Ο Μπιλ Γκέιτς είναι γνωστός για τη φιλανθρωπική του δράση και για τις παρεμβάσεις του για την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος.
Ο συνιδρυτής της Microsoft γνωρίζει πολύ καλά ότι ως ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον πλανήτη δεν δικαιούται να ομιλεί, ότι είναι ένας «ατελής αγγελιαφόρος» για την κλιματική αλλαγή.
«Δεν αρνούμαι ότι είμαι ένας πλούσιος με άποψη», γράφει στο νέο του βιβλίο «How To Avoid A Climate Disaster: The Solutions We Have And The Breakthroughs We Need», απόσπασμα του οποίου δημοσιεύει ο «Guardian». Αλλά πιστεύει ότι έχει να προτείνει λύσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής -που θεωρεί μαζί με τη βιοτρομοκρατία μια από τις δύο βασικότερες απειλές για την ανθρωπότητα-, αν και παραδέχεται ότι ο τερματισμός της πανδημίας θα είναι συγκριτικά «πολύ-πολύ πιο εύκολος στόχος».
Μπιλ Γκέιτς: Στόχος οι μηδενικές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου μέχρι το 2050
«Δύο αριθμούς πρέπει να γνωρίζουμε αναφορικά με την κλιματική αλλαγή. Ο πρώτος είναι 51 δισ. Ο άλλος είναι το μηδέν. 51 δισ. είναι οι τόνοι αερίων θερμοκηπίου που προστίθενται κάθε χρόνο στην ατμόσφαιρα. Το μηδέν είναι αυτό που πρέπει να αποτελέσει τον στόχο μας. Για να σταματήσει η υπερθέρμανση και να αποφευχθούν οι χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, οι άνθρωποι πρέπει να σταματήσουν να προσθέτουν αέρια θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Το κλίμα είναι σαν μια μπανιέρα που γεμίζει σιγά σιγά με νερό. Ακόμα κι αν επιβραδύνουμε τη ροή του νερού σε μια σταγόνα, κάποια στιγμή η μπανιέρα θα ξεχειλίσει. Ο καθορισμός ενός στόχου για τη μείωση των εκπομπών μας δεν θα πετύχει. Ο μόνος λογικός στόχος είναι το μηδέν.
Ακούγεται δύσκολο, γιατί θα είναι. Πάρτε για παράδειγμα τον περασμένο χρόνο: η οικονομική δραστηριότητα επιβραδύνθηκε τόσο πολύ, λόγω της Covid-19, που ο κόσμος εξέπεμψε λιγότερα αέρια θερμοκηπίου. Η μείωση θα είναι, ωστόσο, πιθανώς γύρω στο 5%, πράγμα που σημαίνει ότι απελευθερώσαμε το ισοδύναμο 48-49 δισ. τόνων άνθρακα, αντί για 51 δισ. Σκεφτείτε τι χρειάστηκε γι’ αυτή τη μείωση της τάξης του 5%. Πάνω από δύο εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν και δεκάδες εκατομμύρια τέθηκαν εκτός εργασίας. Για να το θέσω ήπια, δεν ήταν μια κατάσταση που θα ήθελε κανείς να συνεχιστεί ή να επαναληφθεί. Ωστόσο, οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου μειώθηκαν κατά μόλις 5% και πιθανώς και λιγότερο. Αυτή η μικρή μείωση των εκπομπών συνιστά απόδειξη ότι δεν μπορούν να φθάσουμε στο μηδέν απλώς, ή κυρίως, πετώντας με αεροσκάφη και οδηγώντας λιγότερο. Όπως χρειαστήκαμε νέα διαγνωστικά τεστ, θεραπείες και εμβόλια για το νέο κορωνοϊό, χρειαζόμαστε και νέα εργαλεία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής: τρόπους μηδενικών εκπομπών άνθρακα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, την κατασκευή πραγμάτων, την καλλιέργεια τροφίμων, τον κλιματισμό των κτιρίων μας, τη μετακίνηση ανθρώπων και αγαθών ανά την υφήλιο».
Γκέιτς: «Είμαι ατελής αγγελιαφόρος για την κλιματική αλλαγή, αλλά έχω ενημερωμένη άποψη»
«Γνωρίζω», γράφει ο Μπιλ Γκέιτς, «ότι είμαι ένας ατελής αγγελιαφόρος για την κλιματική αλλαγή. Ο κόσμος δεν έχει έλλειψη από πλούσιους με μεγάλες ιδέες για το τι πρέπει να κάνουν οι άλλοι, ή που νομίζουν ότι η τεχνολογία μπορεί να διορθώσει κάθε πρόβλημα. Έχω στην κατοχή μου μεγάλα σπίτια, πετώ με ιδιωτικά αεροσκάφη -για την ακρίβεια πέταξα με ένα στο Παρίσι για τη σύνοδο για το κλίμα, άρα ποιος είμαι εγώ για να κάνω μαθήματα σε οποιονδήποτε για το περιβάλλον;
Δηλώνω ένοχος και στις τρεις κατηγορίες. Δεν μπορώ να αρνηθώ ότι είμαι ένας πλούσιος με άποψη. Πιστεύω, όμως, ότι η άποψή μου είναι ενημερωμένη κι ότι προσπαθώ διαρκώς να μαθαίνω περισσότερα. Είμαι επίσης φίλος της τεχνολογίας. Αλλά όσον αφορά στην κλιματική αλλαγή, γνωρίζω ότι η καινοτομία δεν είναι το μόνο που χρειαζόμαστε. Αλλά δεν μπορούμε να διατηρήσουμε βιώσιμη τη Γη χωρίς αυτήν. Οι τεχνολογικές επιδιορθώσεις δεν επαρκούν, αλλά είναι αναγκαίες.
Πράγματι, το δικό μου αποτύπωμα άνθρακα είναι παράλογα υψηλό. Για μεγάλο διάστημα ένιωθα ενοχές γι’ αυτό. Γράφοντας αυτό το βιβλίο, με έκανε να συνειδητοποιήσω ακόμη περισσότερο την ευθύνη μου να μειώσω τις δικές μου εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Η μείωση του αποτυπώματος άνθρακά μου είναι το λιγότερο που μπορεί κανείς να περιμένει από κάποιον στη θέση μου. Το 2020 άρχισα να αγοράζω βιώσιμα καύσιμα αεροσκαφών και θα αντισταθμίσω τις εκπομπές ρύπων από τα αεροπορικά ταξίδια της οικογένειάς μου το 2021. Για τις μη προερχόμενες από αεροπορικά ταξίδια εκπομπές ρύπων μας αγοράζω αντισταθμίσεις μέσω μιας εταιρείας, που αφαιρεί το διοξείδιο του άνθρακα από τον αέρα και από μια ΜΚΟ που εγκαθιστά αναβαθμίσεις καθαρής ενέργειας σε προσιτές κατοικίες στο Σικάγο.
Οι λύσεις που προτείνει ο Μπιλ Γκέιτς
»Επενδύω επίσης σε τεχνολογίες μηδενικής εκπομπής άνθρακα. Κάποια πράγματα, όπως η ηλεκτρική ενέργεια και τα αυτοκίνητα, προσελκύουν ιδιαίτερη προσοχή, αλλά είναι μόνον η αρχή», σημειώνει στο απόσπασμα του βιβλίου του ο Μπιλ Γκέιτς.
«Τα επιβατικά αυτοκίνητα αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το ήμισυ όλων των εκπομπών από τα ΜΜΜ, οι οποίες με τη σειρά τους αντιπροσωπεύουν 16% όλων των εκπομπών παγκοσμίως. Στο μεταξύ, η παραγωγή χάλυβα και τσιμέντου αντιπροσωπεύει περίπου το 10% όλων των εκπομπών. Μόνον η Αμερική παράγει ετησίως πάνω από 96 εκατ. τόνους τσιμέντου, ένα από τα βασικά συστατικά του μπετόν, και δεν είμαστε καν οι μεγαλύτεροι καταναλωτές του υλικού αυτού, η Κίνα είναι, που χρησιμοποίησε περισσότερο μπετόν τα πρώτα 16 χρόνια του 21ου αιώνα απ’ ό,τι οι ΗΠΑ ολόκληρο τον 20ό αιώνα.
Για να φτιάξεις τσιμέντο, χρειάζεσαι ασβέστη, και γι’ αυτό ξεκινάς με ασβεστόλιθο, που καις σε καμίνι μέχρις ότου πάρει το προϊόν που ζητάς -ασβέστη για το τσιμέντο σου -συν κάτι που δεν θέλεις, δηλαδή διοξείδιο του άνθρακα. Ουδείς γνωρίζει τρόπο παραγωγής τσιμέντου που να παρακάμπτει αυτή τη διαδικασία. Για κάθε τόνο τσιμέντου παράγεται κι ένας τόνος διοξειδίου του άνθρακα. Από τώρα και μέχρι το 2950 η παγκόσμια ετήσια παραγωγή τσιμέντου προβλέπεται να αυξηθεί λίγο, καθώς επιβραδύνεται η οικοδομική έκρηξη στην Κίνα και επιταχύνεται σε μικρότερες, αναπτυσσόμενες χώρες, προτού παγιωθεί κοντά στα τέσσερα δισ. τόνων ετησίως, όπου βρίσκεται χονδρικά σήμερα.
Το τσιμέντο είναι δύσκολη υπόθεση, όμως μια-δυο εταιρείες έχουν καλές ιδέες. Μια προσέγγιση είναι η έγχυση ανακυκλωμένου διοξειδίου του άνθρακα ξανά στο τσιμέντο προτού χρησιμοποιηθεί στο εργοτάξιο, και η εταιρεία πίσω απ’ αυτή την ιδέα είναι η CarbonCure, που έχει αρκετές δεκάδες πελάτες, μεταξύ των οποίων η LinkedIn και τα McDonald’s. Mέχρι τώρα μπορεί να μειώσει τις εκπομπές κατά περίπου 10%, αλλά ελπίζει να φθάσει στο 33% κάποια στιγμή.
Μια άλλη πιο θεωρητική προσέγγιση προβλέπει την παραγωγή τσιμέντου από θαλασσινό νερό και διοξείδιο του άνθρακα, που συλλαμβάνεται από εργοστάσια παραγωγής ενέργειας. Οι εφευρέτες της ιδέας αυτής θεωρούν ότι τελικά θα μπορέσουν μειώσουν τις εκπομπές άνω του 70%», αναφέρει.
Γκέιτς: Υψηλή η υποστήριξη της κοινής γνώμης για δράση για την κλιματική αλλαγή
Και συνεχίζει: «Έχω επενδύσει πάνω από ένα δισ. δολάρια σε προσεγγίσεις, που ελπίζω να βοηθήσουν την υφήλιο να φθάσει στο στόχο του μηδέν, περιλαμβανομένων της προσιτής και καθαρής, βιώσιμης ενέργειας και της παραγωγής χάλυβα, κρέατος και τσιμέντο με χαμηλές εκπομπές. Φυσικά, η επένδυση σε τέτοιες εταιρείες δεν μειώνει το δικό μου αποτύπωμα άνθρακα. Αλλά αν έχω επιλέξει νικητές, τότε αυτοί θα έχουν απομακρύνει πολύ περισσότερο άνθρακα, από την ποσότητα για την οποία ευθυνόμαστε εγώ κι η οικογένειά μου. Ο στόχος, εξάλλου, δεν είναι απλώς να αντισταθμίσει κάθε άτομο τις εκπομπές του, αλλά να αποφύγουμε μια κλιματική καταστροφή.
Όταν η παγκόσμια οικονομία βυθίστηκε το 2008 σε σοβαρή ύφεση το 2008, η υποστήριξη της κοινής γνώμης σε δράσεις για την κλιματική αλλαγή μειώθηκε. Οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να δουν πώς θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε δύο κρίσιες ταυτόχρονα. Αυτή τη φορά τα πράγματα είναι διαφορετικά. Μολονότι η πανδημία σακάτεψε την παγκόσμια οικονομία, η υποστήριξη για δράση αναφορικά με την κλιματική αλλαγή παραμένει υψηλή. Οι εκπομπές μας, φαίνεται, δεν είναι πλέον πρόβλημα, την αντιμετώπιση του οποίου θέλουμε να αναβάλουμε.
Το ερώτημα τώρα είναι: τι να κάνουμε για να εκμεταλλευτούμε αυτή την ευνοϊκή συγκυρία. Για μένα η απάντηση είναι σαφής. Την επόμενη δεκαετία πρέπει να εστιάσουμε σε τεχνολογίες, πολιτικές και δομές της αγοράς που θα μας βάλουν στο δρόμο της εξάλειψης των αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2050. Είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς μια καλύτερη αντίδραση σ’ ένα μίζερο 2020 απ’ το να αφιερώσουμε τα επόμενα δέκα χρόνια για την επίτευξη αυτού του φιλόδοξου στόχου», καταλήγει ο Μπιλ Γκέιτς.