Η ΡΑΣ (Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων) ήταν μέχρι τώρα άγνωστη στο ευρύ κοινό και ήρθε στην επικαιρότητα μετά το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη.
Η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων δυνάμει του άρθρου 85 του ν.4199/2013 (Α’ 216) έχει ορισθεί στην Ελλάδα, από τον Οκτώβριο του 2013, ως η αρμόδια Εθνική Αρχή Ασφάλειας για τους Σιδηροδρόμους (Αρχή Ασφάλειας Σιδηροδρομικών Μεταφορών).
Στο πλαίσιο αυτό εκτελεί, τουλάχιστον, τα καθήκοντα που αναφέρονται στο άρθρο 16 της Οδηγίας (ΕΕ) 2016/798, τα οποία προβλέπονται, αναλύονται και εξειδικεύονται περαιτέρω στην εθνική νομοθεσία. Τα καθήκοντα αυτά σχετίζονται κυρίως με την ασφάλεια των σιδηροδρόμων καθώς επίσης και με τη διαλειτουργικότητα του σιδηροδρομικού συστήματος.
Ας σημειωθεί ότι μετά τον υπουργό Μεταφορών και Υποδομών Κώστα Καραμανλή, την παραίτησή τους για την πολύνεκρη σιδηροδρομική τραγωδία στα Τέμπη υπέβαλαν και οι επικεφαλής του ΟΣΕ και της ΕΡΓΟΣΕ, ενώ η πρόεδρος της ΡΑΣ Ιωάννα Τσιαπαρίκου είναι η μόνη επικεφαλής δημόσιου φορέα που έμεινε στη θέση της.
Σε δηλώσεις της στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ, η κυρία Τσιαπαρίκου προσπάθησε να υποβαθμίσει τον ρόλο της ΡΑΣ στον τομέα της ασφάλειας, αναφέροντας ότι οι έλεγχοι επικεντρώνονταν δειγματοληπτικά εκεί που νόμιζαν ότι υπάρχει κίνδυνος, ότι έχει μόλις τέσσερα άτομα προσωπικό και ότι δεν μπορεί να ελέγξει το δίκτυο των σιδηροδρόμων.
«Δεν ελέγχουμε εμείς την κατάσταση του δικτύου. Έχουμε προσωπικό τέσσερα άτομα», είπε η πρόεδρος για την τραγική σύγκρουση των δύο τρένων στα Τέμπη.
Σε ό,τι αφορά στους μηχανοδηγούς, η κ. Τσιαπαρίκου διευκρίνισε ότι «εμείς υποχρεούμαστε να εποπτεύουμε όλη την εκπαίδευσή τους».
Σε δηλώσεις της στο Πρώτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ, είπε πως η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων έχει πολλές και διαφορετικές αρμοδιότητες. «Από τη ρύθμιση της αγοράς και τον ανταγωνισμό, τα δικαιώματα των επιβατών και την Εθνική Αρχή Ασφάλειας».
Ποιες είναι οι αρμοδιότητες
Η κ. Τσιαπαρίκου είπε πιο συγκεκριμένα: «Πρέπει να τηρούμε, να βλέπουμε ότι οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και ο διαχειριστής υποδομής τηρεί αυτά που περιγράφονται στο σχέδιο διαχείρισης ασφάλειάς του, με βάση τα υφιστάμενα συστήματα. Δηλαδή, ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείται στη συγκεκριμένη περίπτωση».
«Ο σταθμάρχης δίνει εντολή στον μηχανοδηγό με τον τάδε τρόπο. Δεν εξετάζουμε κάτι άλλο. Γνωμοδοτικά, συμβουλευτικά, σε τοποθετήσεις μας δημόσιες ή σε προτάσεις μας προς τους φορείς, μπορούμε να πούμε ότι βεβαίως πρέπει να αυτοματοποιηθούν τα συστήματα και να ολοκληρωθούν τα έργα και οι εργολαβίες που είναι σε εξέλιξη», πρόσθεσε.
Τα συμπεράσματά της η Ρυθμιστική Αρχής Σιδηροδρόμων τα κοινοποιεί σε υπουργεία ή αρμόδιους, όπως η ΤΡΑΙΝΟΣΕ ή ο ΟΣΕ.
«Εκδίδουμε έκθεση ασφάλειας κάθε χρόνο, είναι όλα δημοσιοποιημένα. Τι κάνουμε εμείς; Κάνουμε κάθε χρόνο ένα σχέδιο εποπτείας. Αν τηρούνται οι διαδικασίες σωστά, εντοπίζοντας τους πιθανούς κινδύνους, που θεωρούμε από διάφορες πηγές ότι προκύπτουν. Όπως καταλαβαίνετε, αυτό αφορά ένα τεράστιο έργο, το οποίο και εμείς, με βάση το υφιστάμενο προσωπικό, το οποίο αυτή τη στιγμή είναι 4 άτομα στη Διεύθυνση Ασφάλειας που έχουμε, επικεντρωνόταν δειγματοληπτικά εκεί που θεωρούμε κάθε φορά ότι πιθανόν να προκύψουν κίνδυνοι», τόνισε η πρόεδρος.
«Δεν ελέγχουμε την κατάσταση του δικτύου»
Η Ιωάννα Τσιαπαρίκου ανέφερε επίσης πως δεν είναι εκείνοι υπεύθυνοι για την κατάσταση του δικτύου.
«Δεν ελέγχουμε την κατάσταση του δικτύου. Το επισημαίνουμε συνεχώς και σε δημόσιες και σε υπηρεσιακές παρεμβάσεις μας, ότι οφείλουν να συντηρούν το δίκτυο, αλλά μέχρι εκεί. Εμείς δεν ελέγχουμε αυτό το πράγμα. Ελέγχουμε αν τηρούν τη διαδικασία η οποία καταρτίζεται από τον κάθε φορέα και μας κοινοποιείται. Όταν δεν τηρούνται, τους το κάνουμε γνωστό και υποχρεούνται να διορθώσουν άμεσα την ενέργειά τους σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα και ανάλογα, φυσικά, με την επικινδυνότητα της παράλειψης ή της παραβίασης, εμείς έχουμε το δικαίωμα να υποβάλλουμε κάποια διοικητικά πρόστιμα», εξηγεί.
Έχουν μάλιστα επιβάλλει τέτοια πρόστιμα. Όπως δήλωσε: «Το τελευταίο ήταν τον Ιανουάριο, που επιβάλαμε 33.000 ευρώ, για τη μη ορθή εφαρμογή της τήρησης των πιστοποιητικών μηχανοδηγών. Βρήκαμε μηχανοδηγό χωρίς πιστοποιητικό στη συγκεκριμένη υποδομή».
«Θα προχωρήσουμε και σε άλλον αυτεπάγγελτο έλεγχο»
Εξηγώντας τι είναι το πιστοποιητικό, το οποίο και πρέπει να κατέχει ένας μηχανοδηγός, είπε:
«Ο κάθε μηχανοδηγός πρέπει να κατέχει ευρωπαϊκή άδεια οδήγησης, μετά από εγκεκριμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης από εμάς. Και αφού περάσει την εκπαίδευση, δίνει εξετάσεις, οι οποίες διοργανώνονται από εμάς, με τράπεζα θεμάτων, με πιστοποιημένους εκπαιδευτές, και είναι αδιάβλητες. Αφού βγει η ευρωπαϊκή άδεια οδήγησης, μετά εκπαιδεύεται στο συγκεκριμένο τροχαίο υλικό που θα οδηγήσει και στο συγκεκριμένο τμήμα της υποδομής από την εταιρεία (π.χ. Hellenic Train), η οποία το εκδίδει, και το πιστοποιητικό ασφάλειας είναι μετά η εξειδίκευση της εκπαίδευσής του».
Ωστόσο, πρόσθεσε: «Οι εκπαιδευτές των σταθμαρχών δεν είναι το ίδιο με των μηχανοδηγών. Εμείς υποχρεούμαστε να είναι ρυθμισμένο το επάγγελμα του μηχανοδηγού, δηλαδή υποχρεούμαστε να εποπτεύουμε όλη την εκπαίδευσή τους, το πρόγραμμα εκπαίδευσης, τις εξετάσεις, όλα. Όλα τα άλλα κρίσιμα καθήκοντα ασφάλειας εκπαιδεύονται απευθείας από τον ΟΣΕ, ο οποίος εκδίδει και τα πιστοποιητικά τους».
Για την υπόθεση των Τεμπών, η πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων, Ιωάννα Τσιαπαρίκου, δήλωσε τα εξής:
«Από προχθές (01.03.2023) πήραμε απόφαση για αυτεπάγγελτο έλεγχο, για να δούμε αν τηρήθηκαν οι διαδικασίες. Έχει αποσταλεί έγγραφο εντός 48 ωρών. Θα συλλέξουμε όλα τα απαιτούμενα έγγραφα που θα χρειαστούν στον έλεγχο και θα προχωρήσουμε. Μάλιστα, σήμερα θα βγάλουμε και δελτίο τύπου και θα προχωρήσουμε και σε άλλον αυτεπάγγελτο έλεγχο. Σήμερα πάλι, σε σχέση με την ενημέρωση των επιβατών για τα δικαιώματά τους από δω και στο εξής».