Στη «χρονιά των οινολόγων», αλλά και των εξαντλημένων -λόγω ζήτησης- κρασιών σε πολλά επώνυμα οινοποιεία της Βόρειας Ελλάδας φαίνεται ότι εξελίσσεται το 2022.
Οι καιρικές συνθήκες που επικράτησαν προς το τέλος του Αυγούστου και τις αρχές Σεπτεμβρίου, με έντονες βροχοπτώσεις και στη Βόρεια Ελλάδα, «σόκαραν» και «νέρωσαν» τα σταφύλια σε πολλές περιοχές, ιδίως σε συγκεκριμένες ποικιλίες, με αποτέλεσμα η μαεστρία των οινοποιών και των οινολόγων να εξελίσσεται σε βασικό παράγοντα για την ποιότητα της φετινής οινοπαραγωγής, καθώς χρειάστηκε να ληφθούν κρίσιμες αποφάσεις για τη διαχείρισή της, τόσο προληπτικά, όσο και θεραπευτικά: εξού και το 2022 χαρακτηρίζεται από πολλούς οινοποιούς ως η χρονιά του/της οινολόγου. Εν αναμονή των εξελίξεων, στα βορειοελλαδικά οινοποιεία επικρατεί αναβρασμός, καθώς ο τρύγος που αναμένεται να ολοκληρωθεί λίγο πριν από τα μέσα Οκτωβρίου βρίσκεται σε εξέλιξη, με τις λευκές -και ορισμένες ερυθρές- ποικιλίες να έχουν ήδη τρυγηθεί στο 100%.
Η βροχή επηρεάζει το κρασί
«Το 2022 ξεκίνησε πολύ ωραία και όλα έδειχναν ότι θα εξελιχθεί σε πολύ καλή χρονιά. Είχαμε κρύο χειμώνα, με χιόνι, και ωραία άνοιξη. Δυστυχώς όμως, ακολούθησε η μεγάλη βροχόπτωση προς το τέλος του Αυγούστου σε όλη την Ελλάδα. Η έντονη βροχή τέτοια περίοδο προκαλεί σοκ στο σταφύλι. Σε κάποιες ποικιλίες σταματάει η ωρίμανση και δεν ανεβαίνουν τα σάκχαρα και σε άλλες, πιο ευαίσθητες, εκδηλώνονται ασθένειες όπως ο βοτρύτης και σαπίζουν.
Η φετινή χρονιά λοιπόν "οψιμίζει" και σε σημαντικό βαθμό είναι η μαεστρία του οινοποιού και του οινολόγου που θα σώσουν την παρτίδα, με αποφάσεις για επεμβάσεις είτε πάνω στο αμπέλι (π.χ, με διαλογή σταφυλιών και απομάκρυνση τυχόν σάπιων ή μη ώριμων) είτε στο οινοποιείο (π.χ., με διαχωρισμό ποσοτήτων στις δεξαμενές, για κρασιά πρώτης και δεύτερης ποιότητας). Οπότε μπορούμε να χαρακτηρίσουμε το 2022 ως μια χρονιά δύσκολη και χρονιά του οινολόγου» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο οινοποιός Στέλλιος Μπουτάρης, πρόεδρος της ένωσης «Οινοποιοί Βορείου Ελλάδος».
Ως προς τον όγκο της παραγωγής επισημαίνει ότι ενώ όλα έδειχναν ότι αυτή θα είναι φέτος αυξημένη, φαίνεται τελικά πως θα είναι μικρότερη, κατά περίπου 15%, λόγω των καιρικών συνθηκών που επικράτησαν στο τέλος του καλοκαιριού-αρχές φθινοπώρου. Σε κάθε περίπτωση, η εικόνα αναμένεται να ξεκαθαρίσει πλήρως μέχρι τις 10 Οκτωβρίου, όταν ο τρύγος στη Βόρεια Ελλάδα εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί με το Ξινόμαυρο. Πάντως, αν η παραγωγή επηρεάστηκε δυσμενώς το 2022 από τις καιρικές συνθήκες, δεν ισχύει το ίδιο με την πορεία των ελληνικών κρασιών στο εμπορικό κομμάτι.
Εξαντλημένα κρασιά και οι εξαγωγές στο Καζακστάν
«Εμπορικά το 2022 εξελίσσεται πάρα πολύ καλά, πηγαίνοντας χέρι-χέρι με την πορεία του τουρισμού στην Ελλάδα και με το γεγονός ότι ταβέρνες και εστιατόρια προσφέρουν πλέον και επώνυμα εμφιαλωμένα κρασιά. Ενδεικτικό είναι ότι στα μισά επώνυμα οινοποιεία της Βόρειας Ελλάδας, τα κρασιά έχουν τελειώσει, κυρίως τα λευκά και τα ροζέ» λέει ο κ. Μπουτάρης και προσθέτει ότι ειδικά στο δικό του οινοποιείο, οι εξαγωγές είναι φέτος αυξημένες κατά 30% σε σχέση με πέρυσι και κατά 50% σε σύγκριση με το 2019. Μεγαλύτερη ζήτηση εξακολουθούν να έχουν τα λευκά (ασύρτικο, μαλαγουζιά, μοσχοφίλερο), αλλά και τα κόκκινα από γηγενείς ποικιλίες, ενώ εξαγωγές γίνονται ακόμα και σε αγορές που μέχρι πρότινος ήταν terra incognita για τα ελληνικά κρασιά, όπως το Καζακστάν, από όπου μάλιστα η ζήτηση ήρθε …από μόνη της, χωρίς να γίνει κρούση από κάποιο ελληνικό οινοποιείο!
Εξαγωγές πραγματοποιούνται και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, όπου υπάρχει ζήτηση για κρασιά από τους ξένους που εργάζονται εκεί, αλλά όπως επισημαίνει ο κ. Μπουτάρης, δεν έγιναν καινούργιες συμφωνίες φέτος, με την αφορμή της 86ης ΔΕΘ, στην οποία τα Εμιράτα ήταν η τιμώμενη χώρα. Στη λιανική αγορά εντός των συνόρων και ιδίως στα σούπερ μάρκετ, οι πωλήσεις είναι μειωμένες κατά 10%, σε σχέση με πέρυσι, έχοντας επιστρέψει στα επίπεδα του 2019, καθώς υπήρξε εξισορρόπηση της ζήτησης, μετά την κατακόρυφη άνοδό της κατά την περίοδο της πανδημίας.
Η συμπεριφορά των ποικιλιών και ο ρόλος των οινολόγων
Στο Οινοποιείο Κεχρής, στην οδό Ολύμπου 33, στο Καλοχώρι Θεσσαλονίκης, έχει ήδη ολοκληρωθεί το 80% του τρύγου με τη σημερινή (27/9) ημέρα να είναι η τεσσαρακοστή από την έναρξή του.
Έχει τρυγηθεί το 100% από τις ποικιλίες Sauvignon blanc, Chardonnay, Ασύρτικο, Merlot και Gewürztraminer, τo 50% του Ξινόμαυρου και το 80% του Ροδίτη και ο τρύγος αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 10 Οκτωβρίου. Οπως παρατηρεί μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο οινοποιός Στέλιος Κεχρής, η απάντηση στο ερώτημα για την πορεία και ποιότητα του φετινού τρύγου δεν είναι μονολεκτική, καθώς οι ποικιλίες στις διάφορες περιοχές δεν συμπεριφέρθηκαν ομοιόμορφα κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης. Η πλειονότητα των πρώιμων λευκών και ερυθρών ποικιλιών είχαν πολύ καλή πορεία ωρίμανσης, ενώ οι υπόλοιπες επηρεάστηκαν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, λόγω των βροχοπτώσεων του Σεπτεμβρίου. Το ξινόμαυρο, λέει ο κ. Κεχρής, είναι μέχρι στιγμής εξαιρετικό, όσο και ο Ροδίτης που τρυγήθηκε έγκαιρα.
Το φετινό καλοκαίρι είχε αρκετές -και ενίοτε έντονες- βροχές, αλλά και υψηλές θερμοκρασίες. Έχει επηρεάσει αυτό την ποιότητα των σταφυλιών και τον τρύγο; «Η βλάστηση ξεκίνησε όψιμα και οι χαμηλές θερμοκρασίες της άνοιξης έδειχναν πως θα είχαμε μια όψιμη χρονιά. Το καλοκαίρι κύλησε χωρίς καύσωνες και ακραία καιρικά φαινόμενα.
Η έλλειψη βροχών μέσα στην καρδιά του καλοκαιριού, αλλά και οι υψηλές θερμοκρασίες, επιτάχυναν την ωρίμανση και μείωσαν αρκετά τον χρόνο ωρίμανσης. Οι ραγδαίες βροχοπτώσεις όμως του Σεπτεμβρίου, με τα κατά τόπους χαλάζια, προκάλεσαν κάποια ζημιά στην πρώτη ύλη, λόγω της εξέλιξης ασθενειών όπως ο βοτρύτης, ειδικά στις λευκές ευαίσθητες ποικιλίες, όπως το Sauvignon Blanc, το Chardonnay και το Ασύρτικο. Παρόλα αυτά οι συνεχείς επεμβάσεις με κατάλληλα βιολογικά σκευάσματα ήταν αρκετά έως πολύ αποτελεσματικές για την αντιμετώπιση αυτών των απειλών. Ποσοτικά, εκτός ορισμένων περιοχών, που (οι ποσότητες) εμφανίζονται μειωμένες σε σύγκριση με το 2021, ήταν μια κανονική χρονιά» εξηγεί ο κ.Κεχρής.
Και ο ρόλος του/της οινολόγου για φέτος; «Όταν αντιμετωπίζουμε δυσμενείς καιρικές συνθήκες (όπως παρατεταμένες βροχές) στην εποχή του τρυγητού, πριν φτάσουμε στο σημείο τα σταφύλια να "νερώσουν", ο οινολόγος/οινοποιός θα πρέπει να πάρει ορισμένες κρίσιμες αποφάσεις. Αναλύοντας τα δεδομένα της στιγμής πρέπει να αποφασίσει έγκαιρα, αν θα τρυγήσει άμεσα ή θα περιμένει για να τρυγήσει αργότερα, ελπίζοντας η βροχόπτωση να διαρκέσει λίγο και το σταφύλι, με την ικανότητα που έχει να εξισορροπεί το υδατικό του δυναμικό γρήγορα, να επανέλθει στην πρότερη κατάσταση. Καίριας σημασίας είναι να εκτιμήσει με τον καλύτερο τρόπο ποια θα είναι η υγιεινή κατάσταση των σταφυλιών μετά τις βροχές. Είναι μία απόφαση που ενέχει κινδύνους. Η εμπειρία και κυρίως η βαθιά γνώση του αντικειμένου είναι απαραίτητες προϋποθέσεις, σταθμίζοντας τα δεδομένα, να αποφασίσει σωστά για ένα επιτυχές αποτέλεσμα» λέει ο κ. Κεχρής.
Ως προς το εμπορικό κομμάτι, συμφωνεί πως το 2022 είναι εξαιρετική χρονιά για το ελληνικό κρασί, μετά από τα δύσκολα 2020 και 2021. «Η αύξηση πωλήσεων αφορά ιδιαίτερα στην εσωτερική αγορά, καθώς οι εξαγωγές είχαν κρατήσει τις επιδόσεις τους. Οι τιμές πώλησης των ελληνικών κρασιών το 2022, εξαιτίας κυρίως της πολύ μεγάλης αύξησης των τιμών των υλικών συσκευασίας, της ενέργειας και άλλων εξόδων αυξήθηκαν, σε βαθμό όμως που δεν κάλυψε τη μεταβολή του κόστους. Οι πωλήσεις σε όγκο της εταιρείας μας για το οκτάμηνο Ιανουαρίου - Αυγούστου 2022, έναντι της αντιστοίχου περιόδου του 2021, σημείωσαν αύξηση 66%. Ανάλογη ήταν και η αύξηση του τζίρου. Από τις μεγάλες αγορές της εταιρείας μας η μεγαλύτερη αύξηση πωλήσεων αναμένεται στην αγορά των ΗΠΑ, όπου ήδη στο 8μηνο έχουμε αύξηση όγκου κατά 184 % και ακολουθεί η ελληνική αγορά με 51%» καταλήγει ο κ. Κεχρής.