Έχουν πολλά ονόματα, παρατηρούνται σε διαφορετικά ύψη, έχουν ποικίλες μορφές και χαρακτηριστικά. Και αν κάτι θεωρείται βέβαιο είναι πως η ζωή στη Γη θα ήταν πολύ διαφορετική χωρίς τα σύννεφα.
Πώς όμως σχηματίζονται τα σύννεφα και τι ρόλο παίζουν; Απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα επιχειρεί να δώσει ο μετεωρολόγος Κώστας Λαγουβάρδος, διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr, μέσα από το νέο του βιβλίο «Πετώντας στα Σύννεφα - 24 απαντήσεις για τα νέφη» (Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου).
Όπως εξηγεί στο iefimerida.gr o κ. Λαγουβάρδος, ο μηχανισμός σχηματισμού και ο μηχανισμός διάλυσης των νεφών είναι ιδιαίτερα περίπλοκες διαδικασίες, που όμως διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη διαμόρφωση της θερμοκρασίας του πλανήτη και, επομένως, στη διατήρηση της ζωής.
Ο Κώστας Λαγουβάρδος αποκαλύπτει τα μυστικά των νεφών
Ακολουθεί η συνέντευξη του κ. Κώστα Λαγουβάρδου στο iefimerida.gr:
Κύριε Λαγουβάρδε, νομίζω πως είναι η πρώτη φορά στην ελληνική βιβλιογραφία που αφιερώνεται ένα εκλαϊκευμένο, επιστημονικό βιβλίο αποκλειστικά στα σύννεφα. Πώς πήρατε την απόφαση; Τι επιδιώκετε;
Κώστας Λαγουβάρδος: Προσπάθησα να περιγράψω, με όσο πιο απλό τρόπο γίνεται, τα μυστικά των νεφών, ώστε να αντιληφθούμε τους πολύπλοκους μηχανισμούς που δημιουργούν τα νέφη. Θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι ο ρόλος των νεφών στη διαμόρφωση της θερμοκρασίας του πλανήτη μας είναι πολύ σημαντικός. Μαζί με το διοξείδιο του άνθρακα, οι υδρατμοί αποτελούν τα κυριότερα αέρια του θερμοκηπίου, τα οποία συμβάλουν, καταρχάς, στη διατήρηση της θερμοκρασίας της Γης σε επίπεδα που επιτρέπουν τη ζωή στον πλανήτη μας. Τα νέφη επίσης παίζουν σημαντικό ρόλο στον κύκλο του νερού στον πλανήτη μας. Επομένως το να κατανοήσουμε το ρόλο των νεφών θα βοηθήσει, ελπίζω, στο να αντιληφθούμε τη λειτουργία ενός φυσικού μηχανισμού στον οποίον οφείλουμε τη ζωή στη Γη.
-Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ερωτήσεις που περιλαμβάνονται στο βιβλίο σας είναι το γιατί δεν… πέφτουν και το αν έχουν βάρος. Θα μάς «μαρτυρήσετε» τις απαντήσεις;
Κ.Λ.: Ναι, θα σας πω λίγα λόγια. Τα νέφη περιέχουν δισεκατομμύρια μικροσκοπικά σταγονίδια νερού και παγοκρυστάλλους. Αν αθροίσουμε τη μάζα όλων αυτών των μικροσκοπικών σωματιδίων έχουμε, ακόμα και για ένα μικρό σχετικά νέφος, μια μάζα που ξεπερνά τους 500 τόνους. Αλλά η τεράστια μάζα ενός νέφους κατανέμεται σε έναν επίσης τεράστιο αριθμό μικροσκοπικών σταγονιδίων ή παγοκρυστάλλων που αιωρούνται στον ουρανό, λόγω των ανοδικών ρευμάτων που επικρατούν στις περιοχές που έχουν σχηματιστεί τα νέφη. Για το λόγο αυτό η έλξη της βαρύτητας που ασκείται σε αυτά τα μικροσκοπικά σωματίδια δεν αρκεί για να προκαλέσει την πτώση τους. Επομένως τα νέφη δεν πέφτουν, αλλά αιωρούνται στον ουρανό. Για να είμαστε ακριβείς βέβαια, ένα μέρος του νέφους τελικά πέφτει, ως βροχή ή χιόνι, όταν δηλαδή έχουν σχηματιστεί σταγόνες βροχής ή χιονονιφάδες οι οποίες είναι αρκετά μεγάλες και «βαριές» ώστε να μην αιωρούνται πλέον, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία…
Υπάρχουν κάποιοι πιο συναρπαστικοί ή και επικίνδυνοι τύποι νεφών στους οποίους αναφέρεστε στο βιβλίο σας;
Κ.Λ.: Το βιβλίο περιγράφει τα βασικά είδη των νεφών. Ένα από αυτά τα είδη, είναι τα νέφη κατακόρυφης ανάπτυξης, όπως οι σωρειτομελανίες, τα απειλητικά καταιγιδοφόρα νέφη, τα οποία προκαλούν ισχυρές βροχοπτώσεις και ενίοτε χαλαζοπτώσεις και ανεμοστρόβιλους. Αυτά τα νέφη είναι τα πιο επικίνδυνα και ευθύνονται για πολλές καταστροφές στο έδαφος. Στο βιβλίο δίνω και κάποια ακόμα στοιχεία για μερικά «παράξενα» νέφη, όπως τα νέφη χοάνης και τα προεξέχοντα νέφη.
Όλοι μας θεωρούμε τα νέφη ως κάτι δεδομένο. Πώς θα ήταν άραγε η ζωή στη Γη χωρίς σύννεφα;
Κ.Λ.: Καταρχάς θα ήταν ανιαρή, φανταστείτε έναν ουρανό χωρίς νέφη. Τα νέφη ομορφαίνουν τη ζωή μας και μας χαρίζουν πολύ όμορφες εικόνες μέσα στον ουράνιο θόλο. Βεβαίως τα νέφη, όπως αναφέραμε προηγουμένως, αποτελούν ένα σημαντικό κρίκο στον κύκλο του νερού, τα νέφη δίνουν τη βροχή και το χιόνι, ώστε το νερό που εξατμίζεται από τις υδάτινες επιφάνειες να επιστρέψει στην επιφάνεια της Γης. Χωρίς τα νέφη δεν θα υπήρχε ζωή στον πλανήτη μας.
Τι είναι τελικά τα σύννεφα; Πώς δημιουργούνται και πότε διαλύονται;
Αυτά δεν θα τα πούμε εδώ, επειδή οι μηχανισμοί δημιουργίας και διάλυσης των νεφών είναι αρκετά πολύπλοκοι, τις απαντήσεις θα τις βρείτε στο βιβλίο. Ελπίζω να το απολαύσετε!