Οι μυστικές ζωές των πολικών αρκούδων είναι την ίδια στιγμή μια συναρπαστική καταγραφή της άγριας ζωής κατά τους χειμερινούς μήνες.
Παρά το γεγονός ότι είναι το μεγαλύτερο σαρκοφάγο της ξηράς και ένα κορυφαίο αρπακτικό της Αρκτικής που μπορεί να ζυγίζει πάνω από 600 κιλά, οι πολικές αρκούδες - που θεωρούνται θαλάσσια θηλαστικά - ξεκινούν την ενήλικη ζωή τους σε πολύ μικρή ηλικία.
Τυφλές, σχεδόν άτριχες και με βάρος μόλις 600 γραμμάρια κατά τη γέννησή τους, τα μικρά γεννιούνται σε φωλιές κάτω από το χιόνι. Αυτές οι σπηλιές στο χιόνι κρατούν τα νεογέννητα ζεστά και ασφαλή για τους πρώτους μήνες της ζωής τους, όταν αναπτύσσονται ραγδαία θηλάζοντας το πλούσιο γάλα της μητέρας τους.
Μετά από τρεις έως τέσσερις μήνες στη φωλιά, τα μικρά θα έχουν φτάσει περίπου στο 20πλάσιο του βάρους γέννησής τους και θα είναι αρκετά μεγάλα και τριχωτά ώστε να ακολουθήσουν τις μητέρες τους έξω στην παγωμένη αρκτική άνοιξη.
Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε προ μερικών εβδομάδων στο The Journal of Wildlife Management, οι επιστήμονες που τις μελέτησαν χρησιμοποίησαν τηλεκάμερες για να μελετήσουν οικογένειες πολικών αρκούδων καθώς έβγαιναν από τις φωλιές τους στο Σβάλμπαρντ της Νορβηγίας, αποκτώντας έτσι εικόνα της συμπεριφοράς των μητέρων και των μικρών καθώς βιώνουν για πρώτη φορά τον κόσμο έξω από τη φωλιά.
Ένα ασύλληπτο φαινόμενο
Ενώ παρέχουν ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη των μικρών αρκούδων, οι φωλιές είναι δύσκολο για τους ερευνητές να μελετήσουν και να παρακολουθήσουν τα αρκουδάκια.
Οι δύσκολες καιρικές συνθήκες, το περιορισμένο φως της ημέρας και η μακρινή τοποθεσία πολλών περιοχών με φωλιές σημαίνει ότι οι ευκαιρίες για άμεση παρατήρηση είναι λίγες.
Συχνά, οι πολικές αρκούδες που κοιμούνται εντοπίζονται με τη χρήση συσκευών εντοπισμού που φέρει η αρκούδα - συνήθως περιλαίμια, αλλά και ετικέτες αυτιών ή γούνας. Αυτές μεταδίδουν δεδομένα θέσης μέσω δορυφόρου, επιτρέποντας στους ερευνητές να εντοπίζουν τα ζώα και να μελετούν τα μοτίβα κίνησής τους.
Καθώς η τεχνολογία έχει αναπτυχθεί, μπορούν επίσης να συλλεχθούν πρόσθετα δεδομένα από αυτές τις συσκευές, συμπεριλαμβανομένων δεδομένων σχετικά με τη δραστηριότητα και τη θερμοκρασία.
Η παρατεταμένη περίοδος ακινησίας και οι χαμηλές ενδείξεις δραστηριότητας είναι τα αποκαλυπτικά σημάδια της χειμερίας νάρκης. Οι θερμοκρασίες πάνω από το περιβάλλον δείχνουν επίσης ότι μια αρκούδα βρίσκεται σε μια φωλιά - μονωμένο από το χιόνι και θερμαινόμενο από τη θερμότητα του σώματος της μητέρας, το εσωτερικό της φωλιάς μπορεί να είναι πάνω από 20 °C θερμότερο από το εξωτερικό.
Στο Σβάλμπαρντ, οι πολικές αρκούδες χτίζουν τις φωλιές τους στις πλαγιές των φιόρδ και σε ορεινές περιοχές, όπου λόγω της χιονοστιβάδας είναι συχνά αδύνατο να διακρίνει κανείς τις φωλιές από το υπόλοιπο χιονισμένο περιβάλλον.
Εντοπισμός των φωλιών
ΟΙ επιστήμονες βασίστηκαν σε θέσεις GPS που μεταδίδονται από δορυφορικά περιλαίμια που φορούσαν τα θηλυκά για να εντοπίσουν13 τοποθεσίες φωλιών. Με την επιστροφή του φωτός της ημέρας στο Σβάλμπαρντ την άνοιξη, η ομάδα εγκατέστησε κάμερες time-lapse απέναντι από την είσοδο κάθε φωλιάς, καταγράφοντας πλάνα από τις οικογένειες των πολικών αρκούδων κατά την έξοδό τους.
Για να ελαχιστοποιηθεί η όποια ενόχληση, η τελική προσέγγιση έγινε με τα πόδια ή με σκι, και οι κάμερες συλλέχθηκαν αρκετούς μήνες αργότερα - πολύ μετά την αναχώρηση των οικογενειών πολικών αρκούδων για τον θαλάσσιο πάγο.
Μετά την επεξεργασία χιλιάδων εικόνων, η κάμερα έδωσε μια λεπτομερή ματιά σε αυτό το κρυφό στοιχείο του κύκλου ζωής των πολικών αρκούδων. Συνδέοντας τις εικόνες με τα δεδομένα από τα περιλαίμια, μπόρεσαν επίσης να αναπτύξουν ένα μοντέλο των διαφόρων συμπεριφορών που καταγράφηκαν από την κάμερα, παρέχοντας ένα νέο εργαλείο για την ακριβέστερη παρακολούθηση των αρκούδων που βρίσκονται σε απομακρυσμένες φωλιές
Ένας άθλος αντοχής
Αν και είναι ζωτικής σημασίας για τα μικρά, η αναπαραγωγή μπορεί να είναι σκληρή για μια μητέρα. Οι έγκυες θηλυκές πολικές αρκούδες συνήθως εισέρχονται σε μια φωλιά το φθινόπωρο, γεννούν στα μέσα του χειμώνα και παραμένουν στη φωλιά θηλάζοντας τα μικρά τους έως ότου η οικογένεια είναι έτοιμη να βγει την άνοιξη.
Αν και οι απόγονοί τους πίνουν μητρικό γάλα υψηλής ενεργειακής αξίας, οι μητέρες πολικές αρκούδες δεν τρέφονται καθόλου κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου και βασίζονται στα αποθέματα λίπους τους, χάνοντας έως και το 43% της σωματικής τους μάζας ενώ βρίσκονται στη φωλιά.
Παρά αυτό το σαφές κίνητρο για να επιστρέψουν στο κυνήγι φώκιας στον θαλάσσιο πάγο, οι οικογένειες πολικών αρκούδων συχνά παραμένουν στη φωλιά για μέρες ή εβδομάδες μετά την εμφάνισή τους. Κατά μέσο όρο, οι οικογένειες που παρακολούθησαν οι επιστήμονες στο Σβάλμπαρντ παρέμειναν στη φωλιά για 12 ημέρες μετά την πρώτη τους εμφάνιση.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η μητέρα και τα μικρά εγκατέλειπαν συχνά τη φωλιά για να εξερευνήσουν, μερικές φορές έμεναν έξω για λιγότερο από ένα λεπτό, ενώ σε άλλες περιπτώσεις έβγαιναν για ώρες κάθε φορά.
Τα μικρά σπάνια επιχειρούσαν να βγουν έξω χωρίς τη μητέρα τους και μόνο στο 5% των παρατηρήσεων με κάμερα εθεάθησαν μόνα τους. Σε γενικές γραμμές, οι αρκούδες περνούσαν περισσότερο χρόνο έξω όταν οι θερμοκρασίες ήταν θερμότερες και όσο περισσότερες ημέρες είχαν περάσει από τότε που βγήκαν για πρώτη φορά έξω.
Αυτή η περίοδος μετά την πρώτη εμφάνισή τους μπορεί να δώσει στα μικρά χρόνο να εγκλιματιστούν στο εξωτερικό περιβάλλον και να αναπτύξουν τις δεξιότητες και τη δύναμη που θα χρειαστούν για να ακολουθήσουν τη μητέρα τους στον θαλάσσιο πάγο για τα επόμενα δυόμισι χρόνια.
Οι ερευνητές είδαν επίσης απίστευτες διακυμάνσεις στη συμπεριφορά μετά την εμφάνιση της φωλιάς, με μια οικογένεια να εγκαταλείπει τη φωλιά μετά από μόλις δύο ημέρες και μια άλλη οικογένεια να παραμένει στη φωλιά για έναν ολόκληρο μήνα μετά την πρώτη εμφάνισή της έξω. Δύο θηλυκά αποφάσισαν ακόμη και να μετακινήσουν τα μικρά τους σε νέες φωλιές μετά την εμφάνισή τους.
Συνέπειες της αλλαγής της Αρκτικής
Αυτού του είδους οι γνώσεις οδηγούν σε νέα ερωτήματα: τι οδηγεί τις αποφάσεις των αρκούδων για παραμονή ή εγκατάλειψη της φωλιάς και σε ποιες ενδείξεις ανταποκρίνονται οι οικογένειες;
Ενώ συνεχίζουν να αναπτύσσουν το σύνολο των δεδομένων τους για να κατανοήσουν καλύτερα αυτές τις συμπεριφορές, κατά μέσο όρο, παρατήρησαν επίσης ότι οι πολικές αρκούδες εγκατέλειψαν τις φωλιές τους περίπου μια εβδομάδα νωρίτερα από ό,τι είχε καταγραφεί προηγουμένως στην περιοχή.
Η Θάλασσα Μπάρεντς είναι μια από τις ταχύτερα θερμαινόμενες περιοχές του πλανήτη, και η συνεχής παρακολούθηση θα καταστήσει σαφές αν αυτή είναι μια αναδυόμενη τάση ως απάντηση στην απώλεια των θαλάσσιων πάγων.
Για να λάβουν ακόμη πιο λεπτομερείς πληροφορίες, έχουν επίσης δοκιμάσει ειδικά σχεδιασμένα συστήματα καμερών που μπορούν να καταγράφουν τη συμπεριφορά τους διαρκώς και συνεχώς.
Η υπερθέρμανση του κλίματος έχει ήδη οδηγήσει σε μείωση της υγείας των πολικών αρκούδων σε τμήματα της Αρκτικής που βιώνουν ταχεία απώλεια του θαλάσσιου πάγου.
Με τη συνεχιζόμενη αύξηση της θερμοκρασίας να θέτει σε κίνδυνο την παραμονή των πολικών αρκούδων σε μεγάλο μέρος της περιοχής εξάπλωσής τους, η επιτυχής φωλεοποίηση και αναπαραγωγή είναι απαραίτητη για να δοθεί μια ευκαιρία στην επόμενη γενιά των πολικών αρκούδων.
Ο χρόνος παραμονής στη φωλιά, η ημερομηνία εξόδου από τη φωλιά και ο χρόνος παραμονής των αρκούδων στη φωλιά μετά την έξοδό τους συμβάλλουν θετικά στη μετέπειτα επιβίωση των νεογνών.
Ωστόσο, η αύξηση της θερμοκρασίας του κλίματος σημαίνει ότι το ανθρώπινο αποτύπωμα στην Αρκτική διευρύνεται, με κίνδυνο να διαταράξει την ζωή των οικογενειών των πολικών αρκούδων.