Ικανοί να διεγείρουν ολόκληρη τη Γη και να επηρεάσουν το σύνολο του φλοιού της, πρώτα απ’ όλα τα πολύ κοντινά ρήγματα, αλλά και απομακρυσμένα σε περιοχές έως 300 χλμ., εφόσον είναι ώριμα από γεωδυναμική άποψη, είναι σεισμοί όπως αυτός των 7,8 R που σημειώθηκε στην Τουρκία.
Tα παραπάνω επισημαίνει στο iefimerida.gr ο Σπύρος Παυλίδης, ο ομότιμος καθηγητής Γεωλογίας του ΑΠΘ, ξεκαθαρίζοντας ωστόσο ότι «όσο απομακρυνόμαστε από το όριο των 300 χλμ. οι πιθανότητες ελαχιστοποιούνται. Η Ελλάδα είναι μακριά και δεν υπάρχει ιστορικό που μεγάλοι σεισμοί στην περιοχή της Τουρκίας να διέγειραν ρήγματα στη χώρα μας. Γι’ αυτό οι συμπολίτες μας δεν θα πρέπει να ανησυχούν».
Ένας από τους λόγους για τους οποίους σεισμοί όπως αυτός της Τουρκίας είναι τόσο καταστροφικοί, εκτός από το μεγάλο μέγεθος, το μικρό εστιακό βάθος (10-18 χλμ.) και την ακαταλληλότητα των κτιρίων, είναι οι υψηλές σεισμικές επιταχύνσεις.
Οι μετατοπίσεις των τεκτονικών πλακών
«Η ανάλυση δορυφορικής γεωδαισίας από διάφορα Ινστιτούτα μάς δείχνει μετατοπίσεις των τεκτονικών πλακών στο πεδίο του ρήγματος 30 έως 50 εκατοστά. Κινήσεις σύμφωνες με την κίνηση του ρήγματος της ανατολικής Ανατολίας, το οποίο έχει ρυθμό ολίσθησης μέχρι 10 χιλιοστά τον χρόνο σε μήκος που ξεπερνά τα 700 χιλιόμετρα. Φτάνει μέχρι το «τριπλό σημείο» λιθοσφαιρικών πλακών της Karliova, όπου συναντά την άλλη μεγάλη ρηξιγενή δομή της βόρειας Τουρκίας, το ανατολικής- δυτικής διεύθυνσης ρήγμα της βόρειας Ανατολίας, 1.500 χλμ., το οποίο εισέρχεται στο Βόρειο Αιγαίο και επηρεάζει γεωδυναμικά τον ελλαδικό χώρο», αναφέρει ο κ. Παυλίδης.
Η κεντρική Τουρκία συμπιέζεται ανάμεσα σε αυτά τα δύο μεγάλα ρήγματα, παγιδευμένη σε μια τεκτονική μέγγενη που κινείται προς τη Μεσόγειο και το Αιγαίο. Αυτό συμβαίνει επειδή η τουρκική μικροπλάκα, όπως τονίζουν οι ειδικοί, ωθείται προς τα βορειοδυτικά από την αραβική πλάκα. Στο νοτιότερο άκρο του ρήγματος της ανατολικής Ανατολίας συγκλίνουν επίσης τρεις πλάκες: της Ανατολίας, της Αραβίας και της Αφρικής, ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο γεωτεκτονικό σύστημα.
«Οι μετασεισμοί στην Τουρκία θα συνεχιστούν -Πιθανοί σεισμοί άνω των 6 Ρίχτερ»
Όπως εξηγεί ο ομότιμος καθηγητής Νεοτεκτονικής και Παλαιοσεισμολογίας οι μετασεισμοί στην περιοχή θα συνεχίσουν να ταρακουνούν την περιοχή για μεγάλο χρονικό διάστημα, καθιστώντας την κατάσταση του εδάφους και τις καταπονημένες οικοδομές ακόμη πιο ευάλωτες. «Αν και με τον χρόνο θα φθίνουν ποσοτικά και σε ένταση, μεγάλα μεγέθη άνω των 6 Ρίχτερ είναι πολύ πιθανά και εξίσου επικίνδυνα για τα καταπονημένα κτίρια».
Ο κ. Παυλίδης ξεκαθαρίζει ότι ο πρόσφατος σεισμός αναδεικνύει τα δομικά προβλήματα και των σύγχρονων ελληνικών πόλεων. Δοκιμάζει τη σεισμική πολιτική της χώρας και την ετοιμότητά της, αν και η ανταπόκριση των εντεταλμένων οργάνων της πολιτείας στους πρόσφατους σεισμούς Λάρισας-Ελασσόνας, Κρήτης κ.ά., όπως λέει, κρίνεται ικανοποιητική.
Απαιτούνται ριζικές παρεμβάσεις και αλλαγές στον αντισεισμικό σχεδιασμό
«Καθώς οι σεισμοί της τελευταίας 20ετίας, μετά της Αθήνας το 1999, δεν ήταν οι καταστροφικότεροι που έπληξαν τη χώρα, στον σχεδιασμό πρέπει να γίνεται πάντα προετοιμασία για εκδήλωση ισχυρότερων φαινομένων. Αυτή η χειρότερη εκδοχή, το «χειρότερο σενάριο», είτε δεν συνειδητοποιείται ή αγνοείται ή δεν λαμβάνεται σοβαρά υπόψη στους σχεδιασμούς. Κι όμως συμβαίνει, όπως συνέβη πρόσφατα στην Τουρκία-Συρία. Ο προγραμματισμός και η ευθύνη της πολιτείας δεν παύουν να είναι μεγάλης σημασίας. Είναι πια κοινή η άποψη ότι απαιτούνται ριζικές παρεμβάσεις, καθώς και αλλαγές στον αντισεισμικό σχεδιασμό της χώρας», επισημαίνει.
Σύμφωνα με τον καθηγητή του ΑΠΘ, η Πολιτεία οφείλει να προετοιμάζεται και να βελτιώνει συνεχώς την επιχειρησιακή της ετοιμότητα, λαμβάνοντας διαρκώς υπόψη τη συνεχιζόμενη αστικοποίηση, τις τεχνολογικές εξελίξεις, τις επεκτάσεις των υποδομών και γενικά την αύξηση του βαθμού πολυπλοκότητας και τρωτότητας της κοινωνίας. Ο σεισμός και οι επιπτώσεις του δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται και να διερευνάται μόνο σαν ένα φυσικό φαινόμενο, αλλά σαν ένα πολυσύνθετο κοινωνικό-πολιτικό φαινόμενο.
Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Παυλίδης αναφέρεται σε ζητήματα, όπως:
- Η σωστή ενημέρωση και εκπαίδευση της κοινωνίας, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στην εκπαίδευση των νέων, αλλά και όσων επηρεάζουν δημόσια την κοινή γνώμη.
- Η ριζική αλλαγή της έρευνας και μελέτης των συναφών φαινομένων, φυσικών, κοινωνικών, οικονομικών με στοχευμένη, διεπιστημονική, διευρυμένη και καλά χρηματοδοτούμενη έρευνα, που θα λύνει αυστηρά καθορισμένα και συγκεκριμένα προβλήματα για τις ανάγκες της κοινωνίας.
- Η ανάπτυξη της έρευνας, ποσοτικά και ποιοτικά με αύξηση του ανθρώπινου δυναμικού και εξοπλισμού, το συντονισμό και την ισόρροπη ανάπτυξη ερευνητικών προσπαθειών σε ένα σύνολο επιστημονικών περιοχών, όπως η σεισμοτεκτονική, η αντισεισμική τεχνολογία, οι κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες, οι μικροζωνικών μελέτες και γεωλογικής καταλληλόλητας, που θα λαμβάνονται σοβαρά υπόψη στον πολεοδομικό σχεδιασμό.
- Ο καθορισμός σύγχρονων και ανανεωμένων κανονισμών και όρων δόμησης.
- Ο προσεισμικός έλεγχος κτιρίων και έργων υποδομής με επεμβάσεις σταδιακά.
