Για την πολυετή κρίση που πέρασε η Ελλάδα μίλησαν χθες το απόγευμα, στη Στοά του Βιβλίου, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννης Στουρνάρας και ο υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ και κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος Πέτσας.
Στην εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου του Κωνσταντίνου Γκράβα, «Οικονομικός Πόλεμος και Νομισματική Ειρήνη: Η Ελληνική Οικονομική Κατάθλιψη» (εκδόσεις Ι. Σιδέρης), συμμετείχε και ο δημοσιογράφος Αντώνης Παπαγιαννίδης, ενώ το πάνελ των τριών ομιλητών συντόνισε η δημοσιογράφος και τηλεοπτική παρουσιάστρια Φαίη Μαυραγάνη.
Ανοίγοντας τη συζήτηση, η κ. Μαυραγάνη περιέγραψε το βιβλίο ως «κατάλληλο για όσους θέλουν να καταλάβουν τι συνέβη με την οικονομική κρίση στην Ελλάδα, μέσα σε ένα ιστορικό και φιλοσοφικό πλαίσιο», προσθέτοντας ότι «το βιβλίο του Κωνσταντίνου Γκράβα είναι εύπεπτο ακόμη και για όσους δεν είναι εξειδικευμένοι στα χρηματοοικονομικά».
Στουρνάρας: Oποιος δεν θυμάται το παρελθόν είναι καταδικασμένος να το ξαναζήσει
Στην ομιλία του ο κ. Στουρνάρας επεσήμανε ότι «όποιος δεν θυμάται το παρελθόν είναι καταδικασμένος να το ξαναζήσει», τονίζοντας ότι βιβλία όπως αυτό θυμίζουν το παρελθόν και βοηθούν να μην επαναληφθούν τα ίδια λάθη στο μέλλον. Ο διοικητής της ΤτΕ υπογράμμισε ότι η πρωτοτυπία του βιβλίου του Κωνσταντίνου Γκράβα έγκειται στο ότι βλέπει την κρίση μέσα από το πρίσμα των κεντρικών τραπεζών και του ρόλου τους στην αντιμετώπιση της κρίσης, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι διάβασε το βιβλίο «απνευστί, επειδή μέσα από τις σελίδες του δεν ξετυλίγεται απλώς η δύσβατη πορεία της παγκόσμιας οικονομίας από την κατάρρευση της Lehman Brothers, το 2008, ως τις μέρες μας, αλλά αναδεικνύονται και οι προσπάθειες των κεντρικών τραπεζών να αντιμετωπίσουν την κρίση και, το κυριότερο, να εμποδίσουν την εμφάνιση μιας νέας». Και προσέθεσε ότι «ο συγγραφέας, στην προσπάθειά του να εξηγήσει τα βαθύτερα αίτια της κρίσης, καταφεύγει σε επιφανείς ιστορικούς, φιλοσόφους και οικονομολόγους, παραθέτοντας αποσπάσματα από το έργο τους και εξαντλητικές υποσημειώσεις, αποτέλεσμα επίπονης αποθησαύρισης γνώσεων και λεπτομερούς καταγραφής της επικαιρότητας». Κλείνοντας, ο κ. Στουρνάρας χαρακτήρισε το βιβλίο του Κωνσταντίνου Γκράβα «εξαιρετικό», καθώς ο συγγραφέας αναδεικνύει τον ρόλο των κεντρικών τραπεζών στην επίτευξη της νομισματικής ειρήνης, ενώ παράλληλα υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να θεραπευθούν «οι πληγές του οιονεί οικονομικού πολέμου, ο οποίος πλήττει τις ασθενέστερες χώρες μέλη».
Πέτσας: H ελληνική κρίση παρατάθηκε αναίτια
Από την πλευρά του ο κ. Πέτσας μίλησε για την ελληνική κρίση, δίνοντας έμφαση σε τρεις άξονες: Πρώτον, ότι «η κρίση ήταν μεγάλη» σε σχέση με προηγούμενες κρίσεις του παρελθόντος. Δεύτερον, ότι «η ελληνική κρίση παρατάθηκε αναίτια». Και τρίτον, ότι «έγιναν μεγάλα λάθη στη διαχείρισή της». Πιο αναλυτικά, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος χαρακτήρισε λανθασμένο το πρώτο πρόγραμμα διάσωσης ως προς το μείγμα της πολιτικής που ακολουθήθηκε, την μη αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους που ενδεχομένως έπρεπε να έχει γίνει εξ αρχής, και την σύγχυση ως προς την επίτευξη των οικονομικών στόχων της δημοσιονομικής προσαρμογής. Ο κ. Πέτσας έκανε λόγο για «πολιτική μυωπία» από πλευράς των Ευρωπαίων εταίρων τον Μάιο του 2014, ενώ υπογράμμισε την παντελή απουσία της ιδιοκτησίας του Προγράμματος από το 2015 και μετά. Κλείνοντας, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος αναφέρθηκε στο «εξαιρετικό βιβλίο του Κωνσταντίνου Γκράβα», αντλώντας από τον επίλογο του βιβλίου το απόσπασμα του Keynes για «τα δύο αντίθετα λάθη της απαισιοδοξίας, στη δεκαετία του 1930: και η απαισιοδοξία των επαναστατών που πιστεύουν ότι μόνο η βίαιη αλλαγή μπορεί να μας σώσει και τίποτε άλλο, και η απαισιοδοξία των αντιδραστικών που θεωρούν την ισορροπία της οικονομικής και κοινωνικής μας ζωής τόσο ασταθή που να μην πρέπει να διακινδυνεύσουμε κανέναν πειραματισμό». Μετά από τεσσεράμισι μήνες, με την εμπιστοσύνη στη χώρα να έχει αποκατασταθεί, όπως μαρτυρούν οι πρόδρομοι οικονομικοί δείκτες και η ραγδαία αποκλιμάκωση του κόστους δανεισμού της Ελληνικής Δημοκρατίας, έχουμε λόγους να είμαστε ρεαλιστικά αισιόδοξοι, τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Πέτσας. Σηματοδοτώντας το τέλος της «Ελληνικής Οικονομικής Κατάθλιψης» που είναι και ο υπότιτλος του βιβλίου.
Παίρνοντας τη σκυτάλη των ομιλητών, ο κ. Παπαγιαννίδης χαρακτήρισε το πόνημα του Κωνσταντίνου Γκράβα ως «ένα βιβλίο που βλέπει την ελληνική κρίση -μεταφέροντας από την Great Depression της δεκαετίας του 1930- ως μια φάση κατάθλιψης της Ελλάδας, που ξεπερνάει σαφώς την οικονομία, που πάει βαθύτερα». Συνεπώς, προσέθεσε ο γνωστός αρθρογράφος, «απαιτείται η αναζήτηση ριζικότερων μεταβολών νοοτροπίας σε σχέση με εκείνο που μάθαμε στρεβλωτικά ως μεταρρυθμίσεις και το οποίο κοινωνικά αντιπαθήσαμε». Κλείνοντας την τοποθέτησή του ο κ. Παπαγιαννίδης ανέφερε ότι «ο Κωνσταντίνος Γκράβας κάνει κάτι σπάνιο για την βιβλιογραφία περί την κρίση, όπου συχνότερα βλέπουμε λόγο αυθεντίας, λόγο άμβωνος. Αντιθέτως, ο ίδιος ο συγγραφέας δείχνει ότι προσπαθεί βήμα-βήμα να καταλάβει, να προσεγγίσει ένα πολυσύνθετο ζήτημα. Και σε αυτό που βρίσκει, καλεί τον αναγνώστη να συμμετάσχει διαβάζοντας το βιβλίο». Για αυτό «σας καλώ να το διαβάσετε», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Παπαγιαννίδης, απευθυνόμενος στο πολυπληθές κοινό της χθεσινής εκδήλωσης.
Την εκδήλωση έκλεισε με ομιλία του από το βήμα της Στοάς του Βιβλίου ο Κωνσταντίνος Γκράβας. Ο συγγραφέας αποκάλυψε μάλιστα πώς προέκυψε να συγγράψει τον Πρόλογο του βιβλίου του ο κ. Στουρνάρας. Διηγήθηκε ανεκδοτολογικά την ιστορία ως εξής: «Στα τέλη του περασμένου Ιανουαρίου, στο πλαίσιο μιας διάλεξης του κ. Διοικητού στο Σπίτι της Κύπρου, τον πλησίασα μετά το τέλος της ομιλίας του για να τον συγχαρώ. Του είπα ότι συγγράφω μια μελέτη για τις κεντρικές τράπεζες και την διεθνή χρηματοοικονομική κρίση. Και του ζήτησα να γράψει τον Πρόλογο. Ο κ. Στουρνάρας μου απήντησε ευγενικά ότι θα το εξετάσει, επιφυλασσόμενος λόγω του περιορισμένου ελεύθερου χρόνου που διαθέτει. Ανταλλάξαμε στοιχεία επικοινωνίας και υποσχέθηκα ότι θα επανέλθω, όταν έρθει η ώρα... Μερικούς μήνες μετά, έχοντας ολοκληρώσει το βιβλίο έστειλα το κείμενο στον κ. Διοικητή. Ήταν Πρωτομαγιά, όταν χτύπησε το τηλέφωνο και ήταν ο ίδιος. Μου είπε ότι έχω κάνει πολύ καλή δουλειά διότι έβαλα σε ιστορικό πλαίσιο την διεθνή κρίση. Και ότι θα συγγράψει τον Πρόλογο για το βιβλίο μου!». Επικαλούμενος το ρητό «τύχη είναι αυτό που συμβαίνει όταν η προετοιμασία συναντά την συγκυρία», ο Κωνσταντίνος Γκράβας ολοκλήρωσε την ομιλία του λέγοντας χαρακτηριστικά: «μπορώ απόψε να σας πω ότι αισθάνομαι ταπεινά τυχερός». Και αφιέρωσε το βιβλίο στην οικογένειά του, «τα δύο «Μ» και δύο «Ν» που είναι τα δύο παιδιά μου, η γυναίκα μου και η μητέρα μου», όπως άλλωστε αναγράφεται στην αφιέρωση του βιβλίου του.
«Οικονομικός Πόλεμος και Νομισματική Ειρήνη: Η Ελληνική Οικονομική Κατάθλιψη».