Η Περσεφόνη είναι ξεναγός στην Ελλάδα, αλλά τελείως διαφορετική από αυτή που έχουν συνηθίσει οι άνθρωποι. Και μάλιστα σε σπήλαιο.
Η Περσεφόνη, που θεωρείται ο πρώτος ξεναγός ρομπότ στον κόσμο σε σπήλαιο, υποδέχεται επισκέπτες από τα μέσα Ιουλίου στο σπήλαιο Αλιστράτη στη βόρεια Ελλάδα, 135 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Θεσσαλονίκης.
Το πολύγλωσσο ρομπότ συνοδεύει τους τουρίστες στα πρώτα 150 μέτρα του τμήματος του σπηλαίου που είναι ανοιχτό για το κοινό. Στα υπόλοιπα 750 μέτρα, ένας άλλος ξεναγός – άνθρωπος αυτή τη φορά, αναλαμβάνει.
Η Περσεφόνη μιλά 33 γλώσσες
Το ρομπότ ονομάστηκε Περσεφόνη επειδή, σύμφωνα με μια εκδοχή του αρχαίου ελληνικού μύθου, ο Πλούτωνας – ο θεός του κάτω κόσμου που ήταν επίσης γνωστός ως Άδης, απήγαγε την Περσεφόνη, με τη συγκατάθεση του πατέρα της, του Δία, προκειμένου να την κάνει γυναίκα του.
Το ρομπότ μιλά 33 γλώσσες και μπορεί να αλληλεπιδράσει σε βασικό επίπεδο με τους επισκέπτες σε τρεις γλώσσες. Μπορεί επίσης να απαντήσει σε 33 ερωτήσεις, αλλά μόνο στα ελληνικά.
Ο Νίκος Καρτάλης, ο επιστημονικός διευθυντής του σπηλαίου Αλιστράτη, είχε την ιδέα της δημιουργίας ενός ρομπότ όταν είδε στην τηλεόραση ένα που καθοδηγούσε τους επισκέπτες σε μια γκαλερί τέχνης. Δεκαεπτά χρόνια αργότερα, «πήραμε τα χρήματα και ο οδηγός ρομπότ έγινε πραγματικότητα» δήλωσε ο Καρτάλης στο Associated Press.
Το ρομπότ κατασκευάστηκε από το Εθνικό Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας και κόστισε 118.000 ευρώ. «Έχουμε ήδη 705 αύξηση επισκεπτών σε σχέση με πέρυσι από τότε που αρχίσαμε να το χρησιμοποιούμε» λέει ο Καρτάλης. «Ο κόσμος είναι ενθουσιασμένος, ειδικά τα παιδιά και άλλοι που είχαν επισκεφθεί το σπήλαιο στο παρελθόν επιστρέφουν για να δουν την νέα μας ξεναγό». Και συνεχίζει: «Είναι κάτι πρωτόγνωρο γι’ αυτούς, να έχουν τη δυνατότητα να αλληλεπιδρούν με το ρομπότ κάνοντας ερωτήσεις κι αυτό να τους απαντά. Πολλοί ξένοι επισκέπτες δεν μπορούν να πιστέψουν πως η Ελλάδα είχε την ικανότητα να κατασκευάσει ένα ρομπότ και να το χρησιμοποιήσει ως ξεναγό στο σπήλαιο».
Το ρομπότ κινείται κατά μήκος ενός πεζόδρομου, περνώντας μέσα από ένα περίτεχνο τοπίο σταλακτικών και σταλαγμιτών. Αυτοί οι ποικίλοι σχηματισμοί μπορούν να φτάσουν τα 15 μέτρα σε ύψος και είναι ορατοί σε όλο το μήκος του σπηλαίου που φτάνει το ένα χιλιόμετρο, και το οποίο είναι προσβάσιμο από άτομα με περιορισμένη κινητικότητα.
«Αυτό το σπήλαιο είναι ένα από τα πιο όμορφα, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη» λέει ο Καρτάλης. «Έχει σταλακτίτες και σταλαγμίτες σε πολλά σχήματα και χρώματα, ακόμη και κόκκινους». Προσθέτει επίσης ότι το σπήλαιο είναι ηλικίας 3 εκατομμυρίων ετών και εξερευνήθηκε για πρώτη φορά το 1974 από την Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία και μια ομάδα Αυστριακών σπηλαιολόγων. Άνοιξε για τους επισκέπτες το 1998.
Η Περσεφόνη, με λευκό σώμα, μαύρο κεφάλι και δύο φωτεινά μάτια, κινείται σε τροχούς, οδηγώντας τους επισκέπτες στις πρώτες τρεις από τις οκτώ στάσεις. Μπορεί να κάνει άλλες δύο στάσεις αλλά η χαμηλή ταχύτητά της επιβραδύνει την περιοδεία, η οποία διεξάγεται σε τρεις γλώσσες ταυτόχρονα. Οι δημιουργοί της πάντως, εξετάζουν τρόπους για να τη επιταχύνουν.
«Με λένε Περσεφόνη»
Το ρομπότ ξεκινά λέγοντας: «Με λένε Περσεφόνη, είμαι κόρη της θεάς Δήμητρας και σύζυγος του Πλούτωνα, του θεού του κάτω κόσμου. Σας καλωσορίζω στο υπόγειο βασίλειό μου, το σπήλαιο Αλιστράτη».
Φυσικά, η εμφάνιση της Περσεφόνης έχει συγκεντρώσει την προσοχή και το ενδιαφέρον των επισκεπτών. «Ήταν μια έκπληξη για μένα. Δεν είχα ξαναζήσει κάτι τέτοιο. Στην πραγματικότητα προτιμώ έναν ζωντανό οδηγό, αλλά είναι ενδιαφέρον και έτσι. Και μου αρέσει η ηρεμία του ρομπότ. Πάει πιο αργά, επομένως έχω το χρόνο να χαζέψω γύρω μου» λέει ο Πάτρις Μάρκες, ένας Τσέχος τουρίστας. Ο Μάρκες άκουσε τις πρώτες τρεις στάσεις στη μητρική του γλώσσα και τα υπόλοιπα στα αγγλικά από έναν άνθρωπο ξεναγό.
«Θα πρέπει να ευχαριστήσω την Περσεφόνη, είπε πολύ ωραία πράγματα» δήλωσε ο Χρήστος Τένης, ένας Έλληνας επισκέπτης. «Είμαι εντυπωσιασμένος από το σπήλαιο. Φυσικά, είχαμε έναν άψογο ξεναγό, μας εξήγησε πολλά πράγματα».
Η τεχνολογία στην υπηρεσία της ξενάγησης
Η Περσεφόνη δεν είναι η μόνη τεχνολογία που χρησιμοποιείται στο σπήλαιο. Υπάρχει μια εφαρμογή για κινητά, στην οποία ένας επισκέπτης που σαρώνει έναν κωδικό QR, μπορεί να δει το Alistrati Beroni. Αυτός είναι ένας μικροοργανισμός που βρίσκεται μόνο σε αυτό το σπήλαιο, στους τεράστιους σωρούς περιττωμάτων που άφησαν πίσω τους οι νυχτερίδες, όταν άνοιξε το σπήλαιο και μετανάστευσαν αλλού.
Η Ευδοκία Καραφέρα είναι μία από τις ξεναγούς που συνεργάζεται με το ρομπότ. «Είναι χρήσιμο γιατί μιλά πολλές γλώσσες. Υπάρχει μόνο μία μικρή καθυστέρηση στην ξενάγηση» είπε. «Οι περισσότεροι το βρίσκουν συναρπαστικό, ειδικά τα παιδιά, και θεωρούν ενδιαφέρον ότι μιλά πολλές γλώσσες».
Η Καραφέρα επέμεινε, ωστόσο, ότι οι ανθρώπινοι ξεναγοί δεν μπορούν να αντικατασταθούν πλήρως. «Τα ρομπότ κάποια στιγμή στο μέλλον θα αναλάβουν πολλές δουλειές. Αλλά πιστεύω ότι δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τους ανθρώπους παντού» είπε. «Οι επισκέπτες λένε πως το ρομπότ είναι ενδιαφέρον, πρωτότυπο, αλλά δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ανθρώπινη επαφή με τον οδηγό και τη συνομιλία που μπορούμε να έχουμε στο δρόμο της επιστροφής».
Φωτογραφίες: AP/ Giannis Papanikos