Η Ελλάδα δεν είναι μια τυχαία χώρα. Βρίσκεται σε μια από τις πλέον σεισμογενείς ζώνες του πλανήτη, αντιμετωπίζει συχνά πυρκαγιές και άλλες φυσικές καταστροφές, όπως οι πλημμύρες.
Παρά ταύτα, τα περισσότερα σπίτια παραμένουν «ανοχύρωτα», δίχως ασφαλιστική κάλυψη. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, στην Ελλάδα μόλις το 15% των σπιτιών έχει ασφαλιστική κάλυψη για πυρκαγιά, κλοπή ή άλλη φυσική καταστροφή όπως ο σεισμός και η πλημμύρα. Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει ότι σχεδόν 9 στα 10 σπίτια είναι ανασφάλιστα, με συνέπεια στην περίπτωση μιας φυσικής καταστροφής, ο βασικός «αιμοδότης» να είναι το κράτος.
Γιατί δεν λειτουργεί η λύση του κράτους
Μέχρι σήμερα, για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες των ακραίων φαινομένων και των καταστροφών στην Ελλάδα, το κράτος συμβάλλει στην αποζημίωση των πληγέντων με τη μορφή εφάπαξ οικονομικής ενίσχυσης ή και επιδότησης με ευνοϊκούς όρους. Σε πολλές χώρες του εξωτερικού, το εν λόγω θεωρείται πεπερασμένο καθώς επιβαρύνει σημαντικά τον κρατικό προϋπολογισμό -δηλαδή, άμεσα, τη τσέπη του φορολογούμενου.
Αναλυτές εκτιμούν ότι παρά τις καλές προθέσεις από την πλευρά του κράτους, τα χρήματα που τελικά χορηγούνται στους πληγέντες δεν επαρκούν για την πλήρη αποκατάσταση των ζημιών. Επιπλέον, αναφέρουν ότι αυτές οι χρηματοδοτήσεις καταβάλλονται με σημαντική καθυστέρηση, με συνέπεια να επιβαρύνεται και το κοινωνικό σύνολο και η οικονομία.
Το παράδειγμα των φυσικών καταστροφών
Η Ελλάδα έχει 157 ενεργά σεισμικά ρήγματα -κατατάσσεται στην 6η θέση της λίστας με τις πιο σεισμογενείς χώρες του κόσμου, σαρώνεται κάθε χρόνο από πυρκαγιές και αντιμετωπίζει συχνά τα τελευταία χρόνια καταστροφικές -και φονικές- πλημμύρες. Είναι ενδεικτικό ότι από το 1993 έως τον Αύγουστο του 2020 -δηλαδή μέσα στα τελευταία 27 χρόνια- έχουν καταγραφεί 33 «θεομηνίες» στη χώρα, δηλαδή σεισμοί, καταιγίδες και πυρκαγιές μεγάλης σφοδρότητας και με σημαντικές απώλειες ζωών και πλούτου.
Ο ακαδημαϊκός Χρήστος Ζερεφός είχε στο προηγούμενο διάστημα δηλώσει ότι η Ελλάδα έχει σημαντικά, τρωτά σημεία σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. «Η χώρα μας υποφέρει από πάρα πολλά ακραία φαινόμενα και τη συνέργειά τους. Για παράδειγμα, μία πλημμύρα ακολουθείται από περίοδο ξηρασίας και μέσα σε αυτήν την περίοδο η χώρα τρέμει και όλη αυτή η παλμική ακαθόριστη κίνηση οδηγεί σε αποσταθεροποίηση του εδάφους και στην προσεχή πλημμυρίδα», είχε τονίσει χαρακτηριστικά, μιλώντας σε εκδήλωση του ΑΠΘ. Στην ίδια ομιλία είχε προβλέψει ότι οι δασικές πυρκαγιές θα αυξηθούν, καθώς «η επικίνδυνη περίοδος του καλοκαιριού θα διευρυνθεί σε περισσότερες από 40 ημέρες, έναντι 20 σήμερα».
Ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι και τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Munich Re, μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες ασφάλισης και αντασφαλειών στον κόσμο. Σε πρόσφατο απολογισμό της υπογράμμιζε ότι το κόστος των φυσικών καταστροφών, σε παγκόσμια κλίμακα, μόνο για το 2019, ανήλθε στα 150 δισ. ευρώ. Η αιτία βρίσκεται στην κλιματική αλλαγή, μια εκδοχή στην οποία, βάσει έρευνας (Anderegg, William R L; Prall, James W.; Harold, Jacob; Schneider, Stephen H. -2010), συμμερίζεται το 98% των επιστημόνων που ασχολούνται με το περιβάλλον.
Αναλυτές «δείχνουν» προς την ιδιωτική ασφάλιση
Επικαλούμενοι παραδείγματα του εξωτερικού, αναλυτές υπογραμμίζουν ότι οι περισσότερες χώρες που κινδυνεύουν από φυσικές καταστροφές, όπως π.χ. Ισπανία και Γαλλία, ρυθμίζουν με σχήματα ΣΔΙΤ την εκ των προτέρων ασφάλιση και χρηματοδότηση των ζημιών από φυσικές καταστροφές. Αυτή η λύση, όπως εξηγούν, μπορεί να ωφελήσει τόσο τους πολίτες -λόγω φορολογικών κινήτρων- και το κράτος, που δεν θα αναγκάζεται να καλύπτει εξ ολοκλήρου τη ζημιά.
Από την πλευρά τους, παράγοντες της ασφαλιστικής αγοράς διαμηνύουν ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες έχουν όλα τα εχέγγυα για να χειριστούν άμεσα και γρήγορα αποζημιώσεις ύψους πολλών εκατομμυρίων. Το μεγάλο ερώτημα είναι το κατά πόσο ένα ελληνικό νοικοκυριό μπορεί να «σηκώσει» την ασφάλιση της κατοικίας του.
Μελετώντας συγκριτικά στοιχεία από ασφαλιστικές εταιρείες, το iefimerida.gr διαπίστωσε ότι τα ασφαλιστήρια συμβόλαια περιουσίας καλύπτουν τα σπίτια από μια πληθώρα κινδύνων, όπως η πυρκαγιά, η πλημμύρα, ο σεισμός και η κλοπή. Το κόστος, όπως προκύπτει, δεν είναι «αστρονομικό». Ενδεικτικά, για ένα διαμέρισμα 100 τ.μ., που ασφαλίζεται για 100.000 ευρώ, το ασφάλιστρο που καλύπτει για πυρκαγιά, σεισμό και άλλες φυσικές καταστροφές είναι της τάξης των 10 ευρώ ανά μήνα, δηλαδή τα 120 ευρώ ανά έτος.
Ενα άλλο πλεονέκτημα της ασφαλιστικής αγοράς, έναντι του Δημοσίου, είναι ότι αποζημιώνει με μεγαλύτερη ταχύτητα, προκειμένου οι εκάστοτε ζημιές να αποκαθίστανται το συντομότερο δυνατό.