Η βιομηχανία μόδας αποτελεί μία από τις σοβαρότερες απειλές για τον πλανήτη και η κυκλική και πράσινη οικονομία μοιάζει μονόδρομος για την ΕΕ.
Όταν ακούμε ή σκεφτόμαστε για ρύπανση, στο μυαλό μας-και πολύ σωστά, έρχεται το πετρέλαιο, οι εκπομπές αερίων ρύπων, οι μεγάλες βιομηχανίες, τα καύσιμα και τα απόβλητα,
Η βιομηχανία μόδας όμως συμβάλλει καθοριστικά στην καταστροφή του πλανήτη, με τρομακτικές συνέπειες τα τελευταία χρόνια και έχει κερδίσει τη δεύτερη θέση στις πιο ρυπογόνες βιομηχανίες.
Λίγα στοιχεία που έχει δώσει στη δημοσιότητα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι ενδεικτικά της κρισιμότητας της κατάστασης.
2.700 λίτρα νερού για ένα μπλουζάκι
Η κατανάλωση νερού για την παραγωγή ρούχων είναι τεράστια. 2.700 λίτρα νερού αντιστοιχούν στην παραγωγή μιας μπλούζας. Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος, μιλάμε για την ποσότητα σε πόσιμο νερό που καταναλώνει ένας άνθρωπος σε 2,5 χρόνια. Ένα τζιν αντιστοιχεί σε 7.500 λίτρα νερού, όση ποσότητα πίνει ο μέσος άνθρωπος σε 7 χρόνια!
Περισσότεροι ρύποι από τις θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές μαζί
O Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος σημειώνει ότι οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι ο κλάδος της μόδας είναι υπεύθυνος για το 10% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα προερχόμενες από τη βιομηχανία ένδυσης και υπόδησης είναι περισσότερες από τις εκπομπές των διεθνών πτήσεων και των θαλάσσιων μεταφορών, αθροιστικά.
Το περιβαλλοντικό έγκλημα δεν σταματά εδώ όμως. Η παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων επιφέρει ρύπανση των υδάτων που αντιστοιχεί στο 20% της παγκόσμιας ρύπανσης καθαρών υδάτων. Τα προϊόντα βαφής και φινιρίσματος είναι οι κύριοι υπαίτιοι.
Το πλύσιμο των συνθετικών υφασμάτων απελευθερώνει ετησίως περίπου 0.5 εκ. τόνους μικροϊνών στους ωκεανούς και ευθύνεται για το 35% των πρωτογενών πλαστικών που βρίσκουμε στο περιβάλλον γύρω μας και τους οργανισμούς που κατοικούν σε αυτό.
Με απλά λόγια τα καθημερινά ρούχα που φοράμε προκαλούν όλα τα παραπάνω. Η βιομηχανία μόδας
Fast-Fashion και καταναλωτισμός
Σύμφωνα με τις ίδιες ευρωπαϊκές έρευνες, από το 1996, η αγορά ρούχων στην ΕΕ έχει αυξηθεί κατά 40%. Στο εύλογο ερώτημα για το τί συνέβη από τη δεκαετία του 90' κι έπειτα, έχουν σημασία δύο στοιχεία.
Η πάρα πολύ μικρού κόστους παραγωγή καθημερινών ρούχων, με μεγάλο μέρος της παραγωγής τους να γίνεται σε χώρες εκτός ΕΕ, με πολύ φθηνό εργατικό δυναμικό και η χαμηλότερης ποιότητας πρώτες ύλες, προσφέρουν στους καταναλωτές φθηνότερα αλλά λιγότερο ανθεκτικά προϊόντα. Αυτό είναι που λέμε η «ταχεία μόδα» ή Fast Fashion.
Εδώ σίγουρα συμβάλλει και το κυρίαρχο καταναλωτικό πρότυπο, που οδηγεί εκατομμύρια ανθρώπους, υπό τον βομβαρδισμό των διαφημίσεων με πολλαπλούς τρόπους, να αγοράζουν συνεχώς ρούχα, όσοι μπορούν δηλαδή. O |καταναλωτισμός συνοδεύει τους εμπορικούς και προωθητικούς στόχους της βιομηχανίας μόδας.
Η πραγματικότητα είναι όμως πώς κάθε χρόνο τεράστιες ποσότητες κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων αγοράζονται κάθε χρόνο στην ΕΕ και σχεδόν οι μισές απορρίπτονται, ενώ θα μπορούσαν να εξαχθούν ως μεταχειρισμένα προϊόντα ή να ανακυκλωθούν.
Οι στόχοι για το κλίμα
Η μάχη απέναντι στην κλιματική αλλαγή απαιτεί νίκες και οι μακροπρόθεσμοι στόχοι δεν είναι επιτεύξιμοι χωρίς άμεσες ενέργειες. Αυτό είναι το κλίμα της συζήτησης στα ευρωπαϊκά όργανα. Οι στόχοι για μηδενισμό των εκπομπών μέχρι το 2050 δεν θα πιαστούν, αν μέχρι το 2030 και το 2040 δεν μειωθούν δραστικά.
Η μείωση των απορριπτόμενων πλαστικών και όλων των προϊόντων που βλάπτουν το περιβάλλον δεν θα αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά αν δεν υπάρξει επιχειρηματική δραστηριότητα στην ανακύκλωση, πέρα και από τους κανόνες για τα πλαστικά. Αυτό αναφέρει και η Κομισιόν και το Ευρωκοινοβούλιο.
Το 2018 το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε νέα οδηγία για τα απόβλητα. Σε αυτήν την οδηγία περιλαμβάνεται η υποχρέωση των κρατών μελών να καταφέρουν να συλλέγουν τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα ξεχωριστά μέχρι το 2025. Το Φεβρουάριο του 2021 οι ευρωβουλευτές ενέκριναν και νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική και ουδέτερη από άνθρακα οικονομία.
Η στρατηγική της κομισιόν για την κυκλική οικονομία και τη βιώσιμη ανάπτυξη περιλαμβάνει αυστηροποίηση των μέτρων για επικίνδυνες χημικές ουσίες, την παροχή βοήθειας σε καταναλωτές με ενδείξεις σε προϊόντα φιλικά προς το περιβάλλον.
Η προοπτική της κυκλικής οικονομίας
Η κυκλική οικονομία μπορεί να αποφέρει πολύ σημαντικά οικονομικά οφέλη στην ΕΕ σημειώνουν οι αρμόδιοι. Η ανταλλαγή, επαναχρησιμοποίηση, επισκευή και ανακύκλωση των υπαρχόντων υλικών και προϊόντων, όσο το δυνατόν περισσότερο προκειμένου να παραταθεί ο κύκλος ζωής τους, είναι πυλώνας της ευρωπαϊκής πρότασης. Το Ευρωκοινοβούλιο έχει επισημάνει ότι μέσα από την κυκλική οικονομία μπορεί να τονωθεί τόσο η ανταγωνιστικότητα της ΕΕ όσο και η καινοτομία, τομείς που θα κρίνουν το διεθνή της ρόλο και το στόχο της πράσινη μετάβασης και ανάπτυξης.