Την άμεση ανάγκη «χάραξης» στεγαστικής πολιτικής στη χώρα μας, που παραμένει πρωταθλήτρια στο κόστος στέγασης στην Ευρώπη, ζητούν επίμονα φορείς της αγοράς.
Σύμφωνα με τα μέτρα που έχουν «δει» το φως της δημοσιότητας, η κυβέρνηση προτίθεται να δημιουργήσει ειδικό μητρώο για τα αδιάθετα ακίνητα που θα αποτελέσει την αφετηρία του κυβερνητικού σχεδίου, αρχικά στις μεγάλες πόλεις και έπειτα ανά την επικράτεια, για τη πρόσβαση σε φθηνή στέγη για συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών, όπως νέα ζευγάρια και χαμηλόμισθους.
Τι προβλέπει το νομοσχέδιο που επεξεργάζεται το υπ. Εργασίας
Το νομοσχέδιο, που επεξεργάζεται το υπουργείο Εργασίας και αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή, προβλέπει την επανεκκίνηση της «παγωμένης» για μια δεκαετία στεγαστικής πολιτικής που θα δίνει έμφαση σε ευάλωτα οικονομικά νοικοκυριά και νέα ζευγάρια για την απόκτηση στέγης με ευνοϊκές προϋποθέσεις.
Η στεγαστική πολιτική θα περιλαμβάνει την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας της ΔΥΠΑ μέσω εκμίσθωσης ακινήτων, την ανοικοδόμηση με δαπάνες του μισθωτή, την δυνατότητα αγοράς ακινήτων από τη ΔΥΠΑ, αλλά και τη σύμπραξη δημοσίου με ιδιωτικούς φορείς για την ανέγερση νέων κατοικιών.
«Τα ''αντανακλαστικά'' της πολιτείας καθυστέρησαν σε σχέση με άλλες χώρες όπως τη Γερμάνια, τη Πορτογαλία και τη Κύπρο που εφαρμόζουν από το 2018-2019 μέτρα και πολιτικές με στόχο να αναχαιτίσουν την ραγδαία αύξηση του κόστος στέγασης. Αλλά δεν παύει οι πρόσφατες κινήσεις της κυβέρνησης να αποτελούν σημαντικό βήμα για την κατάρτιση στεγαστικής πολιτικής στη χώρα μας, αν και απαιτούν χρόνο για την υλοποίηση τους. Σε κάθε περίπτωση δεν αναμένουμε να αποτελέσουν άμεσα ανάχωμα στην ραγδαία αύξηση του κόστους στέγασης», αναφέρει ο Θεμιστοκλής Μπάκας, πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου Κτηματομεσιτών E Real Estates.
«Φρένο» στην αύξηση του κόστους στέγασης
Όπως εξηγεί, χρόνος, σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, δεν υπάρχει, καθώς «ακόμη και η δυνατότητα ανοικοδόμησης με δαπάνες του μισθωτή σε ακίνητα περιουσίας της ΔΥΠΑ, όταν δικαιούχοι είναι νέα ζευγάρια και ευάλωτα οικονομικά νοικοκυριά, δεν θεωρούμε ότι θα αποδώσει στην πράξη μετά την αύξηση των οικοδομικών υλικών και εν γένει του κόστους κατασκευής κατά 30%-35%. Μόνο αν υπάρξει κρατική επιχορήγηση τους δικαιούχους για τις απαιτούμενες παρεμβάσεις».
Παράλληλα, σύμφωνα πάντα με τον ίδιο, η σύμπραξη δημοσίου με ιδιωτικούς φορείς για την ανέγερση νέων κατοικιών αξιοποιώντας τον ειδικό λογαριασμό του ΟΑΕΔ (ΕΛΕΚΠ) στην Τράπεζα της Ελλάδος όπου έχουν συσσωρευτεί περισσότερα από 3 δισ. ευρώ από την είσπραξη εισφορών που κατευθυνόταν για τους Οργανισμούς Εργατικής Εστίας και Εργατικής Κατοικίας, αν επιλεγεί η δεδομένη χρονική στιγμή για την έναρξη των εργασιών, το 1/3 των χρημάτων θα «εξαλειφθεί» λόγω της αύξησης του κόστους κατασκευής. Ενώ, η οποιαδήποτε παροχή κατοικίας σίγουρα θα επέλθει μετά από 24-36 μήνες. «Τη δεδομένη στιγμή, ένα μέρος των χρημάτων θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε άμεσες δράσεις – μικρής διάρκειας που θα αφορούσαν την αναχαίτιση του κόστους στέγασης».
Δεν πλήττονται μόνο τα κατώτερα οικονομικά στρώματα
Το προσαυξημένο κόστος στέγασης δεν αφορά πλέον αποκλειστικά τα κατώτερα οικονομικά στρώματα, που βρίσκονται κοντά στον κίνδυνο φτώχειας (το 28,9% του πληθυσμού σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ), αναφέρει έκθεση του E- Real Estates. Πλήττει και άτομα των οποίων τα εισοδήματα είναι, αφενός, υψηλότερα για να δικαιούνται κοινωνική κατοικία, αφετέρου, όμως, πολύ χαμηλά για να μπορούν να στεγαστούν υπό τις συνθήκες της ιδιωτικής αγοράς.
Από το 2007 έως το πρώτο τρίμηνο του 2015 το διαθέσιμο κατά κεφαλήν εισόδημα μειώθηκε κατά 27,5%, με τους καταναλωτές να χάνουν περισσότερο από το ένα τέταρτο του εισοδήματός τους. Ενώ, ο μέσος μηνιαίος μισθός στον ιδιωτικό τομέα έχει υποχωρήσει κατά 24,4% τη δεκαετία 2009-2019, σύμφωνα με το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) την ίδια στιγμή που ο πληθωρισμός καλπάζει και οι ανατιμήσεις σε αγαθά μπορεί να ξεπεράσουν το 35%.
«Είναι αναμφισβήτητο ότι πολλά νοικοκυριά βρίσκονται αντιμέτωπα με προσαυξημένο κόστος για την κατοικία τους, η οποία συνιστά την κύρια καταναλωτική τους δαπάνη και αντιπροσωπεύει υπερβολική επιβάρυνση, εις βάρος άλλων βασικών αναγκών, γεγονός που εκθέτει πολλούς Ευρωπαίους πολίτες σε υψηλό κίνδυνο υπερχρέωσης, έκπτωσης από την κοινωνική τους τάξη ή αποκλεισμού», σχολιάζει ο κ. Μπάκας.
Ποια μέτρα προτείνονται ως «ανάχωμα»
Στο πλαίσιο αυτό, όπως λέει, θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι οι έκτακτες καταστάσεις απαιτούν και έκτακτα μέτρα έστω για ορισμένο χρονικό διάστημα.
Μέτρα όπως :
- οικειοποίηση της στεγαστικής πολιτικής της κυπριακής κυβέρνησης σε συνάρτηση με την έκρηξη στην οικοδομική δραστηριότητα. Πολιτική που δεν επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό.
- φορολογικά κίνητρα για μακροχρόνιες μισθώσεις άνω των 5 ετών με προοδευτική φορολογική απαλλαγή για τα εισοδήματα που λαμβάνονται από τον ιδιοκτήτη.
- φορολογικά κίνητρα για τους ιδιοκτήτες των ακινήτων που θα ανανεώσουν εντός του 2022-2023 τη μισθωτική σύμβαση στον ίδιο εκμισθωτή χωρίς αύξηση του ενοικίου τη στιγμή που ο πληθωρισμός καλπάζει.
- εγγύηση της ιδίας συμμετοχής αγοράς κατοικίας για νέα ζευγάρια: Πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να στηρίξουν τα νέα ζευγάρια, μελετούν είτε να παρέχουν ως οικονομική ενίσχυση το ποσό της ιδίας συμμετοχής αγοράς κατοικίας που ζητούν τα Τραπεζικά Ιδρύματα για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων, είτε να εγγυώνται το άνωθεν ποσό. Μάλιστα μελετούν την εφαρμογή πολιτικής που η ιδία συμμετοχή των δανειοληπτών στην αγορά ακινήτου αν πρόκειται για πρώτη κατοικία να μην ξεπερνά το 10% της αξίας του ακινήτου και το υπόλοιπο ποσό, εφόσον πληρούνται τα τραπεζικά κριτήρια, να χορηγείται μέσω δανεισμού.
- φορολογικές εκπτώσεις στους ιδιοκτήτες που μειώνουν τα ενοίκια τους, ένα μέτρο που μελετά ήδη η Ισπανία.
-αξιοποίηση των αδήλωτων ακινήτων– αγνώστου ιδιοκτήτη που θα προκύψουν, όπως προβλέπεται στο άρθρο 9 του Ν. 2664/1998 για το Εθνικό Κτηματολόγιο και θα περιέλθουν στο Ελληνικό Δημόσιο, καθώς και των ακινήτων της τοπικής αυτοδιοίκησης που δεν χρησιμοποιούνται.
Παράλληλα, ανάμεσα στις προτάσεις που έχουν υποβληθεί σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο είναι:
-Χορήγηση άτοκων δανείων για την αγορά πρώτης κατοικίας.
-Χορήγηση άτοκων δανείων για την επισκευή πρώτης κατοικίας.
-Επιδότηση ενοικίου σε ευρύτερες ομάδες πολιτών κι όχι μόνο σε όσους λαμβάνουν το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα.
-Κατασκευή νέων κατοικιών μετά τον εξ ορθολογισμό του κόστους κατασκευής και διάθεσή τους με συγκεκριμένα κριτήρια και χαμηλό αντίτιμο σε εργαζόμενους και άνεργους. Αποφεύγοντας τη δομή των εργατικών κατοικιών του παρελθόντος και του χαρακτηρισμού μιας περιοχής ως «εργατικές ή/και κοινωνικές κατοικίες»
-Επισκευή και διάθεση των υπαρχόντων κατοικιών μέσω της επιδότησης δανείων ή της χορήγησης άτοκων δανείων.