Ελπίδα σε αστέγους για μία νέα ζωή δίνει το πρόγραμμα «Στέγαση και Εργασία» του του Εθνικού Ινστιτούτου Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού στο οποίο συμμετέχει και το Κέντρο Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων (ΚΥΑΔΑ).
Ήδη το ΚΥΑΔΑ έχει εντάξει στο πρόγραμμα 25 αστέγους εξασφαλίζοντας πληρωμένο ενοίκιο για 16 μήνες, οικοσυσκευή, τις δαπάνες για τις υπηρεσίες κοινής ωφελείας και 100% επιδότηση εργασίας για 12 μήνες, ενώ αναμένει και μία δεύτερη πρόσκληση για ακόμα 14 άτομα.
Όπως προκύπτει πάντως από την τελευταία επίσημη καταγραφή που πραγματοποίησε το 2018 το υπουργείο Εργασίας σε συνεργασία με το Πάντειο Πανεπιστήμιο, ο αριθμός των αστέγων στην Αθήνα είναι πολλαπλάσιος από τα άτομα που επιτυγχάνουν να ενταχθούν στο πρόγραμμα. «Ουσιαστικά ανευρέθη ότι οι άστεγοι που διαβιούν στους δρόμους της Αθήνας ήταν γύρω στους 550 και αυτοί που έμεναν στις δομές του ΚΥΑΔΑ κυρίως ήταν γύρω στους 250. Δηλαδή συνολικά είχαμε ένα νούμερο γύρω στα 790 άτομα από τα οποία περίπου τα 250 ήταν στεγασμένα», δηλώνει στο iefimerida.gr, ο πρόεδρος του ΚΥΑΔΑ Γρηγόρης Λέων.
Από την πλευρά του ο ΚΥΑΔΑ, ενισχυμένος πλέον σε μέσα και επιστημονικό δυναμικό, αλλά και με το προσωπικό του street, ενός ειδικού κλιμακίου που εντοπίζει και βοηθάει αστέγους, προσπαθεί να βρεθεί δίπλα σε όσους περισσότερους γίνεται, και ίσως -αν τα καταφέρει- να τους πείσει να στεγαστούν σε ξενώνα του. Το τελευταίο όμως όπως τονίζουν υπεύθυνοι του ΚΥΑΔΑ είναι «το πιο δύσκολο κομμάτι». «Το να φτάσουμε τον άστεγο στην πόρτα μας για να ζητήσει ο ίδιος το αίτημα για στέγαση είναι πάρα πολύ δύσκολο και χρονοβόρο γιατί η εμπιστοσύνη δεν αποκτάται με την πρώτη ή με τη δεύτερη επίσκεψη που θα γίνει στον δρόμο», εξηγούν. «Θα θέλει και ο ίδιος να βοηθήσει τον εαυτό του, αν ο ίδιος δεν το θέλει, σε καμία περίπτωση δεν θα φτάσει στη δική μας την πόρτα για να ζητήσει στέγαση», σημειώνουν και εξηγούν ότι ένας από τους λόγους που ορισμένοι επιλέγουν να μην εισαχθούν σε δομή είναι για να μην χάσουν το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης, ζήτημα για το οποίο ο ΚΥΑΔΑ ήρθε σε επικοινωνία με το υπουργείο Εργασίας ώστε να επιλυθεί και είχε θετική ανταπόκριση.
Άστεγη στα 23, με σπίτι και εργασία στα 26
Ένα από τα άτομα που ζήτησαν στέγαση από τον ΚΥΑΔΑ, από την πρώτη στιγμή μάλιστα που βρέθηκε χωρίς σπίτι είναι η Δήμητρα. Ωφελούμενη σήμερα του προγράμματος «Στέγαση και Εργασία», είχε απευθυνθεί με mail στον ΚΥΑΔΑ όταν έμεινε άστεγη στην Αθήνα την άνοιξη του 2016. Ανταποκρινόμενος άμεσα στο αίτημά της ο ΚΥΑΔΑ τής παραχώρησε στέγαση σε ξενώνα μέσα σε μία εβδομάδα.
«Έγιναν όλα πάρα πολύ γρήγορα», λέει η 26χρονη Δήμητρα που βρέθηκε στην Αθήνα από την Θεσσαλονίκη, με την ελπίδα να κυνηγήσει το όνειρό της στη μουσική. «Τότε ήμουν και πολύ πιο μικρή. Ήμουν 22 περίπου προς τα 23 και δεν ήταν ευχάριστο. Από τη μία ήταν ευχάριστο ότι δεν ήμουν στον δρόμο, αλλά από την άλλη ήταν ψυχοφθόρο αυτό, έτσι στα ξαφνικά να βρεθώ εκεί».
Με δύο πτυχία από το Επαγγελματικό Λύκειο Γεωπονίας, Τροφίμων και Περιβάλλοντος και από το ΤΕΙ Αρχιτεκτονικής Τοπίου, η Δήμητρα εργάστηκε και κατά τη διάρκεια της παραμονής της στον ξενώνα όπου έμεινε μέχρι τον Μάρτιο του 2019. «Έμεινα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα και ήταν και πολύ δύσκολο», λέει και συνεχίζει: «Ειδικά όταν έπιασα την πρώτη μου δουλειά πέρσι που μπήκα στο κοινωφελές του δήμου Μενιδίου μου ήταν πάρα πολύ δύσκολο να βγαίνω στις 4 το πρωί από εκεί, από τον ξενώνα για να πάω στη δουλειά γιατί στο συγκεκριμένο σοκάκι γίνεται της κακομοίρας από τοξικομανείς, εκδιδόμενες, μεθυσμένους, από τα πάντα. Το συγκεκριμένο ήταν πολύ δύσκολο».
Στον ξενώνα του ΚΥΑΔΑ ωστόσο ένας νέος δρόμος άνοιξε μπροστά της όταν βρέθηκε μεταξύ των υποψηφίων για το πρόγραμμα «Στέγαση και Εργασία». «Ήταν για εμάς σαν να σου έφυγε ό,τι βάρος είχες πάνω σου. Πήραν και σου έδωσαν μια καινούρια ζωή», εξηγεί περιγράφοντας τα συναισθήματά της.
Σήμερα, και μόλις λίγους μήνες πριν λήξει το πρόγραμμα που επιδοτεί την εργασία της και καλύπτει το ενοίκιο στο σπίτι που μένει στο Κερατσίνι, η Δήμητρα, ευγνωμονεί το προσωπικό του ΚΥΑΔΑ που βρέθηκε στο πλευρό της και την υποστήριξε σε κάθε πρόβλημα. Ταυτόχρονα, όμως, ελπίζει ότι οι προσπάθειές της θα αποφέρουν καρπούς και δεν θα βρεθεί για μία ακόμα φορά άστεγη. «Σίγουρα μου έχει μείνει ένας φόβος μην ξαναπάω εκεί αλλά το παλεύω όσο μπορώ», λέει εξηγώντας ότι δεν θέλει να επιστρέψει στον ξενώνα ενώ σε άλλο σημείο της συζήτησης τονίζει: «Πιστεύω ότι αν επιστρέψω είμαι χαμένη. Δεν πρόκειται να ξαναβγώ από εκεί αν επιστρέψω».
Παράλληλα, εκφράζει την αγωνία της για το αν θα συνεχίσει να εργάζεται. «Δεν αγχώνομαι, φοβάμαι. Κάνω τα αδύνατα δυνατά. Δεν στηρίζομαι στο ότι θα πάρει παράταση το πρόγραμμα γιατί δεν είναι σίγουρο ούτε στο 50%. Στηρίζομαι στις οικονομίες που έχω βάλει στην άκρη για να μπορέσω να προχωρήσω σε περίπτωση που δεν πάρει παράταση», λέει.
Καταλήγοντας τονίζει ότι για πρώτη φορά βλέπει το μέλλον της «λαμπρό». «Είμαι για πρώτη φορά στη ζωή μου λίγο αισιόδοξη επειδή πάντα ήμουν απαισιόδοξη. Είμαι στο σπίτι μου με τον αρραβωνιαστικό μου. Τον γνώρισα εδώ, είμαστε μαζί δυο χρόνια. Έχω στήριξη λοιπόν. Με γνώρισε σε μία δύσκολη στιγμή της ζωής μου παρόλα αυτά το ξεπεράσαμε παρέα», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Άστεγοι: Οι στόχοι του ΚΥΑΔΑ
Μιλώντας στο iefimerida.gr, ο πρόεδρος του ΚΥΑΔΑ Γρηγόρης Λέων εκτός από το πρόγραμμα «Στέγαση και Εργασία», στέκεται ιδιαίτερα και σε μία άλλη σημαντική δράση του κέντρου που αφορά στις επιτόπιες παρεμβάσεις στα σημεία όπου βρίσκονται οι άστεγοι, αλλά και στις ελλείψεις με τις οποίες βρέθηκε αντιμέτωπη η νέα διοίκηση. «Πριν αναλάβουμε ως διοίκηση ουσιαστικά υπήρχε street work μόνο τα πρωινά και όχι όλα. Όποτε υπήρχε αυτοκίνητο γινόταν το street, όποτε δεν υπήρχε διαθέσιμο αυτοκίνητο δεν γινόταν το οποίο ήταν απαράδεκτο. Ήταν απαράδεκτο πρώτα από όλα γιατί γινόταν μόνο πρωί ενώ οι άστεγοι όπως όλοι μας κοιμόμαστε κυρίως το βράδυ και καταλαμβάνουμε τους χώρους προφανώς. Και κατά δεύτερο λόγο είναι απαράδεκτο ένας οργανισμός να έχει ένα επιβατικό αυτοκίνητο και αυτό πεπαλαιωμένο και δύο φορτηγά τα οποία χαλούσαν συνεχώς», τονίζει ο κ. Λέων.
Όπως εξηγεί, πλέον το ΚΥΑΔΑ ενισχύθηκε σε μέσα. «Με δωρεές και με ένα leasing 2 αυτοκινήτων καλύψαμε ουσιαστικά πέντε καινούρια αυτοκίνητα έτσι ώστε να κάνουμε κανονικά όπως πρέπει να είναι το street. Δηλαδή από αρχές Φλεβάρη και πέρα, το street πλέον έχει πλέον δύο βάρδιες, πρωινή και βραδινή. Πλέον δεν περιοριζόμαστε στο κέντρο της Αθήνας σε συγκεκριμένα σημεία πηγαίνουμε σε όλη την πόλη και φυσικά όταν υπάρχει ψύχος είναι 24ωρο», λέει.
Μακροπρόθεσμα, σύμφωνα με τον κ. Λέων ο στόχος του ΚΥΑΔΑ είναι να καλύψει με καινούριες δομές τα όποια άλλα κενά είχε η κοινωνική πολιτική του δήμου στο θέμα και της αστεγίας και της απορίας και γενικά των ευπαθών κοινωνικών ομάδων. «Υπάρχει ένα κενό και από το θέμα των ιατροκοινωνικών υπηρεσιών. Για παράδειγμα θα μπορούσαν οι άστεγοι να απολαμβάνουν μία πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Κάτι τέτοιο δεν υπάρχει. Δεν υπάρχει για παράδειγμα κοινωνικό ιατρείο, δεν υπάρχει κοινωνικό οδοντιατρείο. Αυτό σε συνδυασμό με ότι δεν υπάρχει κάτι το οποίο κατά τη διάρκεια της ημέρας να τους στηρίζει να πλένουν τα ρούχα τους για παράδειγμα, να πλένονται οι ίδιοι, να έχουν έναν χώρο να καθίσουν να δουν το διαδίκτυο, να δουν τα νέα, να δουν τι γίνεται στον κόσμο, δηλαδή με μία αίθουσα υπολογιστών ή ακόμα και με τηλεοράσεις, όλα αυτά που σας περιγράφω τώρα ουσιαστικά θα μπορούσαν να είναι μία καινούρια δομή, ένα κέντρο ημέρας, το οποίο πράγματι εκεί ο δήμος έχει ένα έλλειμμα», σημειώνει.
Άστεγοι στην Αθήνα: Τα κενά και οι ελλείψεις για τους χρήστες ναρκωτικών
Παράλληλα, ο πρόεδρος του ΚΥΑΔΑ στέκεται ιδιαίτερα στο κενό που υπάρχει για τη στέγαση των χρηστών ναρκωτικών καθώς το κέντρο στεγάζει αποκλειστικά ενήλικα μοναχικά άτομα τα οποία δεν είναι ψυχικά διαταραγμένα και δεν κάνουν χρήση ουσιών.
«Υπάρχει ένα κενό το οποίο πρέπει να καλύψει ουσιαστικά η πολιτεία, δηλαδή όχι η τοπική αυτοδιοίκηση», λέει και συνεχίζει εξηγώντας ότι «μέχρι στιγμής η νομοθεσία ουσιαστικά προσδιορίζει σαφώς ότι αρμόδιοι να χειριστούν άτομα τα οποία κάνουν χρήση ουσιών είναι φορείς όπως ο ΟΚΑΝΑ ή το ΚΕΘΕΑ. «Αυτό που πρέπει να γίνει είναι ουσιαστικά ΟΚΑΝΑ και ΚΕΘΕΑ να κάνουν το αντίστοιχο που κάνει ο δήμος Αθηναίων για τους υπόλοιπους άστεγους. Δηλαδή να δημιουργήσουν δομές που να είναι ειδικές για αυτά τα άτομα με ειδική υποστήριξη προφανώς, με προγράμματα», σημειώνει.
Ανησυχία για το προσφυγικό
Τέλος, ο πρόεδρος του ΚΥΑΔΑ Γρηγόρης Λέων εκφράζει την ανησυχία του για την τύχη που θα έχουν πρόσφυγες και μετανάστες στην περίπτωση που λήξουν τα προγράμματα επανένταξης. «Αυτό που σας εκφράζω περισσότερο ως φόβο παρά ως καταγεγραμμένο γεγονός τουλάχιστον προς το παρόν είναι το εξής: Αυτή τη στιγμή η Αθήνα υποδέχεται μεταξύ των άλλων και μετανάστες και πρόσφυγες αρκετούς. Αυτή τη στιγμή οι περισσότερες βέβαια διαδικασίες γίνονται οργανωμένα, σωστά με προγράμματα. Το θέμα είναι ότι εάν κάποια στιγμή τα προγράμματα επανένταξης λήξουν, όπως λέμε, εκεί, μεγάλη μας ανησυχία είναι ουσιαστικά αν θα έχουμε καταφέρει να αφομοιώσουμε αυτούς τους ανθρώπους, να εντάξουμε αυτούς τους ανθρώπους στην κοινωνία και εργασιακά και κοινωνικά γενικότερα ή αν τελικά αρκετοί από αυτούς ή ένα σημαντικό μερίδιο θα βρίσκεται περιφερόμενο στους δρόμους της πόλης ως άστεγοι. Αυτό αν θέλετε είναι και η μεγάλη μας ανησυχία και αυτό που μας προβληματίζει και που σχεδιάζουμε να δούμε πως θα αντιμετωπίσουμε», αναφέρει.