Τα στερεότυπα παλαιότερων εποχών σχετικά με το αποτύπωμα της εξορυκτικής δραστηριότητας έχουν αρχίσει να αλλάζουν τα τελευταία χρόνια.
Παρ' όλα αυτά, ακόμη και σήμερα υπάρχει η εγκαθιδρυμένη αντίληψη ότι οι εξορύξεις εξ ορισμού είναι επιβλαβείς για το περιβάλλον, κάτι που οφείλεται κυρίως στην έλλειψη γνώσης και στη διαστρεβλωμένη πληροφόρηση. Φαίνεται πως ο κόσμος δεν γνωρίζει τι σημαίνει εξόρυξη και πώς λειτουργεί ένα σύγχρονο μεταλλείο. Το οξύμωρο όμως είναι ότι, ενώ οι Ευρωπαίοι δεν θέλουν τα μεταλλεία «στην αυλή τους», θα ήθελαν στη συντριπτική τους πλειονότητα να αποκτήσουν ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο, το τελευταίο μοντέλο smartphone και υποστηρίζουν σθεναρά την αύξηση των ΑΠΕ. Κοινός παρονομαστής όλων αυτών; Οι ανάγκη για ορυκτές πρώτες ύλες!
Ο δρ Πίτερ Τομ Τζόουνς, διευθυντής του Ινστιτούτου για Βιώσιμα Μέταλλα και Ορυκτά του Πανεπιστημίου KU Leuven του Βελγίου, γνωστός ακτιβιστής για το κλίμα, έπαιρνε για πολλά χρόνια αρνητική θέση απέναντι στην εξόρυξη. Ωστόσο, πλέον δεν ενστερνίζεται αυτή τη θεωρία, καθώς αναγνωρίζει πως για τη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα χρειάζεται αυξημένη παραγωγή και κυκλοφορία ηλεκτρικών οχημάτων, μπαταρίες νέου τύπου, για την κατασκευή των οποίων απαιτούνται σημαντικές ποσότητες σε λίθιο, νικέλιο, κοβάλτιο, χαλκό και σπάνιες γαίες, κάτι που προϋποθέτει τη στήριξη της υπεύθυνης εξόρυξης.
Μπορεί η Ευρώπη να ανταποκριθεί στην αυξημένη ζήτηση για πρώτες ύλες;
Υπάρχει μια διαδεδομένη πεποίθηση ότι η Ευρώπη, σε αντίθεση με την Κίνα και τη Ρωσία, δεν έχει μέταλλα ενεργειακής μετάβασης στο υπέδαφός της, κάτι που δεν ισχύει. Σύμφωνα με τη γεωλόγο του Γαλλικού Ινστιτούτου Γεωλογίας (BRGM) Γκουέν Γκουζενέκ, η γηραιά ήπειρος διαθέτει σημαντικά κοιτάσματα και αποθέματα σε μέταλλα.
Ωστόσο, σήμερα, για όλα αυτά τα μέταλλα ενεργειακής μετάβασης, η Ευρώπη εξαρτάται σχεδόν 100% από τρίτες χώρες. Αυτό αποτελεί σημαντικό πρόβλημα για την αυτάρκειά της σε πρώτες ύλες, ειδικά μετά τη ραγδαία αύξηση των τιμών των μετάλλων και της ενέργειας διεθνώς λόγω του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Συνεπώς, η αυτονομία της καθίσταται επιτακτική ανάγκη.
Ο ρόλος της Ελλάδας
Η Ελλάδα διαθέτει πλούσιο σε ορυκτούς πόρους υπέδαφος και αποτελεί ιστορικά σημαντικό μεταλλευτικό κέντρο διεθνώς. Ένα σημαντικό ποσοστό του ορυκτού πλούτου της χώρας εντοπίζεται στη Βόρεια Ελλάδα, και συγκεκριμένα στη ΒΑ Χαλκιδική, όπου η αξία των συνολικών αποθεμάτων αποτιμάται στα 72 δισ. ευρώ. Τα βεβαιωμένα κοιτάσματα χρυσού, αργύρου, χαλκού, μολύβδου και ψευδαργύρου της περιοχής δύνανται να καταστήσουν τη χώρα μας ως μια από τις σημαντικότερες παραγωγούς χαλκού και χρυσού διεθνώς.
Την υπεύθυνη αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου σε αυτό το κομμάτι της χώρας μας έχει αναλάβει η εταιρεία Ελληνικός Χρυσός, που λειτουργεί και αναπτύσσει τα Μεταλλεία Κασσάνδρας. Συγκεκριμένα, το παγκοσμίου κλάσης πορφυριτικό κοίτασμα στις Σκουριές, που πρόσφατα έλαβε χρηματοδότηση για την ολοκλήρωση της ανάπτυξής του και έναρξη παραγωγής το 2025, προβλέπεται να παράγει ετησίως 140.000 ουγγιές χρυσού και 67 εκατομμύρια λίβρες χαλκού, συμβάλλοντας έτσι στην αντιμετώπιση του εφοδιαστικού κενού σε κρίσιμα μέταλλα, όπως ο χαλκός, ένα απαραίτητο μέταλλο για την πράσινη μετάβαση.
Η υπεύθυνη μεταλλευτική στην πράξη
Όπως τόνισε η κ. Έρικα Ξηρουχάκη, διευθύντρια Επικοινωνίας & Εταιρικών Υποθέσεων Ελλάδας της Eldorado Gold στο 16ο συνέδριο Εταιρικής Επικοινωνίας, η Ελληνικός Χρυσός είναι πρεσβευτής του Responsible Mining, των αρχών της «υπεύθυνης μεταλλευτικής δραστηριότητας». Πρόκειται για μια παγκόσμια φιλοσοφία βασισμένη σε ένα πλαίσιο αρχών και αξιών που καθοδηγεί όλο και περισσότερες επιχειρήσεις του κλάδου διεθνώς να λειτουργούν με τρόπο βιώσιμο και υπεύθυνο προς το σύνολο των κοινωνικών τους εταίρων.
Πρακτικά, η εταιρεία λειτουργεί με βάση ειδικά σχεδιασμένα πρότυπα διεθνών στάνταρντ, που διέπουν κάθε επίπεδο και έκφανση της δραστηριότητάς της στους στρατηγικούς άξονες της υγείας και ασφάλειας των ανθρώπων, των περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιδόσεων και της εταιρικής διακυβέρνησης. Η εμπιστοσύνη δύο εκ των μεγαλύτερων ελληνικών τραπεζών με τη χρηματοδότηση του έργου των Σκουριών ύψους €680 εκατ., καθώς και η έγκριση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα της Μελέτης Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Επιπτώσεων που εκπόνησε η εταιρεία πρόσφατα, είναι δύο σημαντικά ορόσημα που υπογραμμίζουν την επιλογή της εταιρείας να επενδύει διαχρονικά και κατά προτεραιότητα στην ηθική διακυβέρνηση και στην ενσυνείδητη συμπεριφορά και λειτουργία προς τις τοπικές κοινωνίες και το περιβάλλον.