Για τη συμβολή των έξυπνων τεχνολογιών και την πολύτιμη συνδρομή τους στη διαχείριση των καρδιακών αρρυθμιών, μας μιλά ο Δημήτρης Τσιαχρής, MD, PhD Καρδιολόγος - Επεμβατικός Ηλεκτροφυσιολόγος, Διευθυντής Εργαστηρίου Βηματοδότησης & Ηλεκτροφυσιολογίας Athens Heart Center, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.
Στην εποχή της πανδημίας και της δύσκολης πρόσβασης σε ιατρικές υπηρεσίες (νοσοκομεία, κέντρα υγείας αλλά και ιατρεία) υπάρχουν εναλλακτικοί τρόποι επικοινωνίας με τους γιατρούς;
Τα έξυπνα κινητά (smartphones) είναι πλέον κομμάτι της ζωής μας και έχουν αντικαταστήσει πολλές παραδοσιακές λειτουργίες και συσκευές. Γνωρίζουμε επίσης την ύπαρξη εφαρμογών υγείας στα smartphones που έμμεσα καταγράφουν την καρδιακή συχνότητα.
Αυτό το οποίο αποτελεί επανάσταση στην διαχείριση καρδιακών αρρυθμιών είναι η χρήση έξυπνων ρολογιών (smartwatches) συνδεδεμένων με smartphones με επίκεντρο την διάγνωση της πλέον συχνής αρρυθμίας, της κολπικής μαρμαρυγής. Οι συσκευές αυτές διακρίνονται σε 2 μεγάλες κατηγορίες, ανάλογα με τον τρόπο καταγραφής της αρρυθμίας:
- Συσκευές φωτοπληθυσμογραφίας (photoplethysmography), όπου η καταγραφή/ανίχνευση γίνεται βάσει της διόγκωσης των ιστών που προκαλεί ο παλμός αίματος διαμέσου ενός σένσορα στην οπίσθια επιφάνεια του smartwatch
- Συσκευές ηλεκτροκαρδιογραφίας (electrocardiography), οι οποίες έχουν την δυνατότητα καταγραφής της ηλεκτρικής δραστηριότητας της καρδιάς αυτής καθ’ εαυτής. Η καταγραφή γίνεται απλά ακουμπώντας το δάκτυλο του ενός χεριού σε συγκεκριμένο ακροδέκτη του smartwatch που είναι φορεμένο στο άλλο χέρι.
Πόσο εύκολη και αξιόπιστη είναι η χρήση τους?
Οι σύγχρονες αυτές συσκευές είναι εγκεκριμένες από τις καρδιολογικές εταιρείες της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών για τη διαχείριση της κολπικής μαρμαρυγής. Αυτά τα «wearables», όπως αυτές οι συσκευές συχνά αποκαλούνται μπορούν να ανιχνεύσουν με αξιοπιστία άνω των 90% την συχνά «ασυμπτωματική» κολπική μαρμαρυγή, μία αρρυθμία που θα εμφανίσει το ένα τρίτο του πληθυσμού σε κάποια φάση της ζωής του, και η οποία σχετίζεται με τριπλάσια ολική θνητότητα και είναι υπεύθυνη για το 30% των ισχαιμικών αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων. Μάλιστα, η αξία των wearables αναδείχθηκε εντελώς πρόσφατα και στην περίπτωση ασθενών με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο αγνώστου αιτιολογίας (κρυπτογενές), όπου η χρήση τους οδήγησε στην διάγνωση κολπικής μαρμαρυγής στο 9.5% των περιπτώσεων, έναντι 2% όταν η προσπάθεια ανίχνευσης της αρρυθμίας έγινε με συμβατικά μέσα.
Δεδομένων ότι με τη σύγχρονη αντιπηκτική αγωγή αυτός ο κίνδυνος σχεδόν εξαλείφεται, η πρώιμη αντιμετώπιση με κατάλυση συνδέεται με πολύ μεγαλύτερα ποσοστά θεραπείας, ακόμα και ίασης, γίνεται εμφανής η αξία της έγκαιρης διάγνωσης.
Μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε και για την διαχείριση άλλων νοσημάτων;
Εκτός από την κολπική μαρμαρυγή, τα smartwatches με την δυνατότητα διενέργειας ηλεκτροκαρδιογραφήματος συντελούν στην καταγραφή από τον ίδιο τον ασθενή ενός συμβάντος που δεν έχει καταστεί δυνατό να καταγραφεί σε επισκέψεις σε τμήματα επειγόντων περιστατικών ή σε επανειλημμένες 24ωρες καταγραφές ρυθμού. Στη συνέχεια, η καταγραφή μπορεί να σταλεί άμεσα στον θεράποντα ιατρό, εξαλείφοντας την όποια καθυστέρηση μεταξύ διάγνωσης και θεραπείας.
Στο Εργαστήριο Ηλεκτροφυσιολογίας και Βηματοδότησης του Πρότυπου Κέντρου Καρδιάς και Αγγείων του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών έχουμε μεγάλη σειρά ασθενών που παρακολουθούνται απομακρυσμένα με τη χρήση των έξυπνων αυτών τεχνολογιών.
Τι άλλο μπορούμε να προσδοκούμε στο άμεσο μέλλον από νέες τεχνολογίες;
Επόμενος μεγάλος στόχος η χρήση αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης στην πρόβλεψη εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής μέσα από ένα ψηφιοποιημένο ηλεκτροκαρδιογράφημα 12 απαγωγών και η ενθάρρυνση χρήσης smartwatches και smartphones ειδικά σε αυτούς τους ασθενείς.
Όσο η τεχνολογία των wearables εξελίσσεται η διείσδυσή τους σε όλους τους τομείς της ζωής θα αυξάνει. Η αρρυθμιολογία, και ειδικά η ανίχνευση/διάγνωση των αρρυθμιών ήδη εκμεταλλεύεται/ενσωματώνει την πρόοδο αυτή, με αποτέλεσμα την εύκολη, ανώδυνη, ασφαλή και έγκαιρη διάγνωση των διαταραχών του καρδιακού ρυθμού, πάντοτε προς όφελος των ασθενών.