Ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) συνιστά να λαμβάνετε μέτρα για να προφυλάσσεστε από τα κουνούπια, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου, ο οποίος αναμένεται να επανακυκλοφορήσει και τη φετινή χρονιά.
Κρούσματα της λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου εμφανίζονται σε πολλές χώρες παγκοσμίως, όπως και σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, σε ετήσια βάση, συνήθως κατά τους καλοκαιρινούς και φθινοπωρινούς μήνες. Από το 2010 και μετά, εμφανίζονται κρούσματα σχεδόν κάθε χρόνο και στη χώρα μας. Ως εκ τούτου, θεωρείται πιθανή και αναμενόμενη η επανεμφάνιση περιστατικών, κατά την τρέχουσα περίοδο κυκλοφορίας των κουνουπιών (όπως και σε κάθε περίοδο μετάδοσης).
Από τσίμπημα κουνουπιών η κύρια μετάδοση του ιού
Μάλιστα, φέτος, εξαιτίας των ήπιων θερμοκρασιών του Χειμώνα, εκτιμώνται ως ευνοϊκές οι συνθήκες για την πρώιμη έναρξη της περιόδου υψηλής εποχικής δραστηριότητας των κουνουπιών και για την καταγραφή αυξημένων πληθυσμών κουνουπιών και έντονης κυκλοφορίας του ιού.
Ο ιός του Δυτικού Νείλου μεταδίδεται κυρίως με το τσίμπημα μολυσμένων «κοινών» κουνουπιών. Τα κουνούπια μολύνονται από μολυσμένα πτηνά (ορισμένα είδη κυρίως άγριων πτηνών). Οι άνθρωποι που έχουν μολυνθεί δε μεταδίδουν περαιτέρω τον ιό σε άλλα κουνούπια ή σε άλλους ανθρώπους (με άμεση επαφή).
Η πλειονότητα των ατόμων που μολύνονται από τον ιό δεν αρρωσταίνουν καθόλου ή παρουσιάζουν μόνο ήπια νόσο, ενώ πολύ λίγα άτομα (< 1% όσων μολύνονται) εμφανίζουν σοβαρή νόσο που προσβάλλει το νευρικό σύστημα (κυρίως εγκεφαλίτιδα ή μηνιγγίτιδα). Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (άνω των 50 ετών) και άτομα με ανοσοκαταστολή/χρόνια υποκείμενα νοσήματα κινδυνεύουν περισσότερο να αρρωστήσουν σοβαρά.
Καθώς η επιδημιολογία του ιού είναι σύνθετη και καθορίζεται από πολλούς παράγοντες, οι περιοχές κυκλοφορίας του ιού και εμφάνισης κρουσμάτων δεν μπορούν να προβλεφθούν με ασφάλεια.
Μέτρα προστασίας συνιστά ο ΕΟΔΥ
Ως εκ τούτου, o ΕΟΔΥ συνιστά να τηρείτε τα ατομικά μέτρα προστασίας από τα κουνούπια, σε όλη την επικράτεια, καθόλη την περίοδο κυκλοφορίας των κουνουπιών:
- Χρησιμοποιείτε εγκεκριμένα εντομοαπωθητικά σώματος και περιβάλλοντος (σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης), σήτες, κουνουπιέρες, κλιματιστικά/ ανεμιστήρες, κατάλληλα (μακριά) ρούχα.
- Μην αφήνετε στάσιμα νερά πουθενά (έτσι, βοηθάτε ουσιαστικά στον περιορισμό των εστιών αναπαραγωγής των κουνουπιών στους ιδιωτικούς χώρους). .
Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, άτομα με ανοσοκαταστολή και άτομα με χρόνια υποκείμενα νοσήματα πρέπει να τηρούν τα μέτρα αυτά με ιδιαίτερη συνέπεια, καθώς κινδυνεύουν περισσότερο να αρρωστήσουν σοβαρά.
Σε κάθε περίοδο μετάδοσης, και με στόχο την έγκαιρη εφαρμογή στοχευμένων μέτρων απόκρισης και πρόληψης, ο ΕΟΔΥ διενεργεί ενισχυμένη επιδημιολογική επιτήρηση της νόσου, ενημερώνει τους επαγγελματίες υγείας και δημόσιας υγείας, διερευνά άμεσα τα περιστατικά και βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία και συνεργασία με τις αρμόδιες εθνικές αρχές και τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης.
Μάλιστα, το Υπουργείο Υγείας σε συνεργασία με τον ΕΟΔΥ, προχώρησε στην εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης για τη λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου, με σκοπό την προτυποποιημένη εφαρμογή δράσεων για τη διαχείριση και μείωση του κινδύνου μετάδοσης του ιού, βάσει εκτίμησης κινδύνου.
Περισσότερες πληροφορίες για τον ιό του Δυτικού Νείλου και τα μέτρα προστασίας από τα κουνούπια μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του ΕΟΔΥ (https://eody.gov.gr/disease/ios-toy-dytikoy-neiloy/).
Επίσης, μπορείτε να ενημερώνεστε για τα τρέχοντα επιδημιολογικά δεδομένα (αριθμό κρουσμάτων σε επίπεδο Δήμου) από τις επικαιροποιημένες εβδομαδιαίες εκθέσεις επιτήρησης της λοίμωξης, που θα αναρτώνται στην ιστοσελίδα του ΕΟΔΥ σε εβδομαδιαία βάση.
Στο πλαίσιο μίας ολοκληρωμένης διαχείρισης και πρόληψης της μετάδοσης νοσημάτων που μεταδίδονται με κουνούπια, ο ΕΟΔΥ -σε συνεργασία με πολλούς φορείς- διενεργεί, συμμετέχει ή/και συντονίζει -τα τελευταία έτη- πρόγραμμα ενεργητικής εντομολογικής επιτήρησης σε εθνικό επίπεδο. Η εντομολογική επιτήρηση αποτελεί βασική προϋπόθεση για την εκτίμηση του κινδύνου μετάδοσης αυτών των νοσημάτων και την έγκαιρη εφαρμογή δράσεων πρόληψης. Στοχεύει στην καταγραφή των ειδών κουνουπιών που κυκλοφορούν στη χώρα μας, την ανίχνευση κυκλοφορίας του ιού του Δυτικού Νείλου στα κουνούπια, ως ενός συστήματος έγκαιρης ειδοποίησης για την πρόληψη της νόσου, καθώς και στον έγκαιρο εντοπισμό τυχόν νέων για τη χώρα μας ειδών κουνουπιών με υγειονομική σημασία.
Για την περίοδο 2024, ο ΕΟΔΥ έχοντας μεριμνήσει για την αύξηση του διαθέσιμου προϋπολογισμού, έχει οργανώσει και θα υλοποιήσει διευρυμένο πρόγραμμα ενισχυμένης εντομολογικής επιτήρησης, μέσω της ανάπτυξης ενός δικτύου συνεργασίας με φορείς του δημοσίου/ ευρύτερου δημοσίου τομέα, με επέκταση του δικτύου παγίδων σύλληψης κουνουπιών, με τυποποιημένη μεθοδολογία και αντιπροσωπευτική γεωγραφική κατανομή.
Το πρόγραμμα θα υλοποιηθεί -υπό τον συντονισμό του ΕΟΔΥ- σε συνεργασία με το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, τον Οργανισμό ΕΛΓΟ Δήμητρα, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και το Πανεπιστήμιο Πατρών. Τα εντομολογικά δεδομένα που θα παράγονται θα είναι άμεσα διαθέσιμα στις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης που είναι αρμόδιες για τη διαχείριση των κουνουπιών, για τη στοχευμένη και έγκαιρη εφαρμογή μέτρων ελέγχου σε τοπικό επίπεδο.