Τον χαμένο κρίκο μεταξύ δύο παράξενων οικογενειών ψαριών ισχυρίζονται ότι βρήκαν οι επιστήμονες που μελετούν τη ζωή στα βουνά της Βραζιλίας.
Θέλοντας να ξεδιαλύνουν τον γρίφο γύρω από την ύπαρξη του Lithogenes wahari οι βιολόγοι εξέτασαν προσεκτικά τα χαρακτηριστικά του, μέσω νέων δειγμάτων που συνέλλεξαν.
Σύμφωνα με τα ευρήματα, το παράξενο αυτό είδος έχει μήκος 12,7 εκατοστών, διαθέτει θωράκιση στο σώμα και σέρνεται στις πλευρές των βράχων χρησιμοποιώντας τα πτερύγια και τις βεντούζες τους.
Έχει παχύ σώμα και συναντάται σε σκούρες αποχρώσεις με καφέ και μαύρα νερά. Το ιδιαίτερο αυτό γατόψαρο συνδυάζει χαρακτηριστικά δύο ομάδων ψαριών: των αναρριχώμενων γατόψαρων της οικογένειας Astroblepidae και των θωρακισμένων γατόψαρων της οικογένειας Loricariidae.
Το είδος αυτό έχει τις δεξιοτήτες των βουνίσιων ψαριών - και πιθανότατα πρόκειται για έναν χαμένο κρίκο στην ιστορία που εξηγεί το πώς όλα αυτά τα παράξενα ψάρια εξελίχθηκαν.
Παρουσίαση του Lithogenes wahari
Οι επιστήμονες που ξεκίνησαν να το μελετούν τη δεκαετία του 1990, το L. wahari είχαν πολλές απορρίες για την ύπαρξή του. Δεν βοήθησε καθόλου βέβαια και το γεγονός ότι το πρώτο δείγμα τους παραδόθηκε σε κακή κατάσταση, καθώς το είχαν συλλέξει άνθρωποι που σκόπευαν να το φάνε - ένας επιστήμονας είπε μάλιστα ότι το δείγμα τους έμοιαζε σαν να το είχε πατήσει φορτηγό...
Το ψάρι που εξετάστηκε είχε οστέινη θωράκιση που προστάτευε το κεφάλι και την ουρά του, σαν ένα θωρακισμένο γατόψαρο. Αυτές οι άκαμπτες πλάκες, που ονομάζονται scutes, μοιάζουν πολύ με τα αλληλοσυνδεόμενα κομμάτια του κελύφους που έχει μια χελώνα.
Αλλά είχε επίσης πυελικά πτερύγια που έμοιαζαν με αυτά των αναρριχώμενων γατόψαρων, τα οποία ζουν μόνο στα απόκρημνα βουνά των Άνδεων. Αυτά τα ιδιαίτερα πτερύγια μπορούν να κινούνται ανεξάρτητα προς τα πίσω και προς τα εμπρός, το καθένα συνδεδεμένο με τον δικό του μυ, μια ιδιαιτερότητα που παρατηρείται στα αναρριχώμενα γατόψαρα, αλλά όχι στα θωρακισμένα.
Συνδυαστικά με το στόμα τους, που μοιάζει με μια δυνατή βεντούζα, έχει κάποιες οδοντωτές προεξοχές που βοηθούν τα πτερύγια να αποκτήσουν πρόσφυση σε επιφάνειες, δίνουν στα αναρριχώμενα γατόψαρα την ικανότητα να εγκαταλείπουν το νερό και να σκαρφαλώνουν πάνω και κάτω από βραχώδεις τοίχους, σαν γιγάντια, ψαροειδή σκουλήκια. Αυτή η ικανότητα μπορεί να τα βοηθήσει να ξεφύγουν από ταχέως κινούμενα ορεινά ρέματα που διογκώνονται από το λιώσιμο του χιονιού.
Εύρεση του «χαμένου κρίκου»
Αν όμως ο L. wahari είχε όλα αυτά τα χαρακτηριστικά ταυτόχρονα, σε ποια οικογένεια ανήκε; Για να απαντηθεί αυτό το ερώτημα, οι επιστήμονες θα χρειαστεί να εξετάσουν περισσότερα δείγματα.
Αφού πέρασαν δεκαετίες προσπαθώντας να καταλάβουν πού ζούσε το είδος, οι βιολόγοι κατέβηκαν στον ποταμό Río Cuao, έναν παραπόταμο του ποταμού Orinoco, και μάζεψαν 84 ψάρια L. wahari από διάφορα σημεία.
Αυτά τα δείγματα είχαν σαφώς χαρακτηριστικά που δημιουργούσαν μια γέφυρα ανάμεσα στις δύο οικογένειες. Και το κλειδί βρισκόταν σε αυτά τα ξεχωριστά πτερύγια αναρρίχησης καθώς έμοιαζε εξαιρετικά απίθανο αυτά τα ειδικά εργαλεία να είχαν αναπτυχθεί σε δυο διαφορετικά είδη.
Η ομάδα πιστεύει ότι το ψάρι αυτό είναι ο «χαμένος κρίκος» των δύο οικογενειών - ότι τόσο τα θωρακισμένα όσο και τα αναρριχώμενα γατόψαρα εξελίχθηκαν από έναν κοινό πρόγονο όπως το L. wahari, χάνοντας κάποια από τα χαρακτηριστικά που δεν χρειάζονταν και αποκτώντας νέα.
Έκτοτε, έχουν βρεθεί μεμονωμένα δείγματα δύο ακόμη ειδών Lithogenes, το καθένα εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από το σημείο συλλογής του L. wahari. Αν και αυτή η σπανιότητα καθιστά δύσκολη τη διεξαγωγή συγκριτικών τεστ DNA στην οικογένεια, υποδηλώνει επίσης κάτι εκπληκτικό: ότι ο πρόγονος όλων αυτών των μικρών ψαριών μπόρεσε να αποικίσει μια εκπληκτικά μεγάλη περιοχή, γεννώντας έτσι ένα σωρό θωρακισμένους, αναρροφητικούς και αναρριχητικούς απογόνους.
Αν κάνετε πεζοπορία κατά μήκος των μικρών παραποτάμων του ποταμού Ορινόκο, αναζητήστε αυτά τα μικροσκοπικά ψάρια που προσκολλώνται σε βράχους σε σημεία από τα οποία περνάνε καθαρά, γρήγορα κινούμενα ρεύματα.