Η Κυκλική Οικονομία αποτελεί το νέο στοίχημα για την Ευρώπη και το περιβάλλον. Πέρα από μία φιλική προς το περιβάλλον πρόταση όμως, είναι και κατεύθυνση για να αποκτήσει η ΕΕ στρατηγικό και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Κυκλική Οικονομία vs Γραμμική Οικονομία
Το πώς η Κυκλική Οικονομία στέκεται στην αντίπερα όχθη της Γραμμικής Οικονομίας δεν απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις, είναι πολύ απλό.
Μέχρι πολύ πρόσφατα θεωρούνταν αποκλειστικό οικονομικό και καταναλωτικό μοντέλο το οικονομικό σχήμα: «παραγωγή-κατανάλωση απόρριψη». Αυτό με απλά λόγια είναι η Γραμμική, παραδοσιακή αν θέλετε, Οικονομία.
Η Κυκλική Οικονομία αποτελεί ένα εναλλακτικό οικονομικό μοντέλο που στηρίζεται στη λογική της επαναξιοποίησης και επαναχρησιμοποίησης. Με απλά λόγια δηλαδή, το στάδιο της «απόρριψης» που μας είναι γνωστό στην παραδοσιακή «κίνηση» ενός προϊόντος αντικαθίσταται από το στάδιο την επαναχρησιμοποίησης.
Είναι το ίδιο η ανακύκλωση με την Κυκλική Οικονομία;
Η λογική πάνω-κάτω είναι η ίδια. Για αρκετούς αυτά τα δύο ταυτίζονται. Για άλλους ουσιαστικά η ανακύκλωση είναι ο πυρήνας της Κυκλικής Οικονομίας.
Μάλλον το πιο ακριβές θα ήταν να πούμε ότι η Κυκλική Οικονομία είναι μια ευρύτερη οικονομική στρατηγική που δεν περιορίζεται στην ανακύκλωση και στην ιδέα της αποφυγής της απόρριψης αλλά, πηγαίνοντας λίγο παραπέρα, στέκεται στη λογική ότι κάθε υλικό που έχει χρησιμοποιηθεί είναι ικανό να παράξει νέα αξία.
Δεν μιλάμε δηλαδή απλώς για μια ανακύκλωση αλλά για μια λογική ότι τα πάντα γύρω μας μπορούν να χρησιμοποιηθούν ξανά και να φέρουν νέα αξία, να ενισχύσουν τον ανταγωνισμό, να αποτελέσουν στρατηγικό πλεονέκτημα. Αυτή είναι η ιδέα πίσω από την Κυκλική Οικονομία.
Δεν ανακυκλώνουμε απλώς για να μη μολύνουμε το περιβάλλον. Όλη η οικονομία πρέπει να στηριχτεί σε ένα μοντέλο όπου τα χρησιμοποιημένα υλικά μπορούν να ξαναπέσουν στην παραγωγή και στην κατανάλωση σε μια αέναη κυκλική κίνηση.
Τα περιβαλλοντικά οφέλη
Οι υποστηρικτές της Κυκλικής Οικονομίας σημειώνουν ότι σε έναν πλανήτη με πεπερασμένο αριθμό πρώτων υλών, τη στιγμή που με τους υπάρχοντες ρυθμούς θα εξαντληθούν πολλά αποθέματα σε πρώτες ύλες και πλήθος αποβλήτων παράλληλα ρυπαίνει τα οικοσυστήματα, αυτό το νέο μοντέλο μπορεί να αντιστρέψει την κατάσταση.
Μια βιώσιμη ανάπτυξη δεν νοείται χωρίς την Κυκλική Οικονομία, μέσα από την οποία θα μπορεί να αποφεύγεται η απόρριψη και η ρύπανση του περιβάλλοντος, κατ' επέκταση. Τα υλικά θα επαναχρησιμοποιούνται για να επισκευάζονται, να βελτιώνονται και να παράγονται νέα προϊόντα.
Ακόμα, η εξόρυξη και χρήση πρώτων υλών έχουν μεγάλο αντίκτυπο στο περιβάλλον, αυξάνοντας την κατανάλωση ενέργειας και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Με την εξυπνότερη χρήση πρώτων υλών μπορούν να μειωθούν οι ρυπογόνες εκπομπές.
Τα οικονομικά οφέλη
Στην οικονομία της αγοράς τίποτα δεν γίνεται αν δεν αποφέρει και οικονομικό όφελος στο τέλος. Εδώ η Κυκλική Οικονομία μπορεί να φέρει μεγάλες αλλαγές αναγνωρίζουν οι ειδικοί.
Σημαντικό πλεονέκτημα μπορεί να αποτελέσει το γεγονός ότι χώρες που είναι εξαρτώμενες από άλλες, όσον αφορά στις πρώτες ύλες, όπως πολλές χώρες της ΕΕ, μπορούν να αποκτήσουν μεγαλύτερη αυτάρκεια και ασφάλεια εφοδιασμού, αφού θα απαιτούν λιγότερες πρώτες ύλες.
Ξεκάθαρο πλεονέκτημα θα μπορούσε να προκύψει, μέσα από νέους τομείς απασχόλησης και έρευνας που θα δημιουργήσει ο τομέας της επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης.
Επιχειρήσεις θα μπορούσαν να μειώσουν μακροπρόθεσμα το κόστος παραγωγής τους σε πολύ σημαντικά επίπεδα, επαναχρησιμοποιώντας υλικά που, σε συνθήκες Γραμμικής Οικονομίας θα έπρεπε να αγοραστούν εκ νέου.
Η ΕΕ και η Κυκλική Οικονομία
Η ΕΕ διαθέτει αρκετά εργαλεία για να στηρίξει το εγχείρημα. Διαθέτοντας ένα κεντρικό επενδυτικό σχέδιο, κοινοτικά κονδύλια και το εξειδικευμένο τεχνικό και επιστημονικό της δυναμικό, θα μπορούσε να καταστεί διεθνής οικονομική δύναμη μέσα από τη μετάβαση στην Κυκλική Οικονομία.
Η στρατηγική της βιώσιμης και πράσινης ανάπτυξης, οι στόχοι για το κλίμα μέσα από την ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία περιλαμβάνουν το στρατηγικό στόχο για μια Ευρώπη της Κυκλικής Οικονομίας.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τον Φεβρουάριο σχέδιο δράσης για την Κυκλική Οικονομία που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, την έγκριση για τη δημιουργία νομοθεσίας που θα προστατεύει και θα αξιοποιεί βιώσιμα προϊόντα, με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, με δυνατότητα επαναξιοποίησης και επισκευής.
Οι καταναλωτές θα προστατεύονται με αξιόπιστες πληροφορίες και θα παροτρύνονται να πραγματοποιούν εύκολα επισκευές και να επιλέγουν βιώσιμες λύσεις. Θα δοθεί έμφαση σε τομείς που οι δυνατότητες κυκλικότητας είναι μεγάλες, όπως ηλεκτρονικά προϊόντα, οχήματα συσκευασίες, πλαστικά και άλλα.
Η Κομισιόν τονίζει ότι η Κυκλική Οικονομία αποτελεί προϋπόθεση για την επίτευξη του στόχου της κλιματικής ουδετερότητας ως το 2050 και για την ανάσχεση της απώλειας της βιοποικιλότητας και ότι η κυκλική οικονομία θα έχει καθαρά θετικά οφέλη τόσο σε όρους ΑΕΠ όσο και σε όρους δημιουργίας θέσεων εργασίας.