Η απουσία χαμηλών σύννεφων πάνω από τους ωκεανούς συμβάλλει στην ταχύτερη υπερθέρμανση του πλανήτη, σύμφωνα με μια νέα μελέτη.
Η περασμένη χρονιά ήταν η θερμότερη που καταγράφηκε αφότου τηρούνται τα σχετικά αρχεία, παγετώνες έλιωσαν με ανησυχητικούς ρυθμούς και μολονότι η ακραία ζέστη ήταν ένας συνδυασμός παραγόντων, η ρύπανση από την καύση ορυκτών καυσίμων και το φαινόμενο του Ελ Νίνιο δεν ήταν αρκετά για να εξηγήσουν την ασυνήθιστα ταχεία άνοδο της θερμοκρασίας.
Το κομμάτι που έλειπε από το παζλ, δηλαδή τα σύννεφα, εντόπισε η μελέτη που δημοσιεύτηκε χθες Πέμπτη στην επιθώρηση Science. Όπως σημειώνουν οι συντάκτες της η αύξηση της θερμοκρασίας επιταχύνθηκε από την απουσία χαμηλών νεφών πάνω από τους ωκεανούς, ένα εύρημα που μπορεί να έχει ανησυχητικές επιπτώσεις για τη μελλοντική υπερθέρμανση. Με απλά λόγια, λιγότερα φωτεινά, χαμηλά σύννεφα σημαίνουν ότι ο πλανήτης «έχει σκοτεινιάσει», επιτρέποντάς του να απορροφήσει περισσότερο ηλιακό φως, δήλωσε στο CNN ο Χέλγκε Γκέσλινγκ, φυσικός Κλίματος στο Ινστιτούτο Alfred Wegener της Γερμανίας και εκ των συντακτών της έρευνας.
Πώς συμβάλλει η λευκαύγεια στην αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη
Το φαινόμενο αυτό αποκαλείται «λευκαύγεια» (albedo) και αφορά στην ικανότητα των επιφανειών να ανακλούν πίσω στο διάστημα την ηλιακή ενέργεια.
Σύμφωνα με την έκθεση η λευκαύγεια της Γης μειώνεται από τη δεκαετία του 1970 εν μέρει λόγω της τήξης του ανοιχτόχρωμου χιονιού και του θαλάσσιου πάγου, με αποτέλεσμα να εκτίθενται περισσότερο νερό και σκούρα εδάφη, που απορροφούν περισσότερη ηλιακή ενέργεια θερμαίνοντας τον πλανήτη.
Τα χαμηλά σύννεφα τροφοδοτούν επίσης αυτό το φαινόμενο καθώς αντανακλούν μακριά το ηλιακό φως. Οι επιστήμονες εξέτασαν δορυφορικά δεδομένα της NASA, καιρικά δεδομένα και κλιματικά μοντέλα και διαπίστωσαν ότι η απίσχνανση των χαμηλών νεφών μείωσε πέρυσι σε επίπεδα ρεκόρ τη λευκαύγεια του πλανήτη.
Οι περιοχές που περιλαμβάνουν τμήματα του Βόρειου Ατλαντικού γνώρισαν μια ιδιαίτερα σημαντική πτώση, σύμφωνα με τη μελέτη. Το περασμένο έτος ταιριάζει σε μια δεκαετία μείωσης της χαμηλής νεφοκάλυψης, είπε ο Goessling στο CNN.
Γιατί εξαφανίζονται τα χαμηλά σύννεφα
Μέχρι στιγμής οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι γιατί εξαφανίζονται σταδιακά τα χαμηλά σύννεφα πάνω από τους ωκεανούς.
Ο Γκέσλινγκ πιστεύει ότι αυτό οφείλεται πιθανώς σε έναν συνδυασμό παραγόντων. Ο πρώτος είναι η μείωση των ρύπων από τη ναυσιπλοΐα, λόγω των κανονισμών που στοχεύουν στη μείωση -προς όφελος, βέβαια, της ανθρώπινης υγείας- των επιβλαβών εκπομπών θείου από τα πλοία. Μόνον που η ρύπανση αυτή συνέβαλε και στην ψύξη του πλανήτη φωτίζοντας τα σύννεφα.
Ενδεχομένως στην εξαφάνιση των χαμηλών νεφών να συνέβαλαν και οι φυσικές κλιματικές διακυμάνσεις, συμπεριλαμβανομένων των μεταβαλλόμενων μοτίβων των ωκεάνιων ρευμάτων. Αλλά ο Γκέσλινγκ επισημαίνει και έναν τρίτο, ακόμη πιο ανησυχητικό παράγοντα: την ίδια την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Φαύλος κύκλος
Τα χαμηλά σύννεφα τείνουν να ευδοκιμούν στα δροσερά και υγρά κατώτερα τμήματα της ατμόσφαιρας, αλλά καθώς θερμαίνεται η επιφάνεια της Γης, αυτό μπορεί να προκαλέσει τη λέπτυνση ή την πλήρη διάχυσή τους, δημιουργώντας έναν περίπλοκο φαύλο κύκλο, όπου τα χαμηλά σύννεφα εξαφανίζονται λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη και η εξαφάνισή τους στη συνέχεια οδηγεί σε περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας.
Εάν όντως συμβαίνει αυτό, οι προβλέψεις για την αύξηση της θερμοκρασίας στο μέλλον μπορεί να πέφτουν έξω και άρα «θα πρέπει να περιμένουμε μάλλον έντονη θέρμανση στο μέλλον», είπε ο Γκέσλινγκ.
Από την πλευρά του ο Μαρκ Ζαλίνκας, επιστήμονας Φυσικής της Αμτόσφαιρας στο Lawrence Livermore National Laboratory στην Καλιφόρνια, σημείωσε ότι μικρές αλλαγές στη νεφοκάλυψη «μπορούν να αλλάξουν δραστικά τη λευκαύγεια της Γης». Κι ο Τέπιο Σνάιντερ, επιστήμονας Κλίματος στο California Institute of Technology, πρόσθεσε ότι το ανησυχητικό συμπέρασμα που προκύπτει από τη νέα μελέτη είναι ότι αν η κλιματική αλλαγή ευθύνεται για μεγάλο μέρος της αλλαγής στη νεφοκάλυψη «ίσως δούμε ισχυρότερη υπερθέρμανση του πλανήτη από αυτή που έχει προβλεφθεί».