Σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό νόμο για το κλίμα, η ΕΕ δεσμεύεται να γίνει κλιματικά ουδέτερη έως το 2050. Τί είναι η ουδετερότητα του άνθρακα;
Η ουδετερότητα του άνθρακα είναι η επίτευξη ισορροπίας ανάμεσα στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και την απορρόφηση άνθρακα από συλλέκτες διοξειδίου. Για να επιτευχθούν καθαρές μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου θα πρέπει να αντισταθμιστούν από την αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα. με αυτόν τον τρόπο θα αποφευχθούν οι υψηλοί ρυθμοί υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Οι συλλέκτες διοξειδίου του άνθρακα είναι κάθε σύστημα που απορροφά περισσότερο άνθρακα απ' ό,τι εκπέμπει. Οι βασικοί φυσικοί συλλέκτες άνθρακα είναι το χώμα, τα δάση και οι ωκεανοί. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι φυσικοί συλλέκτες απορροφούν μεταξύ 9,5 και 11 Gt διοξειδίου του άνθρακα το χρόνο. Παγκοσμίως, το 2019 οι ετήσιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα άγγιξαν τα 38 Gt.
Μέχρι σήμερα, κανένας τεχνητός συλλέκτης δεν έχει καταφέρει να αφαιρέσει αρκετό άνθρακα από την ατμόσφαιρα ώστε να καταπολεμηθεί η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας.
Ο άνθρακας που αποθηκεύεται σε φυσικούς συλλέκτες, όπως είναι τα δάση, απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα μέσω των πυρκαγιών, τις συχνές αλλαγές στη χρήση του εδάφους και της υλοτομίας. Για όλους αυτούς τους λόγους είναι απαραίτητο να μειωθούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, ώστε να επανέλθει η κλιματική ουδετερότητα.
Η αντιστάθμιση άνθρακα
Ένας άλλος τρόπος μείωσης των εκπομπών και επίτευξης ουδετερότητας του άνθρακα είναι η αντιστάθμιση των εκπομπών σε έναν συγκεκριμένο τομέα μέσω της μείωσής τους σε έναν άλλον.
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στην ενεργειακή αποδοτικότητα ή σε άλλες, καθαρές τεχνολογίες χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Ένα παράδειγμα συστήματος αντιστάθμισης διοξειδίου του άνθρακα είναι το «Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών» της ΕΕ, μέσω της οποίας δίνεται οικονομικό κίνητρο για την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Ένα άλλο παράδειγμα συστήματος αντιστάθμισης διοξειδίου του άνθρακα είναι ο μηχανισμός συνοριακής προσαρμογής άνθρακα (ΜΣΠΑ), ο οποίος θα επιβάλλει εισφορές άνθρακα σε εισαγωγές ορισμένων προϊόντων που προέρχονται από τρίτες χώρες με λιγότερο φιλόδοξα μέτρα για το κλίμα. Ο μηχανισμός αυτός θα συμβάλει στην πρόληψη της διαρροής διοξειδίου του άνθρακα (CO2), αποθαρρύνοντας τη μετατόπιση της παραγωγής των ρυπογόνων βιομηχανιών εκτός της ΕΕ για την αποφυγή συμμόρφωσης σε αυστηρότερα πρότυπα.
Οι κινήσεις των ευρωβουλευτών
Οι ευρωβουλευτές κάλεσαν τις χώρες της ΕΕ να γίνουν κλιματικά ουδέτερες και επέμειναν ότι μετά το 2050, πρέπει να αφαιρείται από την ατμόσφαιρα μεγαλύτερο ποσοστό εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από αυτό που παράγεται. Ταυτόχρονα, όλες οι άμεσες ή έμμεσες επιδοτήσεις στα ορυκτά καύσιμα θα πρέπει να έχουν καταργηθεί το αργότερο έως το 2025.
Τον Απρίλιο του 2021, οι ευρωβουλευτές κατέληξαν σε συμφωνία με το Συμβούλιο ώστε να καταστεί νομικά δεσμευτικός ο στόχος επίτευξης κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.
Στις 24 Ιουνίου, το Κοινοβούλιο υιοθέτησε τον νέο νόμο για το κλίμα που επιταχύνει τον στόχο μείωσης των εκπομπών για το 2030 από 40% σε τουλάχιστον 55% και μετατρέπει τη δέσμευση για μια κλιματικά ουδέτερη ΕΕ έως το 2050 σε νομική υποχρέωση.
Δεδομένης της σημασίας των ανεξάρτητων επιστημονικών συμβουλών και βάσει πρότασης του Κοινοβουλίου, θα συσταθεί επίσης μια ανεξάρτητη ευρωπαϊκή επιστημονική συμβουλευτική επιτροπή για την κλιματική αλλαγή, η οποία θα παρακολουθεί την πρόοδο και θα αξιολογεί κατά πόσον η ευρωπαϊκή πολιτική συνάδει με τους εν λόγω στόχους.