσα σ’ αυτό το σεξουαλικό μίασμα. Μπορεί να είναι ερεθιστικό, αλλά ταυτοχρόνως να γίνει τρομακτικό και καταθλιπτικό.
Έχετε πει ότι προκειμένου να ασχοληθείτε ριζοσπαστικά με την gay κουλτούρα, έπρεπε να πάτε μέσω της πορνογραφίας.
Στις αρχές του 21ου αιώνα, υπήρξε ένα σημείο καμπής με σειρές όπως το Queer Eye for the Straight Guy και το Will and Grace που κάπως νομιμοποίησαν αυτά τα gay στερεότυπα και τα μετέτρεψαν σε προϊόντα μαζικής κατανάλωσης. Αυτά τα στερεότυπα ήταν ο φανταχτερός ομοφυλόφιλος, τα κλισέ του gay τρόπου ζωής, οι gym bunnies, οι guppies, ο κομμωτής, ο διακοσμητής εσωτερικών χώρων. Στη δεκαετία του ’80, αυτά τα στερεότυπα ήταν σχεδόν προσβλητικά, αλλά έγιναν αποδεκτά –οι gay άντρες μετατράπηκαν σε προϊόντα οικιακής χρήσης. Αυτό αποτέλεσε σημείο καμπής για την ομοφυλοφιλία. Οι gays έγιναν εύπεπτοι για τις μάζες, από τρομακτικοί γίναμε αστείοι και ψάχναμε για αγάπη. Η πορνογραφία σχεδόν εξ ορισμού αποτελεί το τελευταίο καταφύγιο του ριζοσπαστισμού. Συντηρεί την παράδοση του gay κινήματος, όπου το σεξ είναι ο οδηγός, η ουσία του κινήματος. Το τελευταίο απομεινάρι όλων των ριζοσπαστικών κινημάτων είναι η πορνογραφία.
Στην Αυστραλία, μια επιτροπή λογοκρισίας απαγόρευσε την προβολή του L.A. Zombie. Αλλά το μακιγιάζ των ζόμπι στην ταινία είναι υπερβολικό και το πέος είναι εμφανώς ψεύτικο –είναι σαν Μπρεχτικό πέος. Δεν είναι περίεργο που λογόκριναν την ταινία;
Αυτό έγινε λόγω της νεκροφιλίας. Το παράδοξο είναι ότι το προηγούμενο φιλμ μου, το Otto, προβλήθηκε στο φεστιβάλ κινηματογράφου και ψηφίστηκε ως η τρίτη πιο δημοφιλής ταινία του φεστιβάλ. Και σ’ αυτό υπάρχει μια σκηνή σεξ με ζόμπι. Αλλά έχει γυριστεί σχεδόν μπρεχτικά –με κάποια απόσταση που νομίζω ότι το καθιστά πιο εύπεπτο. Το Otto είχε μεγαλύτερες καλλιτεχνικές αξιώσεις. Συχνά, αυτό είναι το διακριτικό γνώρισμα που ψάχνουν. Αυτή η αίσθηση λαγνείας –δεν θέλουν μια ταινία με έναν ξεκάθαρο πορνογραφικό τόνο. Θεωρώ ότι αυτό που δεν καταλαβαίνει ο κόσμος είναι ότι το L.A. Zombie αποτελεί μια κριτική για το Λος Άντζελες και την Αμερική γενικότερα, συγκεκριμένα για την κατάσταση με τους άστεγους. Νομίζω ότι ο κόσμος εκνευρίζεται όταν προσπαθείς να αναμείξεις την πολιτική με την πορνογραφία. Με κάποιον τρόπο τους αποξενώνει διπλά. Νιώθουν ότι δεν θα έπρεπε να κάνεις αυτές τις δηλώσεις μέσα στα πλαίσια της πορνογραφίας. Στην Αυστραλία, η προβολή του φιλμ συνέπεσε με έναν καταιγισμό γεγονότων. Ήταν περίοδος εκλογών και η κυβέρνηση πρότεινε την απαγόρευση της εισαγόμενης πορνογραφίας. Στα σύνορα έλεγχαν τους φορητούς υπολογιστές για πορνογραφικό υλικό. Η ταινία έτυχε να ανταποκρίνεται σε όλο αυτό.
πηγή: CINEASTE
Στην απόδοση της συνέντευξης συνεργάστηκε ο Σπύρος Τσικαλάκης.