Στο ζήτημα της αφαίρεσης γονικής μέριμνας (επιμέλειας) ανηλίκων λόγω κακής άσκησης από τους γονείς και ιδίως σε περίπτωση ενδοοικογενειακής βίας αναφέρθηκε o Βασίλης Νουλέζας.
Το iefimerida.gr ήρθε σε επικοινωνία με τον γνωστό ποινικολόγο με αφορμή την υπόθεση των τριών νεκρών παιδιών στην Πάτρα και τη μητέρα τους, Ρούλα Πισπιρίγκου που αντιμετωπίζει την κατηγορία της ανθρωποκτονίας από πρόθεση της 9χρονης κόρης της Τζωρτζίνας.
«Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1510 παρ. 1 και 1532 Α.Κ. συνάγεται ότι, σε περίπτωση που κάποιος από τους γονείς παραβαίνει τα επιβαλλόμενα από το λειτούργημα της γονικής μέριμνας καθήκοντα για την επιμέλεια του προσώπου του τέκνου ή τη διοίκηση της περιουσίας του ή ασκεί το λειτούργημα αυτό καταχρηστικά ή δεν είναι σε θέση να ανταποκριθεί σε αυτό, το Δικαστήριο (Μον Πρωτ /Εκούσια Διαδικασία)μπορεί, μετά από αίτηση του άλλου γονέα, των πλησιεστέρων συγγενών του τέκνου, του εισαγγελέα ή και αυτεπάγγελτα, να διατάξει οποιοδήποτε πρόσφορο μέτρο, ιδίως δε, να αφαιρέσει από τον ένα γονέα την άσκηση της γονικής μέριμνας, ολικά ή μερικά και να την αναθέσει αποκλειστικά στον άλλον, ή αν συντρέχουν και στο πρόσωπο αυτού οι ως άνω προϋποθέσεις, να αναθέσει την επιμέλεια του τέκνου ολικά ή μερικά σε τρίτον ή να διορίσει επίτροπο», μας είπε ο δικηγόρος.
Όπως εξήγησε από τη δεύτερη διάταξη προκύπτει με σαφήνεια ότι για την αφαίρεση, λόγω κακής άσκησης, της γονικής μέριμνας, που «ενδιαφέρει τη δημόσια τάξη και το κοινωνικό συμφέρον», τίθενται οι προϋποθέσεις:
- 1) παράβαση καθηκόντων που επιβάλει το λειτούργημα,
- 2) καταχρηστική άσκηση του λειτουργήματος 3) αδυναμία ανταπόκρισης σε αυτό.
«Όμως, απόλυτος εννοιολογικός διαχωρισμός των ως άνω περιπτώσεων κακής άσκησης της γονικής μέριμνας είναι ως επί το πλείστον ανέφικτος, αφού οι πιο πάνω περιπτώσεις αλληλεπικαλύπτονται. Έτσι, η καταχρηστική άσκηση του λειτουργήματος αποτελεί ταυτόχρονα και παράβαση των καθηκόντων του γονέα, που από το λειτούργημα επιβάλλονται. Ειδικότερα, παράβαση των καθηκόντων του γονέα συνιστά η πλημμελής εκπλήρωση των καθηκόντων αυτών με μέτρο κρίσης το οικονομικό, κοινωνικό και πνευματικό επίπεδο αυτού. Καταχρηστική άσκηση του λειτουργήματος του γονέα συνιστά η άσκηση της επιμέλειας του προσώπου του τέκνου κατά τρόπο αντίθετο ή μη εναρμονιζόμενο προς το σκοπό του, με αποτέλεσμα να διακυβεύονται τα προσωπικά, συμφέροντα του τέκνου», τόνισε ο Βασίλης Νουλέζας.
«Η καταχρηστική άσκηση του λειτουργήματος της γονικής μέριμνας είναι δυνατό να εκδηλωθεί με θετική ενέργεια, δηλαδή με πράξη ή με παράλειψη άσκησης των καθηκόντων του γονέα. Όμως, η κρίση για το αν συντρέχει κατάχρηση του δικαιώματος της γονικής μέριμνας θα πρέπει να στηριχθεί όχι σε μεμονωμένες πράξεις ή παραλείψεις του γονέα, αλλά σε μία εκτίμηση της συνολικής συμπεριφοράς του έναντι του τέκνου, εκτός αν μία μεμονωμένη πράξη ή παράλειψη είναι τόσο βαριά, ώστε να αρκεί για να στηρίξει γενική (αρνητική) κρίση. Έτσι, καταχρηστικά, κατά τα ανωτέρω, ασκείται η επιμέλεια τέκνου, αν ο έχων την επιμέλεια γονέας παραβαίνει τα καθήκοντά του εκ της επιμέλειας, με κίνδυνο να επιφέρει ως συνέπεια βλάβη στην ψυχική ή σωματική ανάπτυξη του τέκνου. Τέλος, αν η γονική μέριμνα ανήκει και στους δύο γονείς και αφαιρείται η άσκησή της από τον ένα, αυτή θα παραμένει μόνο στον άλλο γονέα, βάσει της αρχής του πλήρους δικαιώματος κάθε γονέα για την άσκησή της (Α.Π. 537/2012, 99/2014, 577/2014 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ)», είπε χαρακτηριστικά.