Για πρώτη φορά αφότου τηρούνται τα σχετικά αρχεία o πλανήτης μας βίωσε ένα 12μηνο θερμοκρασιών υψηλότερων κατά 1,5 βαθμό Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, σύμφωνα με την Copernicus Climate Change Service (C3S) που παρακολουθεί τις κλιματικές μεταβολές στην Ευρώπη.
Σφοδρές καταιγίδες, πρωτοφανείς ξηρασίες και φονικές πυρκαγιές έχουν πλήξει τον πλανήτη καθώς η κλιματική αλλαγή, υπερτροφοδοτούμενη από το φυσικό φαινόμενο Ελ Νίνιο, προκάλεσε αύξηση -ρεκόρ της θερμοκρασίας την περσινή χρονιά καθιστώντας την πιθανότατα την θερμότερη των τελευταίων 100.000 ετών.
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα συνεχίστηκαν και τη φετινή χρονιά, ανέφερε η C3S, επιβεβαιώνοντας ότι από τον Φεβρουάριο του 2023 έως τον Ιανουάριο του 2024 σημειώθηκε αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1,52 βαθμούς Κελσίου πάνω από το σημείο αναφοράς του 19ου αιώνα.
Κώδωνας του κινδύνου για την ανθρωπότητα
Πρόκειται για μια σοβαρή πρόγευση υπέρβασης του ορίου των 1,5 C της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα, αλλά δεν σηματοδοτεί μια μόνιμη παραβίασή του, καθώς μετράται σε βάθος δεκαετιών, είπαν οι επιστήμονες. «Αγγίζουμε τον 1,5 C και βλέπουμε το κοινωνικό και το οικονομικό κόστος», δήλωσε ο Γιόχαν Ρόκστρομ του Ινστιτούτου Πότσνταμ για την Έρευνα των Κλιματικών Επιπτώσεων. «Ο 1,5 βαθμός Κελσίου είναι ένας πολύ μεγάλος αριθμός και μας πονάει πολύ άσχημα όσον αφορά στα κύματα καύσωνα, τις ξηρασίες, τις πλημμύρες, τις σφοδρές καταιγίδες, τη λειψυδρία σε ολόκληρο τον κόσμο. Αυτό μας δίδαξε το 2023», πρόσθεσε.
Τους τελευταίους μήνες παρατηρήθηκε μια σειρά ακραίων καιρικών φαινομένων σε ολόκληρο τον πλανήτη, από την καταστροφική ξηρασία στη λεκάνη του Αμαζονίου και τις υψηλές θερμοκρασίες μες στο καταχείμωνο σε περιοχές νότιας Ευρώπης, μέχρι τις φονικές δασικές πυρκαγιές στη Νότια Αμερική και τις βροχοπτώσεις – ρεκόρ στην Καλιφόρνια.
«Είναι ξεκάθαρα μια προειδοποίηση για την ανθρωπότητα ότι οδεύουμε ταχύτερα στην υπέρβαση του συμφωνημένου ορίου των 1,5 C που υπογράψαμε», είπε ο Ρόκστρομ, προσθέτοντας ότι οι θερμοκρασίες πιθανότατα θα υποχωρήσουν κάπως μετά το τέλος του Ελ Νίνιο.
Το φράγμα του 1,5 °C θα σπάσει στις αρχές της επόμενης δεκαετίας
Σύμφωνα με τον Copernicus ο περασμένος μήνας ήταν ο θερμότερος Ιανουάριος που έχει καταγραφεί - ο όγδοος στη σειρά μήνας ιστορικών υψηλών μηνιαίων θερμοκρασιών - με θερμοκρασίες κατά 1,66 C υψηλότερες από το μέσο όρο Ιανουαρίου για το 1850-1900.
«Το 2024 ξεκίνησε με άλλον έναν μήνα που έσπασε ρεκόρ θερμοκρασίας - όχι μόνο ήταν ο θερμότερος Ιανουάριος που έχει καταγραφεί, αλλά μόλις βιώσαμε μια περίοδο 12 μηνών άνω του 1,5 C πάνω από την προβιομηχανική περίοδο αναφοράς", δήλωσε η Σαμάνθα Μπέρτζες, αναπληρώτρια διευθύντρια του C3S στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, κυρίως από την καύση ορυκτών καυσίμων, συνέχισαν να αυξάνονται τα τελευταία χρόνια, ενώ οι επιστήμονες λένε ότι πρέπει να μειωθούν σχεδόν κατά το ήμισυ αυτή τη δεκαετία και η κλιματική επιτροπή του ΟΗΕ προειδοποίησε ότι ο πλανήτης θα ξεπεράσει πιθανότατα το κρίσιμο όριο των 1,5 βαθμών Κελσίου στις αρχές της δεκαετίας του 2030. «Η διαδοχή των πολύ θερμών ετών είναι κακά νέα τόσο για τη φύση όσο και για τους ανθρώπους που βιώνουν τις επιπτώσεις », δήλωσε ο Joeri Rogelj, καθηγητής Κλιματικής Επιστήμης και Πολιτικής στο Imperial College του Λονδίνου. «Αν δεν μηδενιστούν επειγόντως οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου ο πλανήτης σύντομα θα υπερβεί τα όρια ασφαλείας που ορίζονται στη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα».
Σπάνε διαδοχικά ρεκόρ οι θερμοκρασίες επιφανείας των θαλασσών
Σύμφωνα με τον Copernicus οι θερμοκρασίες του Ιανουαρίου ήταν πολύ πάνω από το μέσο όρο στη βορειοδυτική Αφρική, τη Μέση Ανατολή και την κεντρική Ασία, καθώς και στον ανατολικό Καναδά και τη νότια Ευρώπη. Αλλά ήταν κάτω του μέσου όρου σε περιοχές της βόρειας Ευρώπης, του δυτικού Καναδά και των κεντρικών ΗΠΑ.
Και ενώ τμήματα του πλανήτη βίωσαν έναν ασυνήθιστα υγρό Ιανουάριο, περιοχές της Βόρειας Αμερικής, του Κέρατος της Αφρικής και της Αραβικής Χερσονήσου είδαν πιο ξηρές συνθήκες. Στη Χιλή οι συνθήκες ξηρασίας ευνόησαν το ξέσπασμα φονικών δασικών πυρκαγιών, σύμφωνα με τον Copernicus.
Την ίδια ώρα οι θερμοκρασίες στην επιφάνεια θαλασσών συνέχισαν να σπάνε τα ρεκόρ. Οι ωκεανοί καλύπτουν το 70΄% του πλανήτη και έχουν διατηρήσει βιώσιμη την επιφάνεια της Γης απορροφώντας το 90% της περίσσειας θερμότητας που παράγεται από τη ρύπανση του άνθρακα λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας από την αυγή της βιομηχανικής εποχής. Θερμότεροι ωκεανοί σημαίνουν περισσότερη υγρασία στην ατμόσφαιρα, οδηγώντας σε ολοένα και πιο ασταθείς καιρικές συνθήκες, όπως ανεμοθύελλες και σφοδρές βροχοπτώσεις.