Η Κίνα ανακοίνωσε στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ότι θα διακόψει την κατασκευή μονάδων παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα, στο εξωτερικό για να συμβάλλει στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου αλλά τί κάνουν τα αυτά αέρια και πόσο εύκολα μπορούν τα κράτη να αντιστρέψουν την κατάσταση;
Ποια είναι τα αέρια του θερμοκηπίου και τί κάνουν;
Οι άνθρωποι επηρεάζουν ολοένα και περισσότερο το κλίμα και τη θερμοκρασία της γης με τις δραστηριότητες τους, από τη χρήση ορυκτών καυσίμων, την αποψίλωση των δασών, μέχρι και την κτηνοτροφία. Αέρια του θερμοκηπίου υπάρχουν στη φύση αλλά η ανθρώπινη δραστηριότητα είναι υπεύθυνη για την υψηλή συγκέντρωση κάποιων από αυτά στην ατμόσφαιρα. Αυτά είναι το διοξείδιο του άνθρακα (CO2), το μεθάνιο, το υποξείδιο του αζώτου και τα φθοριούχα αέρια.
Αυτά τα αέρια δρουν σαν το γυαλί στο θερμοκήπιο. Απορροφούν την ηλιακή ενέργεια και τη θερμότητα που εκπέμπεται από την επιφάνεια της γης και την εμποδίζουν να διαφύγει στο διάστημα με αποτέλεσμα αυτή να εγκλωβίζεται στην ατμόσφαιρα. Με αυτήν τη διαδικασία η θερμοκρασία της γης διατηρείται σε υψηλά επίπεδα και επιτρέπει την ύπαρξη ζωής. Δηλαδή δε είναι βλαβερό το φαινόμενο, ίσα ίσα είναι ζωτικής σημασίας.
Το πρόβλημα προκύπτει με την ανθρώπινη δραστηριότητα που επιβαρύνει με παραπάνω από το φυσιολογικό, θα λέγαμε, ποσοστό αερίων στην ατμόσφαιρα. Συνεπώς, ο πλανήτης υπερθερμαίνεται και επιφέρει ταχύτερη άνοδο της θερμοκρασίας και σοβαρές κλιματικές αλλαγές. Κι αυτό εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας
CO2 και μετά τα υπόλοιπα
To CO2 που προέρχεται από την ανθρώπινη δραστηριότητα είναι ο βασικός παράγοντας υπερθέρμανσης του πλανήτη. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι η συγκέντρωσή του στην ατμόσφαιρα το 2020 ήταν κατά 48% υψηλότερη από την αντίστοιχη συγκέντρωση τον 18ο αιώνα και πίσω.
Αυτό δείχνει πόση επίδραση είχε και συνεχίζει να έχει η ανθρώπινη-βιομηχανική δραστηριότητα στο περιβάλλον.
Άλλα αέρια του θερμοκηπίου που οφείλουν την υψηλή συγκέντρωσή τους στην ανθρώπινη δραστηριότητα, σε μικρότερες ποσότητες βέβαια από το CO2, είναι το μεθάνιο, για παράδειγμα. Το μεθάνιο είναι πιο ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου από το CO2, αλλά ζει λιγότερο στην ατμόσφαιρα και εμφανίζεται σε μικρότερες ποσότητες. Το υποξείδιο του αζώτου, όπως και το CO2, είναι ένα αέριο του θερμοκηπίου με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής που συγκεντρώνεται στην ατμόσφαιρα για δεκαετίες ή και για αιώνες αλλά και αυτό σε μικρότερες ποσότητες.
Μπορούν τα κράτη να βαδίσουν από κοινού;
Το μεγάλο ερώτημα που απασχολεί τους ειδικούς είναι το κατά πόσο μπορεί ο πλανήτης να απαλλαγεί από τα ρυπογόνα αέρια, που οφείλονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα και είναι ερώτημα που δύσκολα απαντιέται. Και τα ερωτήματα που δύσκολα απαντιούνται είναι συνήθως πολιτικά, όπως και σε αυτήν την περίπτωση.
Μπορεί όλα τα κράτη και δή τα ισχυρότερα, να έχουν καταλήξει, διακηρυκτικά και στην πράξη, ότι θα πρέπει να αντιστραφεί η κατάσταση αλλά η ανησυχία προκύπτει στο κατά πόσο οι οικονομικές ανάγκες και οι γεωπολιτικές επιταγές θα βάλουν φρένο στην επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας.
Η Κίνα αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα γιατί μπορεί δια στόματος του προέδρου της να ανακοίνωσε ότι θα σταματήσει εγκαθιστά στο εξωτερικό ενεργειακών μονάδων άνθρακα αλλά στο εσωτερικό της είναι πολύ πίσω από τις περιβαλλοντικές ανάγκες. Και προσοχή, η Κίνα είναι το πιο ρυπογόνο κράτος στον πλανήτη με μεγάλη διαφορά από τις δεύτερες ΗΠΑ.
Αντίστοιχα, κράτη που ανήκουν στην κατηγορία των αναπτυσσόμενων χωρών δύσκολα μπορούν να απαλλαγούν από τη φθηνότερη ενέργεια που παρέχουν τα ορυκτά καύσιμα και η μετάβαση σε άλλες πράσινες μορφές ενέργειας μπορεί να είναι οικονομικά ασύμφορη, ανεξάρτητα από τα μακροπρόθεσμα οφέλη.
Η Ευρώπη έχει διαμορφώσει μια πιο συγκροτημένη στρατηγική και παρ' όλο που περιλαμβάνει πολλά κράτη με πολλές ανομοιομορφίες έχει κάνει σημαντικά βήματα. Έχει προχωρήσει στην ιστορική Ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία που αποτελεί σήμερα μια πολύ ελπιδοφόρα από οικονομικής άποψης προοπτική αλλά κανείς δεν εγγυάται πως οι οικονομικές πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές σε μια ραγδαία εξελισσόμενη διεθνή σκηνή δεν θα ανακόψουν αυτήν την πορεία και δεν θα θέσουν άλλες λιγότερος φιλικές προς το περιβάλλον προτεραιότητες, σε ευρωπαϊκό επίπεδο και παγκόσμια.
Τα ευρωπαϊκά όργανα έχουν δεσμευτεί και τα κράτη μέλη αντίστοιχα. ήδη εφαρμόζονται οι ευρωπαϊκές οδηγίες. Η ενεργειακή μετάβαση στην Ευρώπη είναι γεγονός αλλά χωρίς παγκόσμια συμφωνία και δράση τα περιθώρια είναι πολύ στενά. Το περιβάλλον απαιτεί συναίνεση και δέσμευση μακροπρόθεσμου χαρακτήρα που τα κράτη δύσκολα επιτυγχάνουν. Από την άλλη βέβαια η ΕΕ αποτελεί ένα θετικό παράδειγμα σε μικρογραφία , μέχρι στιγμής, στο πώς θα μπορούσε να δράσει ο πλανήτης