Κατά μήκος της υπό δημιουργία διαβαλκανικής οινικής διαδρομής, που ενώνει τον Άθωνα και το Αιγαίο με τη Μαύρη Θάλασσα, φτάνοντας μέχρι το Τσάρεβο της Βουλγαρίας, υπάρχουν δεκάδες οινοποιεία - μικρά «διαμάντια».
Ξεκινώντας από το Άγιο Όρος, ο περιπατητής συναντά τα αμπελοτόπια της Μονής Χιλανδαρίου, που μετρούν πάνω από οκτώ αιώνες ζωής, τροφοδοτώντας με πρώτη ύλη ένα από τα παλαιότερα (σε συνεχή λειτουργία) οινοποιεία της Ευρώπης και του κόσμου, όπου ο χειρονακτικός τρύγος και η αφοσίωση των μοναχών στο οινοποιείο αποδίδουν κυρίως ερυθρά κρασιά υψηλής ποιότητας, στην περιορισμένη ποσότητα των περίπου 100.000 φιαλών ετησίως.
Μπορεί να συνεχίσει τη διαδρομή του στο Κτήμα «Αkrathos» στην ορεινή Χαλκιδική, οινοποιείο «ριζωμένο» στο μεράκι του Μπάμπη Μπεκρή και του Νάσου Φελώνη, οι οποίοι αγόρασαν το 2008 τα πρώτα στρέμματα σε υψόμετρο 600 μέτρων, εκεί όπου η θαλάσσια αύρα από τους γειτονικούς κόλπους της Ιερισσού και του Αγίου Όρους και το σχιστολιθικό έδαφος «ευεργετούν» τα αμπέλια.
Στη συνέχεια ίσως αποφασίσει να αφήσει πίσω του τη Χαλκιδική και να κατευθυνθεί στους πλούσιους οινοτόπους της Δράμας, που φιλοξενεί επτά επισκέψιμα οινοποιεία με εκλεκτά κρασιά και μνημονεύεται από την αρχαιότητα ως σπουδαία οινοπαραγωγός. Και μετά μπορεί να περάσει τα σύνορα και να φτάσει στο παραθαλάσσιο Τσάρεβο της Βουλγαρίας, στις όχθες της Μαύρης Θάλασσας.
Με αφορμή επικείμενη παρουσίαση της πρώτης αυτής διαβαλκανικής οινικής διαδρομής, που η δημιουργία της επισφραγίστηκε τον Ιούνιο, με την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας μεταξύ των δημάρχων Δράμας, Χριστόδουλου Μαμσάκου και Αριστοτέλη, Στέλιου Βαλιάνου, παρουσία και του πρώην Πρόεδρου της Βουλγαρίας, Ρόσεν Πλέβνελιεφ, το ΑΠΕ-ΜΠΕ συνομίλησε με δύο εκπροσώπους οινοποιείων της Χαλκιδικής, που αποφάσισαν να εντάξουν τα οινοποιεία τους σε αυτή.
Η πρωτοβουλία, που αποτελεί μεταξύ άλλων δραστηριότητα του Forum Διαβαλκανικής Συνεργασίας, θα παρουσιαστεί στις 5/2, με την ευκαιρία της «Ημέρας του Αμπελουργού», που θα εορταστεί στη Μεγάλη Παναγία Χαλκιδικής, ενόψει της γιορτής του Αγίου Τρύφωνος, προστάτη της αμπελουργίας. Η εκδήλωση θα αποτελέσει την πρώτη δραστηριότητα των ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΩΝ, που αναβιώνουν φέτος από τον Δήμο Αριστοτέλη. Εκτός δε, από την παρουσίαση της οινικής διαδρομής, σε συνεργασία με τη Δράμα και το Τσάρεβο, περιλαμβάνει -μεταξύ άλλων- επίσκεψη σε επιλεγμένα σημεία με οινική σήμανση και σε επιλεγμένα τοπικά οινοποιεία.
Μέχρι τη Σιγκαπούρη τα κρασιά της Μονής Χιλανδαρίου
Ένα από τα τρία ή τέσσερα παλαιότερα οινοποιεία της Ευρώπης -και άρα και του κόσμου, αφού η «Γηραιά Ήπειρος» είναι η «μάνα» του κρασιού- που εξακολουθούν να παραμένουν σε λειτουργία, είναι αυτό της Ιεράς Μονής Χιλανδαρίου, που αντλεί πρώτη ύλη από 170 στρέμματα αμπελώνα, όπου καλλιεργούνται οι ποικιλίες Merlot, Cabernet Franc και Cabernet Sauvignon, λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο διευθυντής πωλήσεων των Οίνων Μονής Χιλανδαρίου, Σάββας Χαρπαντίδης. Γνωστοποιεί ότι στόχος είναι σύντομα -ίσως και φέτος- να φυτευτούν περίπου 15 στρέμματα με λευκές ποικιλίες, ώστε η Μονή να παράγει τα πρώτα της λευκά κρασιά μετά από οκτώ αιώνες (σήμερα παράγονται ερυθρά και ένα ροζέ από 100% Merlot).
«Τα πρώτα αμπέλια της Μονής Χιλανδαρίου φυτεύτηκαν γύρω στο 1.198 µ.Χ από τον ιδρυτή της, Σέρβο πρίγκηπα Ράσκο Νεμάνια, που ως μοναχός έλαβε το όνομα Σάββας, ο οποίος είχε συμπεριλάβει στο καταστατικό της Μονής την πρόβλεψη να υπάρχει ένα ποτήρι κρασί για κάθε μοναχό καθημερινά. Οι άνθρωποι συνέχισαν να καλλιεργούν τα αμπέλια στην πορεία των αιώνων. Παράγουμε κρασιά επί οκτώ αιώνες, αλλά τα εμπορευόμαστε εδώ και λίγα χρόνια. Η μακραίωνη παράδοση, η ιστορία, η αγάπη των μοναχών που θεωρούν τη δημιουργία κρασιού συνυφασμένη με τη θρησκεία μας, είναι στοιχεία που υπάρχει ανάγκη να εξωτερικευτούν, κάτι στο οποίο μπορεί να βοηθήσει η δημιουργία της Διαβαλκανικής Διαδρομής» σημειώνει ο κ.Χαρπαντίδης, εξηγώντας ότι η πρόταση του δήμου Αριστοτέλη για την ένταξη του οινοποιείου της Μονής στη διαδρομή έγινε με χαρά αποδεκτή.
Όπως εξηγεί ο κ.Χαρπαντίδης, η Μονή δεν αγοράζει σταφύλια «απ΄έξω» για τα κρασιά της. Χρησιμοποιείται μόνο πρώτη ύλη από τους αμπελώνες της. «Όπως λέγεται χαρακτηριστικά, "ό,τι γράφει Χιλανδάρι, πρέπει να είναι από το Χιλανδάρι"» λέει. Για αυτό και δεν προχώρησε νωρίτερα στην παραγωγή λευκών κρασιών. Τώρα, ήρθε η ώρα. Στον σχεδιαζόμενο μικρό αμπελώνα των περίπου 15 στρεμμάτων θα φυτευτούν ποικιλίες -οπωσδήποτε κάποιες ελληνικές- για την παραγωγή λευκών οίνων.
Αλλά δεν υπάρχει βιασύνη. «Στόχος είναι να φτάσουμε να παράγουμε κάτι αντάξιο με τα κρασιά που παράγουμε σήμερα. Είμαστε οινοποιείο-"μπουτίκ", δεν θα αποκτήσουμε ποτέ αμπελώνα 1000 στρεμμάτων. Στόχος μας είναι να βελτιώνουμε διαρκώς την ποιότητα, όχι να αυξάνουμε την ποσότητα. Άρα, το πρώτο μέλημα είναι τα νέα κρασιά μας να είναι ποιοτικά, όχι να βγουν γρήγορα ή σε μεγαλύτερη ποσότητα» ξεκαθαρίζει.
Επί οκτώ αιώνες, το κρασί της Μονής παραγόταν αποκλειστικά για τις ανάγκες της. Ωστόσο, όταν το 2004 το μοναστήρι χτυπήθηκε από μεγάλη πυρκαγιά, η οινοποιητική δραστηριότητα αποφασίστηκε να αυξηθεί και φυτεύτηκαν 80.000 νέες ρίζες -Merlot, Cabernet Franc και Cabernet Sauvignon- με τη βοήθεια της Γεωπονικής Σχολής Βελιγραδίου. Η πρώτη σοδειά από το νέο αµπελώνα ήταν έτοιμη το 2010.
Το 2019 άρχισαν οι εξαγωγές, η πορεία των οποίων είναι ήδη ικανοποιητική, παρά τις αρρυθμίες που δημιούργησαν η πανδημία και οι καραντίνες. Τέσσερις στις δέκα φιάλες που παράγονται στο Χιλανδάρι ταξιδεύουν στις αγορές του εξωτερικού και κυρίως σε Σερβία, Ρωσία, Ελβετία, Αυστρία, πρόσφατα Γερμανία (μετά την έκθεση ProWein στο Ντίσελντορφ), αλλά και Σιγκαπούρη και γενικότερα Ασία. «Στόχος μας είναι να αυξήσουμε τη διασπορά των εξαγωγών μας, ώστε οι οίνοι Χιλανδαρίου να φτάνουν σε περισσότερες χώρες» καταλήγει ο κ.Χαρπαντίδης.
Επισκέπτες από διάφορες περιοχές του κόσμου στη Βορειοανατολική Χαλκιδική και για το κρασί
Στο οινοποιείο του Κτήματος «Αkrathos» με τα περίπου 100 στρέμματα βιολογικού αμπελώνα, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Βορειοανατολικής Χαλκιδικής, φυσικά και οινικά, βρίσκουν μια από τις ιδανικές εκφράσεις τους. Οι δημιουργοί του Κτήματος, Μπάμπης Μπεκρής και Νάσος Φελώνης, αποδύθηκαν προ ετών σε μια εξαντλητική αναζήτηση των κατάλληλων συνθηκών για τον αμπελώνα τους στη Βόρεια Ελλάδα και τελικά κατέληξαν στην ορεινή περιοχή της Χαλκιδικής, όπου παραγόταν στην αρχαιότητα ο «Ακάνθιος Οίνος».
Στην ομάδα μπήκαν στη συνέχεια συνέταιροι από το εξωτερικό, όπως ο Dwight Anderson (Νέα Υόρκη) και ο Μαρκ Ραχωβίδης (Λονδίνο), αλλά και από την Ελλάδα ο Κώστας Πολυζωγόπουλος. Η εγκατάσταση των αμπελώνων του κτήματος ξεκίνησε το 2009 και η κατασκευή του οινοποιείου το 2014. Έκτοτε πολύ …κρασί κύλησε στο αυλάκι και το επισκέψιμο οινοποιείο προσελκύει σήμερα επισκέπτες από όλον τον κόσμο.
«Σε όλες τις προσπάθειες του δήμου Αριστοτέλη συμμετέχουμε με μεγάλη χαρά για να αναδείξουμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής, την τοπική παραγωγή οίνου, τις ιστορικές καταβολές της οινοποιίας εδώ. Η περιοχή της Βορειοανατολικής Χαλκιδικής έχει από μόνη της μεγάλο ενδιαφέρον και αν στο πλαίσιο αυτής της πρωτοβουλίας δημιουργηθεί μια οινική διαδρομή με ακόμα μεγαλύτερη ποικιλομορφία, αυτό θα είναι ωφέλιμο για όλους» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Μπάμπης Μπεκρής.
Το 50% των επισκεπτών του οινοποιείου είναι ξένοι από σχεδόν όλη την Ευρώπη, τις ΗΠΑ, ακόμα και από την Κίνα μερικές φορές. Παλαιότερα το επισκέπτονταν και πολλοί Ρώσοι, αλλά (λόγω του πολέμου στην Ουκρανία) ο αριθμός τους έχει πια μειωθεί στο ελάχιστο. Οι ξένοι επισκέπτες αναζητούν τα ιδιαίτερα φυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής και της ελληνικής κουλτούρας και το κρασί αποτελεί τη γέφυρα ανάμεσα στα δύο, συμπληρώνει. Στο Κτήμα παράγονται κρασιά από ελληνικές ποικιλίες και κυρίως από Ασύρτικο, αλλά και από Ξινόμαυρο και Αγιωργίτικο.