Οι πρώτες προσφυγές κατά της λειτουργίας των ιδιωτικών πανεπιστημίων κατατέθηκαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ).
Μεταξύ εκείνων που έχουν προσφύγει είναι η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού ΑΕΙ (ΠΟΣΔΕΠ) και επτά πανεπιστημιακοί διδάσκαλοι, ενώ αναμένεται να ακολουθήσουν και άλλες. Οι προσφεύγοντες ζητούν την ακύρωση ως αντισυνταγματικών των διατάξεων του νόμου 5094/2024 που προβλέπουν την ίδρυση και λειτουργία παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων με τη μορφή Νομικού Προσώπου Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ).
Λόγω του ότι ευθέως δεν μπορεί να προσβληθεί ο νόμος 5094/2024, οι πανεπιστημιακοί ζητούν να ακυρωθούν δυο υπουργικές αποφάσεις που εκδόθηκαν τον περασμένο Οκτώβριο, κατ΄ εξουσιοδότηση του νόμου αυτού, υποστηρίζοντας ότι αντιβαίνουν αφενός σε σωρεία συνταγματικών διατάξεων και αφετέρου δεν είναι συμβατές με το Ευρωπαϊκό δίκαιο.
Οι αποφάσεις αυτές:
1) ρυθμίζουν τη διαδικασία κατάθεσης εγγυητικής επιστολής και επιμερισμού του καταβαλλόμενου παραβόλου κατά την υποβολή αίτησης χορήγησης άδειας, εγκατάστασης και λειτουργίας παραρτημάτων νομικών προσώπων πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και
2) προβλέπουν την εκκίνηση της διαδικασίας υποβολής αιτήσεως για τη χορήγηση άδειας, εγκατάστασης και λειτουργίας παραρτημάτων νομικών προσώπων πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και τον καθορισμό διεθνών αναγνωρισμένων οίκων που κατατάσσουν παγκοσμίως πανεπιστήμια και ιδρύματα.
Οι πανεπιστημιακοί καθηγητές υπογραμμίζουν ότι η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων πρόκειται να οδηγήσει σε κλείσιμο Τμημάτων των Πανεπιστημίων στην Ελλάδα επί ζημία της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης και των μελών ΔΕΠ αυτής.
Ακόμα, οι καθηγητές θεμελιώνουν το έννομο συμφέρον τους στο άρθρο 16 του Συντάγματος και το ηθικό έννομο συμφέρον τους λόγω της προσβολής του κύρους τους από την αναγνώριση καθηγητών ΝΠΠΕ, οι οποίοι ουδόλως προβλέπεται, αλλά ούτε απαιτείται να έχουν τα προσόντα, την ακαδημαϊκή ελευθερία και τη διαδικασία εκλογής και εξέλιξης, όπως των Πανεπιστημιακών καθηγητών του άρθρου 16 του Συντάγματος.
Κατά τους προσφεύγοντες οι προσβαλλόμενες υπουργικές αποφάσεις είναι ακυρωτέες καθώς «εκδόθηκαν σε εκτέλεση αντισυνταγματικών διατάξεων του νόμου 5094/2024 οι οποίες προβλέπουν το θεσμό των ΝΠΠΕ.
Ειδικότερα, υπογραμμίζουν, τα εξής:
«Οι προσβαλλόμενες υπουργικές αποφάσεις έχουν νομικό έρεισμα σε νομοθετικές ρυθμίσεις αντίθετες προς το Σύνταγμα και το ευρωπαϊκό ενωσιακό δίκαιο», για τους εξής λόγους:
1) Αντίκειται στο άρθρο 16 του Συντάγματος που απαγορεύει την παροχή ανώτατης εκπαίδευσης από φορείς με τη μορφή νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου,
2) Παραβιάζουν τη συνταγματική κατοχύρωση του νομικού καθεστώτος των μελών ΔΕΠ κατ΄ άρθρον 16 του Συντάγματος και κατ΄ άρθρον 110 περί κράτους Δικαίου,
3) Παραβιάζουν το άρθρο 43 του Συντάγματος καθώς έπρεπε να εκδοθούν Προεδρικά Διατάγματα για:
- α) τη νομική μορφή των ΝΠΠΕ,
- β) την ισοτιμία των χορηγούμενων τίτλων,
- γ) το καθεστώς των καθηγητών ΝΠΠΕ,
- δ) το δίκαιο που διέπει τη λειτουργία των ΝΠΠΕ και
- ε) τις εγγυήσεις ποιότητας των σπουδών και πάνω από όλα.
Ακόμη, υπογραμμίζουν, ότι οι προσβαλλόμενες υπουργικές αποφάσεις «όχι μόνο δεν επιβάλλονται από το ευρωπαϊκό δίκαιο, αλλά αυτό αναγνωρίζει το αυστηρό Σύνταγμα ως στοιχείο, προστατευόμενο από την ευρωπαϊκή έννομη τάξη, στα πλαίσια της εθνικής συνταγματικής ταυτότητας, ενώ οι διατάξεις του νόμου 5094/2024 και η νομική φύση των ΝΠΠΕ αντίκειται στο ευρωπαϊκό ενωσιακό δίκαιο».
Σε άλλο σημείο αναφέρουν ότι η πρόβλεψη του νόμου 5094/2024 για τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια, «έρχεται σε κατάφωρη αντίθεση με την απόλυτη απαγόρευση από το Σύνταγμα άλλης μορφής νομικών προσώπων, εκτός από ΝΠΔΔ για την παροχή ανώτατης εκπαίδευσης και λόγω της αντισυνταγματικότητας αυτής πρέπει οι προσβαλλόμενες πράξεις να ακυρωθούν».
Ακόμη, σημειώνουν ότι παραβιάζεται το άρθρο 16 του Συντάγματος λόγω «έλλειψης σαφών κριτηρίων και πλήρη αοριστία των διατάξεων του νόμου 5094 του 2024 αναφορικά με τις προϋποθέσεις και το ελάχιστο του ποιοτικού περιεχομένου της εκπαιδευτικής και της συμφωνίας μεταξύ του μητρικού ιδρύματος και παραρτήματος στην Ελλάδα». Δηλαδή «χορηγείται εν λευκώ γενική και αόριστη εξουσιοδότηση από το νόμο στα ισχύοντα στο μητρικό ίδρυμα της αλλοδαπής».
Όμως, ούτε από τον επίμαχο νόμο προβλέπεται κρατική εποπτεία επί των ΝΠΠΕ, όπως επιτάσσει το Σύνταγμα, αλλά και δεν είναι σύμφωνη με το δίκαιο της ΕΕ, «η πρόβλεψη για μη κερδοσκοπικά νομικά πρόσωπα πανεπιστημιακής εκπαίδευσης».