Μια ψηφιακή τάξη στο Facebook δημιούργησαν οι νηπιαγωγοί της δομής φιλοξενίας προσφύγων στο Σχιστό, επιχειρώντας να προσαρμόσουν την τηλεκπαίδευση στα προσφυγοπουλα, από την οποία σχεδόν απουσιάζουν οι υπολογιστές και το ασύρματο ίντερνετ.
Πρόκειται για μια κλειστή ομάδα στο Facebook, όπου οι νηπιαγωγοί ανεβάζουν προτάσεις για εργασίες, καθώς και βίντεο με τραγούδια, παραμύθια και λεκτικές ασκήσεις, ενώ τα παιδιά με τη σειρά τους στέλνουν φωτογραφίες από τις εργασίες και τις χειροτεχνίες τους.
«Από πέρυσι προσπαθούμε να στήσουμε την τηλεκπαίδευση και αν είναι δύσκολο εγχείρημα για τα παιδιά στο τυπικό σχολείο, είναι ακόμα περισσότερο για τα παιδιά της δομής. Πέρυσι, λοιπόν, σκεφτήκαμε να φτιάξουμε μια ψηφιακή τάξη στο Facebook, ένα εργαλείο που χρησιμοποιούν όλοι οι γονείς για να επικοινωνούν με την πατρίδα και την κοινότητά τους. Φέτος οι νηπιαγωγοί της δομής την απογείωσαν», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Έλενα Καραγιάννη συντονίστρια εκπαίδευσης της δομής.
Το νηπιαγωγείο της δομής του Σχιστού, που στεγάζεται σε ένα κοντέινερ, ξεκίνησε να λειτουργεί το 2017 για προνήπια και νήπια, ωστόσο φέτος, εξαιτίας της πανδημίας και της ανάγκης λειτουργίας των τάξεων με τις απαραίτητες αποστάσεις τέθηκε σε λειτουργία μόνο η νηπιακή τάξη από τον Ιανουάριο. Οι εκπαιδευτικοί έχουν ζητήσει να τους δοθεί και ένα δεύτερο κοντέινερ, ακριβώς δίπλα στο πρώτο, για να χρησιμοποιηθεί για τα προνήπια. Ανάγκη υπάρχει, όπως εξηγεί η κ. Καραγιάννη, και για βρεφονηπιακό σταθμό, που λειτούργησε την περίοδο 2016-2018 με στελέχωση από το κοινωφελές πρόγραμμα του ΟΑΕΔ, ωστόσο δεν μπόρεσε να οργανωθεί σε μόνιμη βάση, εξαιτίας της απουσίας σταθερού προσωπικού.
Η νηπιακή βαθμίδα είναι χωρισμένη σε δύο τμήματα. Σε αυτά έχουν εγγραφεί συνολικά 36 παιδιά, ωστόσο φοιτούν πλήρως τα 32. Η κ. Καραγιάννη διαπιστώνει ότι οι ίδιοι οι πρόσφυγες τα τελευταία χρόνια εμφανίζουν «μια άρνηση για την εκπαίδευση γιατί θέλουν να φύγουν στο εξωτερικό». Στο πλαίσιο αυτό θεωρεί πολύ σημαντικό το γεγονός ότι οι νηπιαγωγοί της δομής κατάφεραν να ενεργοποιήσουν γονείς και μαθητές, σε συνεργασία και με τους διερμηνείς, οι οποίοι όχι μόνο μεταφράζουν το παιδαγωγικό υλικό στις γλώσσες των προσφύγων, αλλά και βοηθούν στην ενεργοποίηση της κοινότητας. «Οι νηπιαγωγοί εκπαιδεύουν και τους γονείς που συχνά έχουν κατάθλιψη ή ιδρυματισμό. Για να έρθει ένα παιδί στο σχολείο στην ώρα του πρέπει να εκπαιδευτεί και η οικογένειά του», παρατηρεί η ίδια.
«Στην αρχή ήμασταν ξένο σώμα για τους πρόσφυγες», θυμάται η νηπιαγωγός, Ντίνα Νομικού και περιγράφει: «Σιγά σιγά αφουγκραζόμασταν την ανάγκη ύπαρξης δράσεων που δημιουργούσαν σταθερότητα και ρουτίνα στα παιδιά. Βλέπαμε μέρα με τη μέρα πόσο το πρόγραμμα ηρεμούσε τα παιδιά και είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει ένα σημείο αναφοράς για εκείνα».
Έχοντας ως αφετηρία της τη μοντεσσοριανή μέθοδο, στην οποία έχει εξειδικευθεί, η Ντίνα Νομικού ξεκίνησε να εργάζεται στο νηπιαγωγείο της δομής δίνοντας βαρύτητα σε καινοτόμες παιδαγωγικές προσεγγίσεις. Ωστόσο, όπως λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «αυτό που κατάλαβα δουλεύοντας στη δομή είναι την ανάγκη για παιδαγωγική ευελιξία. Έπρεπε να συνδυάσω αυτά που γνώριζα με μια τυπική, παραδοσιακή παιδαγωγική και με αυτά που ζητούσαν τα παιδιά. Στην πράξη ο παιδαγωγός πρέπει να αφουγκραστεί την παιδαγωγική συνθήκη».
Η ίδια επισημαίνει ότι είναι πολύ σημαντικό πως το νηπιαγωγείο λειτουργεί μέσα στη δομή, «γιατί ο δάσκαλος πηγαίνει στο χώρο που ζουν τα παιδιά. Οι δομές υποδοχής και εκπαίδευσης προσφύγων είναι ένα πολύ ενδιαφέρον παιδαγωγικό πλαίσιο γιατί το σχολείο αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης κοινότητας, όπου καλείσαι να κάνεις μια παιδαγωγική που σέβεται τον ευρύτερο χώρο».
Στο ευρύτερο αυτό πλαίσιο, οι νηπιαγωγοί της δομής πολλές φορές χρειάστηκε να φροντίσουν να προμηθεύσουν τα παιδιά ακόμα και με τα βασικά, ρούχα ή παπούτσια. «Τα παιδιά είχαν ανάγκη ασφάλειας, ανάγκη ένδυσης, ανάγκη να τους μάθουμε τα βασικά πάνω στην καθαριότητα», επισημαίνει η νηπιαγωγός, Γεωργία Ρούβαλη και προσθέτει: «Όλα τα παιδιά έχουν τις ίδιες ανάγκες για ρουτίνα και αγάπη. Όλοι οι εκπαιδευτικοί ακούνε τις ανάγκες της ομάδας τους, αυτές τις ανάγκες ακούσαμε και εμείς».
Όπως συμπληρώνει η συνάδελφός της, Στέλλα Ντάφου, «θεωρώ ότι τις πρώτες μέρες οι γονείς έφερναν τα παιδιά στο νηπιαγωγείο για να μην τα έχουν στο σπίτι, δεν είχαν μπει στη λογική του να μάθουν. Τώρα τα παιδιά γυρίζουν στο σπίτι και τη συνέπεια και τη ρουτίνα που έχουν στην τάξη, τη βγάζουν και στο σπίτι και οι γονείς το κατανοούν αυτό και προσπαθούν να τα βοηθήσουν να μάθουν».
Μία ακόμα από τις προκλήσεις που οι εκπαιδευτικοί της δομής κλήθηκαν να διαχειριστούν ήταν οι εγκαταστάσεις του νηπιαγωγείου. Τα παιδιά βγαίνουν για διάλειμμα σε σχολείο χωρίς αυλή και αναγκάζονται να παίζουν σε ένα δάπεδο χωρίς τάπητα ασφαλείας. Στο πλαίσιο αυτό κάνουν έκκληση σε φορείς και ιδιώτες να συμβάλουν στην τοποθέτηση περίφραξης και τάπητα στο νηπιαγωγείο.
Στην ψηφιακή τάξη του Facebook καταφέρνουν να συνδεθούν τακτικά περίπου 18 από τα εγγεγραμμένα παιδιά του νηπιαγωγείου, ενώ στα υπόλοιπα οι νηπιαγωγοί της δομής μοιράζουν πόρτα πόρτα τους φακέλους με τις εργασίες σε φωτοτυπίες. «Στο δικό μου τμήμα μόλις τρία από τα δώδεκα παιδιά συμμετέχουν στην ψηφιακή τάξη, γι’ αυτό αποφάσισα να πηγαίνω συχνά στη δομή και να τους δίνω υλικό για τις δραστηριότητές τους, φύλλα εργασίας, χαρτόνια, γκοφρέ χαρτιά, ασκήσεις γραμματισμού. Εξηγώ στους γονείς ότι τα παιδιά τους του χρόνου θα πάνε Δημοτικό και πρέπει να κάνουν τις ασκήσεις τους για να μην δυσκολευτούν πολύ. Δεν έχουμε προλάβει να δουλέψουμε πολύ και υπάρχουν παιδιά που δεν μπορούν ούτε να πιάσουν το μολύβι», επισημαίνει η Στέλλα Ντάφου, η οποία διδάσκει στο ένα από τα δύο τμήματα μαζί με τη Βάγια Κοκούλη.
Η περιορισμένη περίοδος λειτουργίας των σχολείων λόγω της πανδημίας έχει δημιουργήσει δυσκολίες στην εκπαίδευση και των μεγαλύτερων παιδιών της δομής, που φοιτούν στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια βαθμίδα, συμπληρώνει η συντονίστρια, Έλενα Καραγιάννη. «Δεν είναι εφικτή η τηλεκπαίδευση για τα παιδιά της δομής του Σχιστού, που έχουν εγγραφεί σε 23 τάξεις σχολείων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και τάξεις υποδοχής. Υπάρχουν δυσκολίες, δεν υπάρχουν κινητά και τάμπλετ, δεν υπάρχει ασύρματο δίκτυο σε όλη τη δομή, δεν έχουν γνώσεις πληροφορικής πολλοί από τους γονείς. Για τα προσφυγόπουλα η εκπαίδευση έχει σταματήσει εδώ και ένα χρόνο και οι συνέπειες του λοκντάουν σε αυτά είναι ολέθριες. Παιδιά με τα οποία χτίσαμε για χρόνια αυτή τη ρουτίνα, τώρα την έχασαν. Έχασαν το κίνητρό τους, τους φίλους τους, τους αγαπημένους τους καθηγητές και έχουν μαραζώσει».
φωτογραφίες από το νηπιαγωγείο της δομής του Σχιστού, τις οποίες παραχώρησαν για χρήση στο ΑΠΕ-ΜΠΕ οι εκπαιδευτικοί της δομή