Ανάμεικτες αντιδράσεις προκάλεσε το νέο ντοκιμαντέρ του Netflix, το οποίο προειδοποιεί ότι λόγω της υπεραλίευσης δεν θα υπάρχουν ψάρια στις θάλασσες σε 27 χρόνια από σήμερα.
Κάποιοι κάνουν λόγο για την αποκάλυψη μιας παγκόσμιας συνωμοσίας, μερικοί δηλώνουν ότι μετά από αυτό δεν μπορούν να συνεχίσουν να τρώνε ψάρια, ενώ κάποιοι άλλοι πιστεύουν ότι το ντοκιμαντέρ αναφέρεται σε πολλά γεγονότα λάθος και το κατηγορούν για παραπλανητικούς ισχυρισμούς.
Το αμφιλεγόμενο ντοκιμαντέρ με τίτλο «Seaspiracy: Ψαρεύοντας απαντήσεις», το οποίο σκηνοθέτησε ο 27χρονος Βρετανός σκηνοθέτης Ali Tabrizi και είναι διαθέσιμο στο Netflix από τις 24 Μαρτίου, διερευνά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της αλιείας.
«Παθιασμένος με τη ζωή στη θάλασσα, ένας σκηνοθέτης αποφασίζει να καταγράψει το κακό που προκαλούν οι άνθρωποι στα θαλάσσια είδη και ξεσκεπάζει μια παγκόσμια διαφθορά», αναφέρει η περιγραφή της πλατφόρμας, συστήνοντάς μας το ντοκιμαντέρ.
Η ταινία εξετάζει τα πάντα, από τη φαλαινοθηρία στην Ιαπωνία και την αλιεία καρχαριών στην Κίνα, έως τις βιομηχανικές μηχανότρατες της Αφρικής και τις υδατοκαλλιέργειες των σαλμονιδών στη Σκωτία. Το μήνυμά της φαίνεται να είναι ότι η αλιεία είναι τόσο κακή για το περιβάλλον όσο και η κλιματική αλλαγή.
Ορισμένες διασημότητες έχουν παροτρύνει τους ανθρώπους να την παρακολουθήσουν, με τον Καναδό ροκ τραγουδιστή Μπράιαν Άνταμς να λέει στους θαυμαστές του να σταματήσουν να τρώνε ψάρια, ενώ ο Κρις Φρουμ, ο κορυφαίος Βρετανός ποδηλάτης, έγραψε στο Twitter ότι έχει συγκλονιστεί.
Τι υποστηρίζουν οι επικριτές του ντοκιμαντέρ
Εκπρόσωποι διάφορων ΜΚΟ και οργανώσεων κατηγορούν τους δημιουργούς για σχόλια που λήφθηκαν εκτός του πλαισίου του ντοκιμαντέρ και για παραπλανητικές δηλώσεις.
Όπως αναφέρει ο Guardian, σε μια σκηνή του ντοκιμαντέρ ο Μαρκ Πάλμερ, υψηλόβαθμο στέλεχος του Προγράμματος International Marine Mammal Project (IMMP), ρωτήθηκε εάν η ομάδα του μπορούσε να εγγυηθεί ότι δεν θανατώθηκαν ποτέ δελφίνια σε οποιαδήποτε αλιεία τόνου οπουδήποτε στον κόσμο.
«Απάντησα ότι δεν υπάρχουν εγγυήσεις στη ζωή, αλλά ότι μειώνεται δραστικά ο αριθμός των σκαφών που σκοτώνουν σκόπιμα δελφίνια και ότι ο αριθμός των δελφινιών που σκοτώνονται είναι πολύ χαμηλός», είπε.
Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι οι δημιουργοί του ντοκιμαντέρ ουσιαστικά παρερμήνευσαν τα λόγια του για να υπαινιχθούν ότι δεν υπάρχει επίβλεψη και ότι δεν γνωρίζουν εάν σκοτώνονται δελφίνια.
Σε μια απάντηση προς το ντοκιμαντέρ, το IMMP υποστηρίζει ότι το Seaspiracy «ισχυρίζεται ψευδώς» ότι η ετικέτα «Dolphin Safe» είναι μια συνωμοσία προς όφελος των παγκόσμιων αλιευτικών βιομηχανιών.
Ο Ντέιβιντ Φίλιπς, διευθυντής του IMMP, είπε: «Η ταινία έχει επιλέξει να παραμορφώσει κατάφωρα και να χαρακτηρίσει εσφαλμένους τους στόχους της ετικέτας. Το πρόγραμμα Dolphin Safe είναι υπεύθυνο για τη μεγαλύτερη μείωση των θανάτων δελφινιών από αλιευτικά στην Ιστορία. Τα επίπεδα θανάτωσης των δελφινιών μειώθηκαν κατά περισσότερο από 95%, αποτρέποντας τη σφαγή περισσότερων από 100.000 δελφινιών κάθε χρόνο».
Ο Φίλιπς είπε ότι το ντοκιμαντέρ Seaspiracy έκανε κακό σε οργανισμούς που επιτελούν «κρίσιμη εργασία για την προστασία των ωκεανών και της θαλάσσιας ζωής».
Η καθηγήτρια Κριστίνα Χικς, περιβαλλοντική κοινωνική επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Λάνκαστερ, στην οποία πήραν συνέντευξη για το ντοκιμαντέρ, έγραψε στο Twitter: «Νιώθω ταραγμένη να βλέπω τη συμμετοχή μου σε μια ταινία που χτυπά μια βιομηχανία που αγαπάω και έχω αφιερώσει την καριέρα μου».
Εκπρόσωπος του Συμβουλίου Θαλάσσιας Διαχείρισης δήλωσε ότι ενώ η ταινία επέστησε την προσοχή σε «γνωστά προβλήματα» στον κλάδο της αλιείας, περιελάμβανε «παραπλανητικούς ισχυρισμούς», συμπεριλαμβανομένου ότι δεν υπάρχει βιώσιμη αλιεία και ότι η πιστοποίηση MSC δεν ήταν αξιόπιστη.
Οι επικριτές υποστηρίζουν επίσης ότι ένα από τα πιο συγκλονιστικά στατιστικά στοιχεία που αναφέρονται στην ταινία είναι λάθος. Μια αυστηρή πρόβλεψη, από μια μελέτη του 2006, ότι «ο ωκεανός θα είναι άδειος έως το 2048» που περιλαμβάνεται στο ντοκιμαντέρ, έχει αντικρουστεί από τον συγγραφέα της πρόβλεψης.
Άλλοι επιστήμονες τονίζουν ότι το ντοκιμαντέρ χρησιμοποιεί την αφήγηση για να καταδείξει το σοβαρό πρόβλημα που υπάρχει και σημειώνουν ότι δεν θα πρέπει να στεκόμαστε απαραίτητα στα στοιχεία, αλλά στο ίδιο το πρόβλημα των θαλασσών, που είναι υπαρκτό. Ακόμα κι αν δεν εξαφανιστούν τα θαλάσσια είδη το 2048, αν συνεχίσουμε έτσι, αυτό θα συμβεί κάποια στιγμή είτε στο άμεσο, είτε στο έμμεσο μέλλον. Και δουλειά μας είναι να βρούμε λύσεις.
Τι απαντά ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ
Απαντώντας, ο Tabrizi είπε ότι είχε προσεγγίσει το MSC για συνέντευξη, αλλά οι υπεύθυνοι δεν δέχτηκαν να του μιλήσουν.
Αρνήθηκε τους ισχυρισμούς ότι τα σχόλια του Πάλμερ ελήφθησαν εκτός πλαισίου ή ότι η ταινία παρεξήγησε ή παραμόρφωσε τους στόχους της ετικέτας.
«Δεν υποστηρίξαμε στην ταινία ότι η ετικέτα Dolphin Safe είναι μια συνωμοσία προς όφελος των παγκόσμιων αλιευτικών βιομηχανιών. Ζητήσαμε αν θα μπορούσαν να εγγυηθούν ότι ο τόνος "Dolphin Safe" είναι στην πραγματικότητα ασφαλής για τα δελφίνια, στο οποίο ο Μαρκ Πάλμερ απάντησε ότι δεν μπορούσε να το εγγυηθεί και ότι οι παρατηρητές τους, οι οποίοι εποπτεύουν αυτά τα αλιευτικά σκάφη, μπορούν να δωροδοκηθούν».
Επίσης, ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ είπε ότι ήταν ευγνώμων για τη συνεισφορά της Χικς και ήταν «κρίμα» που ένιωσε όπως ένιωσε, αλλά ανέφερε ότι ήταν «μη ρεαλιστικό» να περιμένουμε όλοι να συμφωνήσουν με τα συμπεράσματα της ταινίας.
Aπαντώντας στη χρήση της στατιστικής του 2048, δήλωσε το εξής: «Δεν είμαστε επιστήμονες, ούτε ισχυριζόμαστε ότι είμαστε. Παρά τη σύγχυση σχετικά με τη συγκεκριμένη πρόβλεψη, η συνολική κατάσταση της αλιείας βρίσκεται σε σοβαρή παρακμή».
Πίσω από το ντοκιμαντέρ Seaspiracy κρύβεται η ομάδα που το 2014 δημιούργησε ένα άλλον ντοκιμαντέρ το οποίο προκάλεσε σάλο, το «Cowspiracy: The Sustainability Secret».