Οι καμινάδες προδίδουν πως ήδη έφτασε ο χειμώνας. Οι άντρες μεταφέρουν τα ξύλα από το βουνό, τα «σχίζουν», όπως λένε, σε καυσόξυλα και τα στοιβάζουν στις αποθήκες και τα υπόγεια των σπιτιών τους.
Οι γυναίκες ενοψει του χειμώνα απλώνουν και τινάζουν τις βελέντζες για να αεριστούν και να αφρατέψουν, ετοιμάζουν τραχανά, βάζα με ροδάκινα (κομπόστες), σπαράγγια και φτιάχνουν το τουρσί για να συνοδεύουν τις σούπες που τους ζεσταίνουν τις κρύες μέρες. Οι κάτοικοι στα ορεινά χωριά της Αλμωπίας, στους πρόποδες του όρους Βόρας (Καϊμακτσαλάν), ετοιμάζονται για τον δύσκολο χειμώνα που ήδη γι' αυτούς έχει ξεκινήσει.
Σαρακηνοί: «Δύσκολος θα είναι ο φετινός χειμώνας»
«Ετοιμαζόμαστε πυρετωδώς, γιατί θεωρούμε ότι θα είναι ένας πολύ δύσκολος χειμώνας», λέει στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Γιώργος Μπέλιος και σημειώνει πως, «τα καύσιμα έχουν ανέβει πάρα πολύ, ειδικά το πετρέλαιο θέρμανσης και εμείς θα προσπαθήσουμε να βγάλουμε τον χειμώνα μόνο με τα ξύλα. Όπως τα έχουμε υπολογίσει θα χρειαστούμε περίπου 50 τόνους φέτος».
Ένας γνώριμος ήχος ακούγεται κοντά στην πλατεία του χωριού Σαρακηνοί. Η Ελένη Συλλέκτη, «σχίζει» ασταμάτητα στην αυλή τα ξύλα με το τσεκούρι και εκμυστηρεύεται πως, «αν δουλεύεις, δεν είναι δύσκολο να ετοιμαστείς για τον χειμώνα, μόνο εάν είσαι τεμπέλα όλα είναι δύσκολα». «Θέλει δύναμη και να στροφάρεις, να γυρίζεις το ξύλο εκεί που έχει παρακλάδια για να το σχίσεις πιο εύκολα», εξηγεί και με καμάρι δείχνει τις κομπόστες από ροδάκινα και σπαράγγια, τις μαρμελάδες και τα γλυκά που έχει φτιάξει με τα χεράκια της για τον χειμώνα.
«Οι άνδρες κουβαλάνε τα ξύλα κι εμείς βοηθάμε, αλλά ασχολούμαστε περισσότερο με την ετοιμασία του τραχανά, κάνουμε τις χυλοπίτες μας, τα βάζα κομπόστα με τα φρούτα που παράγουμε, τα γλυκά του κουταλιού, τις μαρμελάδες, λικέρ και τουρσιά. Έτσι βγάζουμε τον χειμώνα», λέει με χαμόγελο η κυρία Ευαγγελία που ζει με την οικογένεια της στον ορεινό οικισμό των Σαρακηνών, σε υψόμετρο περίπου 600μ.
«Καθαρίζουμε τα σπίτια μας τώρα για του Αγίου Δημητρίου, έχουμε στρώσει ήδη από τον Σεπτέμβριο τα χαλιά και τις βελέντζες. Οι βελέντζες είναι δύσκολες, για να είναι αφράτες, πρέπει κάθε ημέρα να τις τινάζεις και να τις αερίζεις», εξηγεί.
Κορυφή: Η σόμπα έχει ήδη ανάψει
Ο Χρήστος Μάτσης και η σύζυγος του η Κατερίνα, άνοιξαν το σπιτικό τους στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων. Ζουν στο χωριό Κορυφή που βρίσκεται σε υψόμετρο 840μ και θεωρείται το μπαλκόνι της Αλμωπίας. Είναι ο τελευταίος οικισμός πριν από το χιονοδρομικό Βόρας. Όπως λένε, το καλοκαίρι το χωριό τους έχει κόσμο, ήδη όμως οι περισσότεροι έχουν φύγει και οι μόνιμοι κάτοικοι τον χειμώνα δεν ξεπερνούν τους 30. Η σόμπα αναμμένη, το σπίτι στρωμένο και τα χαμόγελα τους ζεστά όταν λένε πως, «έχουμε στρώσει, εδώ έχει πολύ κρύο, παγωνιά, γεμίσαμε το υπόγειο με ξύλα και η σόμπα ήδη ανάβει».
«Εμείς ετοιμάζουμε το σπίτι και οι άνδρες ασχολούνται με τα ξύλα και το κυνήγι. Οι επόμενοι μήνες είναι δύσκολοι για το χωριό. Τον χειμώνα μέχρι και 20 βαθμούς κάτω από το μηδέν έχουμε», σημειώνει η κα Κατερίνα η νοικοκυρά του σπιτιού.
«Ο χειμώνας για εμάς είναι βαρύς και έχει ξεκινήσει. Πάνω από 30 τόνους καυσόξυλα χρειαζόμαστε. Αυτές τις ημέρες κουβαλάω και στοιβάζω τα ξύλα για να είμαστε έτοιμοι», λέει ο Χρήστος Μάτσης και όπως επισημαίνει, «η σόμπα ανάβει από τον Σεπτέμβριο και μέχρι και τις 21 Μαΐου παραμένει αναμμένη. Αγοράζουμε αλεύρι και τρόφιμα, γιατί ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να συμβεί, παλιότερα μέναμε αποκλεισμένοι μέχρι και έναν μήνα. Πέρυσι, το πρωί βγάζαμε το χιόνι μπροστά από το σπίτι, καθαρίζαμε και την επόμενη μέρα, πάλι το χιόνι έφτανε τα 70 εκατοστά δεν μπορούσαμε να βγούμε έξω από το σπίτι μας».
Ο Πρόεδρος τοπικής κοινότητας Κορυφής- Σαρακηνών Δημήτρης Μπέλιος σημειώνει πως «γενικά φέτος ήμασταν πεσμένοι σε ποσότητα και σε τιμές στα φρούτα, στα ροδάκινα και στα κεράσια».
«Θα περάσουμε δύσκολα και εδώ μόνο ξύλα έχουμε για τις ξυλόσομπες. Ειδικά όμως φέτος, υπάρχει μεγάλο πρόβλημα, διότι από το δασαρχείο μας ενημέρωσαν πως πρέπει να πάμε να κόψουμε ξύλα από το δάσος, σε πέντε ημέρες μέσα στον Ιούνιο, που όλοι μας μαζεύαμε κεράσια. Έτσι μείναμε χωρίς ξύλα. Αναγκαστήκαμε να κόψουμε τα γέρικα δέντρα και να μαζέψουμε κάποια ξύλα. Κάθε οικογένεια δικαιούται έξι χωρικά, δηλαδή έξι κυβικά (ένα κυβικό είναι περίπου μισός τόνος από 500-600κιλά), όμως εμείς χρειαζόμαστε πάνω από 40 τόνους για να ζεσταθούμε», διευκρινίζει.
Πολυκάρπη: «Το γυρίσαμε όπως τα παλιά τα χρόνια στην ξυλόσομπα»
«Από το καλοκαίρι συγκεντρώνουμε ξύλα, είναι η μοναδική λύση για να ζεσταθούμε, το πετρέλαιο έχει ανέβει πολύ και το πέλετ που έχουμε σαν δεύτερη επιλογή έχει ανέβει πολύ. Πέρυσι είχα πάρει 250 ευρώ την παλέτα και φέτος έφτασε μέχρι 650 η καλή ποιότητα. Το γυρίσαμε όπως τα παλιά τα χρόνια στη σόμπα με ξύλο», επισημαίνει ο πρόεδρος της τοπικής κοινότητας Πολυκάρπης Παναγιώτης Χατζηαναστασίου. Αναφερόμενος στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η περιοχή λέει πως «φέτος, τίποτα δεν είναι εύκολο για εμάς». «Είχαμε μεγάλες καταστροφές από τον παγετό στις καλλιέργειες, τα ροδάκινα ενώ τα δίναμε 40 λεπτά, φέτος η τιμή τους δεν ξεπέρασε τα 15 λεπτά, τα κεράσια από 2 ευρώ, τα δώσαμε 80 λεπτά και ακόμα δεν έχουμε πληρωθεί. Ότι και να γίνει όμως τον τόπο μας δεν τον αφήνουμε. Όλοι βοηθάμε τους συγγενείς και τους φίλους, βοηθάμε και στο μάζεμα για να μην έχουμε πολλά εργατικά», εξηγεί.
Ο Αντώνης Ταπανάς κάτοικος της Πολυκάρπης αναφέρει πως έχει αναγκαστεί να έχει τρεις διαφορετικούς καυστήρες για να μπορεί να ζεστάνει το σπίτι της οικογένειας του, όσο πιο οικονομικά γίνεται. «Έχω καυστήρα για πετρέλαιο που δεν υπάρχει καμία περίπτωση να τον χρησιμοποιήσω με την τιμή που έφτασε. Είχα βάλει και λέβητα για πέλετ, όμως φέτος σχεδόν διπλασιάστηκε η τιμή του και ευτυχώς έχω ακόμα τον ξυλολέβητα, ξερίζωσα και κάποια γέρικα δέντρα που είχα και θα ζεσταθούμε και φέτος».
«Δεν προλαβαίνουμε να εξυπηρετήσουμε. Τα ξύλα δε φτάνουν»
Κάθε αυλή, κάθε σπίτι στα ορεινά χωριά της Αλμωπίας, αυτές τις ημέρες προετοιμάζεται για τους δύσκολους μήνες που έπονται. «Γίνεται χαμός, δεν προλαβαίνουμε. Ο κόσμος ζητάει συνέχεια ξύλα και εμείς δουλεύουμε ασταμάτητα και πάλι δε φτάνουν τα ξύλα για να εξυπηρετήσουμε», υπογραμμίζει ο Λιμπερ Σεφέρης που εργάζεται σε μάντρα με ξύλα στον Μεγαπλάτανο.
Η Axion Hellas κοντά στους ακρίτες της Αλμωπίας
Αυτές τις περιοχές, οπού οι κάτοικοι πραγματικά δοκιμάζονται τον χειμώνα, επισκέφθηκαν οι εθελοντές της Axion Hellas προκειμένου να προσφέρουν τις πολύτιμες υπηρεσίες τους.
Πρόκειται για την πρώτη αποστολή που έλαβε χώρα στην ηπειρωτική Ελλάδα και ολοκληρώθηκε με σημαντικό έργο, καθώς οι εθελοντές γιατροί 17 διαφορετικών ειδικοτήτων, σε τρεις ημέρες -από τις 20 έως τις 22 Οκτωβρίου- πραγματοποίησαν 1.442 ιατρικές εξετάσεις σε 447 κατοίκους έξι χωριών, της Πολυκάρπης, της Όρμας, του Μεγαπλατάνου, των Σαρακηνών, του Μοναστηρακίου και της Κορυφής.
Στο πλαίσιο της δράσης της Axion Hellas, υλοποιήθηκαν πολιτιστικές και εκπαιδευτικές εκδηλώσεις για μικρούς και μεγάλους. Συνολικά, περισσότερα από 600 παιδιά της ευρύτερης περιοχής, συμμετείχαν στις εκπαιδευτικές, πολιτιστικές και ψυχαγωγικές δράσεις που υλοποίησαν οι εθελοντές.
Η επιλογή της συγκεκριμένης περιοχής δεν έγινε τυχαία, αλλά με αφορμή τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική καταστροφή και η ομάδα των εθελοντών επέλεξε να πραγματοποιήσει τη συγκεκριμένη δράση της, σε προσφυγικές περιοχές του νόμου Πέλλας όπου εγκαταστάθηκαν εκατοντάδες πρόσφυγες το 1922.
Η Axion Hellas με στόχο την αναβάθμιση των απομακρυσμένων περιοχών με έργα υποδομής, θα κατασκευάσει και θα παραδώσει παιδικές χαρές, στα χωριά της Αλμωπίας.
*Τις συνημμένες φωτογραφίες από τις δράσεις της ΑΜΚΕ Axion Hellas στην Αλμωπία παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η εθελοντική οργάνωση