Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, στην κορύφωση της άρσης των μέτρων, είναι η επίδοση του Τουρισμού, σε ένα καλοκαίρι ειδικών συνθηκών.
Πρόκειται για έναν κλάδο από τον οποίο εξαρτώνται χιλιάδες θέσεις εργασίας και επιχειρήσεις και που αποτελεί το βασικό οικονομικό «οξυγόνο» της χώρας εδώ και δεκαετίες. Ηδη, πολλά δημοσιεύματα διεθνών Μέσων παρουσιάζουν την Ελλάδα ως τον ιδανικό… corona-free προορισμό. Στην πραγματικότητα, όμως, ο τελικός «χάρτης» του Τουρισμού φέτος, θα ρυθμιστεί από τις καμπύλες της πανδημίας του κορωνοϊού, τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς και τον -απολύτως λογικό- φόβο των ανθρώπων.
Σύμφωνα με τελευταίες εκτιμήσεις, αρκετές χώρες δεν θα είναι σε θέση να «στείλουν» τουρίστες στην Ελλάδα. Ανάμεσα σε αυτές είναι πολύ σημαντικές αγορές, όπως αυτή της Αγγλίας και της Ρωσίας, όπου η καμπύλη της πανδημίας δεν έχει «βρει» το καθοδικό μονοπάτι. Για τις χώρες στις οποίες «ποντάρει» φέτος η Ελλάδα, τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για τον Τουρισμό και τα λάθη που πρέπει να αποφευχθούν, ανοίγει τα χαρτιά του στο iefimerida.gr ο Γιάννης Ρέτσος, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ).
Ρέτσος: «Κλειδιά» η καλή υγειονομική διαχείριση και οι πτήσεις
Το ερώτημα του ενός… «εκατομμυρίου» για τους παράγοντες του Τουρισμού είναι το αν θεωρείται ρεαλιστικό να ελπίζουν στο φετινό καλοκαίρι. «Αν προσπαθήσουμε να κρίνουμε τα πράγματα με τη σημερινή μας οπτική γωνία, δεν είναι τόσο ρεαλιστικό να ελπίζουμε. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει πρόβλεψη για το πώς θα ξεκινήσουν οι πτήσεις. Ολος ο πλανήτης βρίσκεται ακόμα στη φάση της διαχείρισης του υγειονομικού ζητήματος» τονίζει αρχικά ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ.
Παρά ταύτα, όπως λέει ο Γιάννης Ρέτσος, το «παιχνίδι» του Τουρισμού δεν έχει ακόμη τελειώσει. «Είναι προσωπική εκτίμηση, ή όπως κάποιοι λένε “wishful thinking”, ότι όσο περνούν οι εβδομάδες και εξελίσσεται καλά το ζήτημα του κορωνοϊού, ιδίως για την Ελλάδα που έχουμε πετύχει σημαντικά βήματα, η οπτική γωνία θα αλλάξει. Θα είναι πολύ διαφορετική η εικόνα που θα έχουμε στα τέλη Ιουνίου απ' ό,τι σήμερα, αν συνεχίσουν να αμβλύνονται οι υγειονομικές απαγορεύσεις» σημειώνει.
«Δεν πρέπει να μιλάμε για ασφαλείς και μη ασφαλείς προορισμούς»
Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ συστήνει υπομονή. «Πρέπει να είμαστε υπομονετικοί και να συνεχίσει, προφανώς, να πηγαίνει καλά η υγειονομική διαχείριση. Το πρώτο ζητούμενο, από την τουριστική σκοπιά, είναι το να επανεκκινηθούν οι πτήσεις, ώστε να δούμε τι δυνατότητες διακρατικών συμφωνιών έχουμε στη συνέχεια. Με τη σημερινή κατάσταση δεν μπορεί να υπάρξει Τουρισμός. Ούτε μπορούμε να μιλάμε για πράσινες ζώνες, για ασφαλείς και μη ασφαλείς προορισμούς. Αν λες και δίνεις εγγυήσεις ότι είσαι “ασφαλής προορισμός” σημαίνει ότι αναλαμβάνεις και την υποχρέωση να μην αναδειχθείς τελικά “ασφαλής” όταν έχεις μεγάλα ρεύματα από το εξωτερικό. Αυτές είναι κουβέντες που δεν πρέπει να γίνονται» εξηγεί ο Γιάννης Ρέτσος.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΕΤΕ, την προσεχή Τετάρτη, 13 Μαΐου, θα πραγματοποιηθεί η κρίσιμη συνεδρίαση της Επιτροπής Μπρετόν. «Είναι η Επιτροπή για τον Τουρισμό που έχει συστηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα καταθέσει σχέδια και προτάσεις για τις μεταφορές και τη φιλοξενία. Είναι κρίσιμο αυτό. Θα βάλει το πλαίσιο που θα καθορίσει τους όρους επανέναρξης των πτήσεων. Αυτό θα αποτελέσει και τη βάση ώστε να ξεκινήσουν πλέον οι συζητήσεις μεταξύ κρατών για το πώς θα μετακινούνται οι υπήκοοί τους από χώρα σε χώρα» αναφέρει ο κ. Ρέτσος.
Υπάρχουν πιο αδικημένες περιοχές στην Ελλάδα;
Οπως και στον κλάδο της Εστίασης -όπου κάποιες επιχειρήσεις έχουν δυνατότητα για τραπέζια εκτός του καταστήματος, γεννάται το ερώτημα αν και ο κλάδος του Τουρισμού είναι δυο, ή και περισσότερων, ταχυτήτων, με συνέπεια να υπάρχουν κάποιοι πιο αδικημένοι. Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ εκτιμά ότι το πρόβλημα «είναι οριζόντιο. Και οριζόντια θα πάει και στο τέλος. Προφανώς υπάρχουν οι πιο τουριστικές και ή λιγότερο τουριστικές περιοχές. Ομως ας δούμε το παράδειγμα του οδικού τουρισμού. Ο οδικός τουρισμός, που πηγαίνει στη χερσαία και τη βόρεια Ελλάδα, κάποια στιγμή θα ξεκινήσει γιατί θα ανοίξουν υπό προϋποθέσεις και τα σύνορα.»
Ερωτηθείς για τυχόν ανισότητες στον κλάδο ο Γιάννης Ρέτσος απαντά:
«Σίγουρα υπάρχουν. Υπάρχουν διαφορές στα μεγέθη των επιχειρήσεων, υπάρχει διαφορετικός τρόπος λειτουργίας, 12μηνης και εποχικής, είναι επόμενο ότι θα υπάρξουν διαφορετικές ταχύτητες. Είναι αναμενόμενο σε μια πολεμική κατάσταση, όπως αυτή που έχουμε το 2020.»
Ρέτσος: «Οχι» σε υπερβολικούς κανόνες που θα θέσουν εκτός λειτουργίας τους πιο αδύναμους
Ο κ. Ρέτσος εξηγεί στο iefimerida.gr ότι τα μεγέθη των επιχειρήσεων του Τουρισμού θα διαδραματίσουν ρόλο και γι' αυτό τα μέτρα θα πρέπει να ληφθούν μέτρα που δεν θα αφήσουν θέσουν εκτός λειτουργίας -και «πίτας»- τις μικρότερες επιχειρήσεις:
«Οι επιχειρήσεις του Τουρισμού στην Ελλάδα έχουν διαφορετικά μπάτζετ, που δίνουν άλλες δυνατότητες για τα υγειονομικά μέτρα που θα λάβουν. Αυτό ίσως αποτελέσει και ένα εργαλείο μάρκετινγκ, προσέλκυσης πελατείας από κάποιες επιχειρήσεις. Δεν πρέπει όμως αυτά τα μέτρα να αποτελούν προϋπόθεση λειτουργίας ή μη λειτουργίας. Δεν μπορούν να μπουν υπερβολικοί κανόνες που τελικά δεν θα επιτρέψουν σε κάποιους να λειτουργήσουν. Που θα τους αφήσουν έξω. Πρέπει να καλύψουμε τα απαραίτητα όρια της υγειονομικής προστασίας, όπως θα μπουν από τους υγειονομικούς και από το κράτος, και μετά ο καθένας θα έχει το δικαίωμα, με βάση τις δυνατότητες του, να χτίσει παραπάνω. Επαναλαμβάνω, όμως, οι όροι πρέπει να είναι ρεαλιστικοί και βιώσιμοι.»
Η θέση του ΣΕΤΕ για τα τεστ: Να γίνονται στις χώρες προέλευσης
Προ ημερών, ο υπουργός Τουρισμού Χάρης Θεοχάρης τόνισε ότι εξετάζεται το μέτρο να γίνονται τεστ για κορωνοϊό σε τουρίστες, προ της επιβίβασής τους στα αεροπλάνα. Κάτι παρόμοιο, για τα πλοία, άφησε ανοικτό και το υπουργείο Ναυτιλίας.
Ο Γιάννης Ρέτσος του ΣΕΤΕ επισημαίνει, σχετικά, ότι «η γενική μας θέση που, όπως έχουμε καταλάβει είναι και η κυβερνητική θέση, είναι ότι ο έλεγχος και η εξέταση να γίνονται στη χώρα προέλευσης. Εκεί πρέπει να καταλήξουν οι διακρατικές συμφωνίες». Ο κ. Ρέτσος υποστηρίζει ότι «δεν μπορεί η χώρα να αναλάβει την υποχρέωση να εξετάζει τον κόσμο που θα έρχεται. Τα πλοία, όπως και τα ξενοδοχεία, δεν μπορόυν να μετατραπούν σε κλινικές ή διαγνωστικά κέντρα. Ιδίως για τα πλοία είναι και πρακτικά δύσκολο.»
Σε ποιες χώρες «ποντάρει» η Ελλάδα για τον Τουρισμό
Δεν είναι λίγοι όσοι, σε αυτή την δύσκολη συνθήκη, «φωτογραφίζουν» την Κίνα ως μια από τις ελπίδες της Ελλάδας για τον Τουρισμό. Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ έχει διαφορετική άποψη. «Η Κίνα δεν είναι μεγάλη αγορά. Είναι μια αγορά που διερευνούσε η Ελλάδα λόγω μεγέθους. Σε πρώτο στάδιο μιλάμε για μια ενδοευρωπαϊκή κίνηση, καθώς η απαγόρευση αεροπορικής μετακίνησης από τρίτες χώρες ισχύει τουλάχιστον μέχρι τις 15 Ιουνίου. Επειτα, επιχειρούμε να στοχεύσουμε σε κάποιες χώρες εκτός ευρωπαϊκού πλαισίου που έχουν κάνει καλή διαχείριση» εξηγεί.
Ποιες χώρες είναι αυτές; Σύμφωνα με τον Γιάννη Ρέτσο, μια πρώτη εικόνα δόθηκε από την τηλεδιάσκεψη που πραγματοποίησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τους ηγέτες 7 κρατών που έχουν καλή επίδοση απέναντι στην πανδημία του κορωνοϊού. «Υπάρχουν προχωρημένες συζητήσεις με το Ισραήλ, με την Κύπρο, με Βαλκανικές χώρες. Από τις μεγάλες αγορές το πιο ρεαλιστικό για φέτος είναι η Γερμανία, όμως θα καθυστερήσει. Μιλάμε για τέλη Αυγούστου, ίσως και αρχές Σεπτεμβρίου. Η Αγγλία, δυστυχώς, δείχνει να είναι χαμένη υπόθεση» λέει ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ.
Υπενθυμίζεται ότι η τηλεδιάσκεψη του πρωθυπουργού έγινε με τους ηγέτες της Αυστρίας, Δανίας, Νορβηγίας, Τσεχίας, Ισραήλ, Σιγκαπούρης και Αυστραλίας.
Οι 4 προτάσεις του ΣΕΤΕ για τον Τουρισμό
Το μεγάλο «στοίχημα» πλέον είναι η διασφάλιση των θέσεων εργασίας και η στήριξη των επιχειρήσεων. «Εκτιμώ ότι σε δέκα ημέρες από σήμερα θα έχουμε το πλήρες πακέτο κυβερνητικών μέτρων για τα ξενοδοχεία, τις αερομεταφορές και την επανεκκίνηση του Τουρισμού. Πολύ μεγάλο ρόλο θα παίξει το πρόγραμμα επιδότησης εργασίας, καθώς θα καθορίσει το κόστος των επιχειρήσεων» λέει ο Γιάννης Ρέτσος.
Ο ΣΕΤΕ έχει καταλήξει σε 4 προτάσεις – άξονες για τον Τουρισμό. «Εχουμε αποφασίσει να λειτουργούμε ρεαλιστικά και αξιόπιστα, ως κοινωνικός εταίρος, και ελπίζουμε ότι με τα κατάλληλα μέτρα θα βγούμε με τις μικρότερες δυνατές απώλειες από αυτή την πρωτοφανή κρίση» καταλήγει ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ.
Οι 4 άξονες – προτάσεις του ΣΕΤΕ για τον Τουρισμό:
- Υγειονομικά πρωτόκολλα λειτουργίας: Τουρισμός/μεταφορές δε θα μπορέσουν να λειτουργήσουν, χωρίς κοινά ευρωπαϊκά πρωτόκολλα για ελεγχόμενες υγειονομικά μετακινήσεις. Επειδή με την πάροδο του χρόνου βλέπουμε ότι η κοινή ευρωπαϊκή δράση καθυστερεί και οι διακρατικές συμφωνίες φαίνονται πλέον πιο πιθανές, πρέπει εντός Μαΐου, να έχουμε καταλήξει σε εθνικά υγειονομικά πρωτόκολλα λειτουργίας, για το σύνολο των τουριστικών επιχειρήσεων. Τα πρωτόκολλα αυτά πρέπει να είναι ρεαλιστικά και βιώσιμα, πάντα εντός των υγειονομικών δεσμεύσεων και να μπορούν να εφαρμοστούν και από μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν την πλειονότητα του τομέα μας. Ήδη έχουμε ενημερώσει τους συνεργάτες σας, το Υπουργείο Τουρισμού και τον ΕΟΔΥ, ότι έως τις 11.05.20 θα παραδώσουμε ολοκληρωμένο σχέδιο να επεξεργαστείτε με τους συμβούλους σας, προκειμένου να είμαστε έτοιμοι εγκαίρως.
- 2. Προγράμματα επιδότησης εργασίας και εργαζομένων, τουλάχιστον για όλο το 2020: Στο πλαίσιο της λογικής του “burden sharing”, έτσι όπως το εξηγήσατε σε πρόσφατη συνέντευξή σας στην “Κ”, για να μπορέσουν να διατηρηθούν θέσεις εργασίας σε ένα περιβάλλον σχεδόν μηδενικών εσόδων για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα, θα πρέπει να προκύψει άμεσα πρόγραμμα επιδότησης της απασχόλησης, που θα μοιράζει το κόστος εργασίας μεταξύ επιχείρησης, κράτους και εργαζόμενου, με τρόπο δίκαιο και σύμφωνα με τις αντοχές, ανάγκες και δυνατότητες των μερών. Ήδη, παρόμοια προγράμματα εφαρμόζονται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Επιπλέον, πρέπει να έχουμε υπόψιν, ότι δεδομένου ότι πολλές από τις εποχικές επιχειρήσεις δε θα καταφέρουν να λειτουργήσουν φέτος, μεγάλο μέρος των περίπου 700.000 εργαζομένων του τουρισμού (στοιχεία του Q3 2019), θα παραμείνει άνεργο. Χρειάζεται λοιπόν δίχτυ προστασίας και διεύρυνση του ταμείου ανεργίας, αλλά και κίνητρο λειτουργίας επιχειρήσεων, έστω και για μικρό μέρος της σεζόν, προκειμένου να ανακοπεί το κύμα ανεργίας.
- 3. Μείωση του ΦΠΑ από 01.06.20 και για όσο χρόνο χρειαστεί να ανακτηθεί το χαμένο έδαφος: της διαμονής στο 6%, όλης της εστίασης στο 13%, της υπηρεσίας του τουριστικού πακέτου στο 13%, των εγχώριων μεταφορών στο 13% και του θαλάσσιου τουρισμού στο 13%. Παρότι κατανοούμε τη δυσκολία της δημοσιονομικής άσκησης, θεωρούμε, ότι ειδικά για το 2021 και εφόσον η πανδημία έχει αντιμετωπιστεί ιατρικά διεθνώς, οι ανταγωνιστικοί συντελεστές ΦΠΑ θα μας επιτρέψουν να διεκδικήσουμε μερίδιο αγοράς, από ανταγωνιστές που στη διαχείριση της πανδημίας υστέρησαν πολύ σε σχέση με εμάς, αλλά θα επιστρέψουν δυνατοί και με πολύ χαμηλότερους από εμάς συντελεστές, με ότι αυτό συνεπάγεται για την ανταγωνιστικότητα των τιμών.
- 4. Μη καταβολή προκαταβολής φόρου εισοδήματος για το 2020. Το μέτρο δεν έχει καμία δημοσιονομική επίπτωση και εκτός αυτού, το 2021 με το σύνολο των επιχειρήσεων ζημιογόνο, ο συμψηφισμός προκαταβολής-ζημιών θα είναι αναγκαστικός. Άρα, η άμεση εφαρμογή θα τονώσει τη ρευστότητα των επιχειρήσεων τώρα που την έχουν απόλυτη ανάγκη.