«Φτάνοντας στην Αθήνα ήμουν πανευτυχής, παρ’όλη την κούραση. Αμέσως έτρεξα στο Μαρούσι να αγοράσω ένα οικόπεδο που βρισκόταν κοντά στην Πεύκη (…) Τώρα έπρεπε να βρω με ποιες μηχανές θα ‘βρισκα τα λεφτά να χτίσω ατελιέ. Δεν ήταν από ματαιοδοξία αλλά από ανάγκη τεχνική. Αισθανόμουν την ανάγκη να κάνω μεγάλου μεγέθους έργα». Ο Γιάννης Τσαρούχης, ο κορυφαίος ζωγράφος, έγραψε αυτά τα λόγια στα σημειωματάριά του.
Κι εν μέρει εξηγεί πώς αγόρασε (χάρη στα έργα που πούλησε στο Παρίσι το 1961) το κτήμα στην οδό Πλουτάρχου 28, στο Μαρούσι, όπου το 1965 έχτισε το νεοκλασικό, που φιλοξένησε την κατοικία, το ατελιέ και το μουσείο του. Ένα κομμάτι του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού που άνοιξε τις πόρτες του ξανά για το κοινό, το 2018, χάρη στα χρήματα που έδωσε η Documenta 14 για να επισκευαστεί η οικοδομή, που είχε σοβαρά προβλήματα, ενώ οικονομική ενίσχυση έδωσε και το υπουργείο Πολιτισμού.
Το 1965 ο Γιάννης Τσαρούχης έχτισε το σπίτι και εργαστήριο του, στην οδό Πλουτάρχου 28, στο Μαρούσι. Στο ισόγειο ήταν οι προσωπικοί του χώροι, στον πρώτο όροφο και στο δώμα, το εργαστήριό του. Το 1981 ιδρύει το ομώνυμο Ίδρυμα και μετατρέπει τον πρώτο όροφο και το δώμα σε εκθεσιακούς χώρους για τα έργα του. Ο ίδιος το ονόμασε Μουσείο Αμαρουσίου και εκεί διοργάνωνε τις εκθέσεις του.
Άφησε ένα πλούσιο και σημαντικό φωτογραφικό αρχείο και βασισμένο σ΄αυτό, το Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη παρουσιάζει μια αναβίωση του εργαστηρίου του.
Πρόκειται για πιστά αντίγραφα, σε φυσικό μέγεθος, πλούσιο φωτογραφικό υλικό για το πώς χειριζόταν τις συνθέσεις του, προσωπικά του αντικείμενα, αφημένα ελεύθερα στο χώρο, όλα με μια διάθεση ο θεατής να νιώσει το πώς ζούσε και δημιουργούσε ο Γιάννης Τσαρούχης, από το 1966 ως το 1989, στο σπίτι του στο Μαρούσι.
«Το σπίτι μου ήθελα να το χτίσω σαν τα παλιά σπίτια του Μαρουσιού, με αυλή εσωτερική και γύρω γύρω χαμηλά δωμάτια και λίγο υπερυψωμένο το ατελιέ για το φως. Μάζεψα σχέδια και φωτογραφίες από τα παλιά μαρουσιώτικα σπίτια (…)».
Τελικά η πολεοδομία δεν άφησε να κάνει το όνειρο πραγματικότητα. «Αναγκάστηκα όλους τους χρήσιμους χώρους να τους βάλω τον ένα πάνω στον άλλο και βγήκε ένας κύβος αντιαισθητικός. Για να σωθεί η κατάστασις του έδωσα μορφή νεοκλασσική», προσθέτει στα σημειωματάριά του. Στο παράθυρο του πρώτου ορόφου μια ανδρική μορφή κοιτάζει, ανάμεσα από τα πεύκα του κήπου, στην Πλουτάρχου. Είναι μια ψευδαίσθηση, ένα απολύτως ρεαλιστικό ζωγραφικό έργο του Τσαρούχη που είχε εξαπατήσει πολλές φορές ταχυδρόμους και μουσαφίρηδες ότι υπάρχει άνθρωπος στο σπίτι…
Το Ίδρυμα λειτούργησε για το κοινό επί 30 χρόνια, με μόνη εξαίρεση ένα μικρό χρονικό διάστημα μετά τον θάνατο του Ιδρυτή του, όταν έκλεισε για να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες ελέγχου των συλλογών. Η αδυναμία εξεύρεσης πόρων για την επισκευή και συντήρηση του κτηρίου ήταν η αιτία που τον Δεκέμβριο του 2012 το Μουσείο Μπενάκη ανέλαβε να φυλάσσει στους χώρους του όλα τα έργα του Τσαρούχη.
Τα σωληνάρια, τα πινέλα του , τα γιαλιά με το χοντρό σκελετό, το ψάθινο καπέλο του, η φωτογραφική του μηχανή εκτίθενται στο σπίτι-Μουσείο Τσαρούχη
Info: Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη - Πλουτάρχου 28, Μαρούσι, τηλ. 210 80 62 636 - 7
Φωτογραφίες: facebook/YannisTsarouchisFoundation